sumeyye
Thu 24 February 2011, 01:18 pm GMT +0200
Hârisî
Mes'ûd bin Ahmed bin Mes'ûd bin Zeyd el-Irakî el-Mısrî Ebu Muhammed ve Ebu Abdirrahman (652-711/1253-1312). Hanbelî fakîh, muhaddis, hafız, kâdı'l-kudât.
Mısır'da doğdu ve büyüdü. Dımaşk'ta ikamet etti. Mısır'da er-Radî bin el-Burhan, en-Necîb el-Harrânî, İbn Allak ve Bûsırî'nin öğrencilerinden, İskenderiye'de Osman bin Avf ve İbnü'l-Furat'tan, Dımaşk'ta Ahmed bin Ebi'l-Hayr, Ebu Zekeriyyâ bin es-Sayrafî ve başkalarından hadis dinledi. Hadisle çok meşgul oldu. İbn Ebî Amr ve başkalarından fıkıh tahsil etti. Bu alanda da kendisini iyi yetiştirerek fetva verdi ve kitap yazdı. Çeşitli yerlerde ders verdi. Hanbelilerin reisi oldu. Sünnet ve hadise bağlı biriydi. Fakîh, müftî, münazaracı ve iyi bir hadis bilginiydi. Hadis bilgisi fıkıh bilgisinden üstündü. Birkaç defa haccetti.
Kendisinden es-Subkî, İzzuddîn bin Cemâ'a, İsmail bin el-Habbâz, Ebü'l-Haccâc el-Mizzî, Ebu Muhammed el-Birzâlî hadis dinledi.
Dımaşk'ta en-Nûriye medresesinde hadis bölümünün başında bulundu. Sonra Mısır'a döndü. Tulün camiinde, Sâlihiye, Mansûriye ve Hâkim camiinde ders verdi.
709/1310'dan itibaren Abdulganî bin Yahya el-Harrânî'nin ölümünden sonra ikibuçuk yıl kadar kadılık yaptı. Bu
göreve Baybars tarafından tayin edildi. Kadılığı sırasında müteyakkız ve çok ihtiyatlıydı.
Kahire'de 20 Zilhicce Çarşamba günü seher vaktinde vefat etti. Aynı gün Karâfe'de defnedildi. Hârisî nisbeti, tüccar olan babasının doğduğu Bağdad'ın batısındaki Hârisiyye köyünden gelir.
Eserleri şunlardır:
1) Şerhu'l-Mukni: İbn Kudâme'nin Mukni adlı eserinin tamamlanmamış şerhidir, âriyeden vesâyaya kadarki konuları ihtiva eder.
2) Emâlî: Hadis, rical ve tefâcim üzerine notlarından oluşur.
3) Şerhli.Süneni Ebî Dâvud: Tamamlanmamış bir şerhtir.
Kaynaklar
1. Ahmed Atıyyetullah, Kam, İsi. (Kahire 1966), 11/10-11;
2. İbn Hacer el-Askalânî, ed-Dureru'l-Kâmine, Beyrut, ty., IV/347-348;
3. İbnü'l-İmâd, Şezerâtü'z-Zeheb, Beyrut, ts., VI/28-29;
4. İbn Receb, Zeylü't-Tabakâti'l-Hanâbile, Beyrut, ts., 362-363;
5. Suyutî, Hüsnü'l-Muhâdara, I/202;
6. Zehebî, Tezkiratu'l-Huffâz, 1495;
7. Ziriklî, A'lâm, XIII/109.