hafiza aise
Tue 22 March 2011, 12:24 pm GMT +0200
9. Hamile Devenin Yavrusu, Gebe Kalıncaya Kadar (Vadeli) Satışının Haram Kılınması
193. Abdullah ibn Ömer (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir:
"Resulullah (s.a.v), habelü habelenin (hamile devenin yavrusu gebe kalıncaya kadar vadeli) satışım yasakladı. Çünkü cahiliyye halkı, deve etlerini, hamile deve yavrusu gebe kalıncaya kadar (vadeli) satarlardı. Habelü'l-Habele: Dişi devenin, karnındaki (cenini) doğurması, sonra da o yavrunun hamile olmasıdır.[119] (Birinci rivayet)
Bu hadis(in bu şekildeki metninji, Buhârî ile Müslim rivayet etmiştir.
Yine Buhârî'nin buna benzer bir rivayeti olup bu rivayetin içerisinde, Sonra devenin, karnındaki (cenini) doğurması" ifadesi yer almaktadır. [120]
Yine Buhârî'nin konu ile ilgili başka bir rivayeti şu şekildedir:
Cahiliyye halkı, (deve) etlerini, hamile deve yavrusu gebe kalıncaya kadar (vadeli) satarlardı. Peygamber (s.a.v), (sonu belli olmayan) bu satışı yasakladı.
(Hadisin ravisi olan) Nâfi1, bunu, "Dişi devenin, karnındaki (cenini)
doğurmasına kadar" diye tefsir etmiştir. [121] (İkinci rivayet)
Müslim, Ebu Dâvud ile Tirmizî, muhtasar olarak, bu hadisi, şu şekilde rivayet etmişlerdir:
"Peygamber (s.a.v), habelü-habelenin (hamile devenin yavrusu gebe kalıncaya kadar vadeli) satışını [122] yasakladı. [123] (Üçüncü rivayet)
Yine Ebu Dâvud, bu hadisi, Buhârî ile Müslim'in rivayetine benzer bir şekilde tam olarak rivayet etmiştir. [124]
Nesâî'de, üçüncü rivayeti nakletmiştir. [125]
[119] Buhârî, Büyü' 61, Selem 8, Menakıb 26; Müslim, Büyü' 5, 6 (1514); Ebu Dâuud, Büyü' 24 (3380, 3381}; Tirmizî, Büyü' 16 (1229); Nesâî, Büyü' 67; İbn Mâce, Ticarât 24 (2197); Ahmed b. Hanbel, 2/108,144
[120] Buhârî, Büyü'61
[121] Buhârî, Selem 8
[122] Habelul-Habele; cahiliye halkının uyguladığı bir alışveriş şekli idi. Kişinin, deve etini,
deve doğuruncaya kadar, sonra da karnındaki doğuruncaya kadar bir vadeyle satmasıdır. Habelu'l-habelenin, bizzat ravi tarafından yapılan tefsiri, Buhârî'deki ve Müslim ile Ebuı Dâvud'daki rivayetler arasında biraz farklılıklar göstermiştir. Buna göre birisinde, "hayvanın karnındaki yavrusunun hamile olması", ötekisinde İse "o yavrunun da doğurması" denilmiştir.
Habelu'l-habelenin satışından maksadın ne olduğunda da alimler ihtilaf etmişlerdir. Bu konuda alimler iki gruba ayrılmışlardır:
1. Satıcının, "Bu malı sana şu deve karnındakini doğurup sonra da o yavru doğuruncaya kadar bir vadeyle sattım" demesidir. İmam Şafiî ile İmam Mâlik, bu görüştedir.
2. Bir kimsenin, devesinin karnındaki yavrunun doğuracağı yavruyu satmasıdır. Yani "şu devenin karnındaki yavrudan doğacak olan yavruyu sana sattım" demesidir. imam Ahmed, İshak b. Rahuyeh ve İbnü'l-Hümam'ın ifadesine göre, Hanefiler bu görüştedir.
Her iki açıklamaya göre de bu sahş caiz değildir. Çünkü birinci izaha göre vade belirsizdir, ikinci izaha göre ise olmayan bir şeyin satışı söz konusudur. Ayrıca işin içerisinde garar da girmektedir, (ç)
[123] Müslim, Büyü' 5 (1514); Ebu Dâvud, Büyü' 24 (3380); Tirmizî, Büyü116 (1229)
[124] Ebu Dâvud, Büyü1 24 (3381); Buhârî, Büyü' 61, Selem 8; Müslim, Büyü16 (1514)
[125] Nesâî, Büyü1 67
193. Abdullah ibn Ömer (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir:
"Resulullah (s.a.v), habelü habelenin (hamile devenin yavrusu gebe kalıncaya kadar vadeli) satışım yasakladı. Çünkü cahiliyye halkı, deve etlerini, hamile deve yavrusu gebe kalıncaya kadar (vadeli) satarlardı. Habelü'l-Habele: Dişi devenin, karnındaki (cenini) doğurması, sonra da o yavrunun hamile olmasıdır.[119] (Birinci rivayet)
Bu hadis(in bu şekildeki metninji, Buhârî ile Müslim rivayet etmiştir.
Yine Buhârî'nin buna benzer bir rivayeti olup bu rivayetin içerisinde, Sonra devenin, karnındaki (cenini) doğurması" ifadesi yer almaktadır. [120]
Yine Buhârî'nin konu ile ilgili başka bir rivayeti şu şekildedir:
Cahiliyye halkı, (deve) etlerini, hamile deve yavrusu gebe kalıncaya kadar (vadeli) satarlardı. Peygamber (s.a.v), (sonu belli olmayan) bu satışı yasakladı.
(Hadisin ravisi olan) Nâfi1, bunu, "Dişi devenin, karnındaki (cenini)
doğurmasına kadar" diye tefsir etmiştir. [121] (İkinci rivayet)
Müslim, Ebu Dâvud ile Tirmizî, muhtasar olarak, bu hadisi, şu şekilde rivayet etmişlerdir:
"Peygamber (s.a.v), habelü-habelenin (hamile devenin yavrusu gebe kalıncaya kadar vadeli) satışını [122] yasakladı. [123] (Üçüncü rivayet)
Yine Ebu Dâvud, bu hadisi, Buhârî ile Müslim'in rivayetine benzer bir şekilde tam olarak rivayet etmiştir. [124]
Nesâî'de, üçüncü rivayeti nakletmiştir. [125]
[119] Buhârî, Büyü' 61, Selem 8, Menakıb 26; Müslim, Büyü' 5, 6 (1514); Ebu Dâuud, Büyü' 24 (3380, 3381}; Tirmizî, Büyü' 16 (1229); Nesâî, Büyü' 67; İbn Mâce, Ticarât 24 (2197); Ahmed b. Hanbel, 2/108,144
[120] Buhârî, Büyü'61
[121] Buhârî, Selem 8
[122] Habelul-Habele; cahiliye halkının uyguladığı bir alışveriş şekli idi. Kişinin, deve etini,
deve doğuruncaya kadar, sonra da karnındaki doğuruncaya kadar bir vadeyle satmasıdır. Habelu'l-habelenin, bizzat ravi tarafından yapılan tefsiri, Buhârî'deki ve Müslim ile Ebuı Dâvud'daki rivayetler arasında biraz farklılıklar göstermiştir. Buna göre birisinde, "hayvanın karnındaki yavrusunun hamile olması", ötekisinde İse "o yavrunun da doğurması" denilmiştir.
Habelu'l-habelenin satışından maksadın ne olduğunda da alimler ihtilaf etmişlerdir. Bu konuda alimler iki gruba ayrılmışlardır:
1. Satıcının, "Bu malı sana şu deve karnındakini doğurup sonra da o yavru doğuruncaya kadar bir vadeyle sattım" demesidir. İmam Şafiî ile İmam Mâlik, bu görüştedir.
2. Bir kimsenin, devesinin karnındaki yavrunun doğuracağı yavruyu satmasıdır. Yani "şu devenin karnındaki yavrudan doğacak olan yavruyu sana sattım" demesidir. imam Ahmed, İshak b. Rahuyeh ve İbnü'l-Hümam'ın ifadesine göre, Hanefiler bu görüştedir.
Her iki açıklamaya göre de bu sahş caiz değildir. Çünkü birinci izaha göre vade belirsizdir, ikinci izaha göre ise olmayan bir şeyin satışı söz konusudur. Ayrıca işin içerisinde garar da girmektedir, (ç)
[123] Müslim, Büyü' 5 (1514); Ebu Dâvud, Büyü' 24 (3380); Tirmizî, Büyü116 (1229)
[124] Ebu Dâvud, Büyü1 24 (3381); Buhârî, Büyü' 61, Selem 8; Müslim, Büyü16 (1514)
[125] Nesâî, Büyü1 67