sumeyye
Mon 8 October 2012, 01:33 pm GMT +0200
I. İmamı:
Hanbelî Mezhebi:
Hanbelî Mezhebi:
Ebu Ali Ahmed b. Hanbel eş-Şeybam (164-241/781-855).
A. Hayatı:
Doğumu ve ölümü Bağdat'ta olmuştur. Ebu Yusuftan ders almış olan bu fakih yirmi yaşlarındayken Suriye, Hicaz ve Yemen'e gitmiş, ilim tahsil'etmiştir. Bağdat'a dönünce evvelce tanıştığı eş-Şafiî ile buluşup ondan bilhassa fıkıh ve fıkıh usûlü öğrenmiştir. Hatta bu sebepten onu Şafiî Mezhebi mensubu kabul edenler mevcuttur. O itikadı yönden selefi müdafaa eder ki, bu da onun iyi bir hadisçi olmasına bağlanmaktadır.
Abbasîler devrinde çok zulüm görmüş, fakat yine de fikirlerinden feragat etmemiştir.
B. Eserleri:
1) el-Musned: Kırkbin kadar hadis ihtiva eden bu eser Ahmed b. Hanbel'in en büyük eseridir. Bu eser fıkıh mevzularına göre tertiplenmiş olmamakla beraber, fıkhın mesele ve bahislerinden birçoğunu içine almaktadır. Bununla birlikte mevzulara göre tertiplenmiş şeklinin büyük bir kısmı da matbudur.
2) Kitabu'l-İlel ue'r-Ricâl: Hadis usulüyle ilgilidir.
3) Mesâil: Kendisine sorulan fıkhı meselelere cevaplarını içine alır. Ahmed b. Hanbel'in Kitabu'n-Nisâ, Kitabu'l-Eşribe ve Kitabu'z-Zühd gibi daha pek çok eseri vardır.
C. Talebeleri:
el-Esrem Ahmed b. Muhammed, Horasan'lı ve Bağdat'lı muhaddis ve fakihtir; el-Mezruzî Ahmed b. Muhammed, fıkıh ve hadiste mütebahhirdi. Ebu İshak İbrahim el-Harbî de öncekiler gibidir.
II. Özellikleri:
Kitap ve hadisten bir nass bulunursa, ona muhalif ne olur ve kimin sözü bulunursa bulunsun, nassı tatbik eder. Böyle bir nass bulunmazsa muhalefetle karşılanmamış sahabî sözüyle amel eder. Sahabenin birbirine aykırı birkaç görüşü varsa, kitap ve sünnete en yakın olanını tercih eder. Daha kuvvetli ve muhalif bir delil bulunmadıkça mürsel hadisi kıyasa tercih eder. Bunlardan hiçbirini bulamazsa -zarurî hallerde- kıyasa başvurur.
III. Yayılması:
A. Tarihte:
Bu mezhep Bağdat'ta doğmuş ve başka yerlerde fazla yayılmamıştır. Bağdat'ta Şia ve diğer mezheplerle mücadele ve kavgaları zaman zaman hükümetler için problem olmuştur.
Makdisi'nin nakline göre dördüncü asırda Basra ve Huzistan'da da hanbelîler bulunmuştur.
B. Günümüzde:
Başta Hicaz olmak üzere Irak, Suriye, Filistin ve Mısır'da hanbelîler bulunmaktadır.