seymanur K
Thu 18 August 2011, 12:45 pm GMT +0200
Hakkı Bir Hak Sahibinden Diğerine Nakletmek
Bu işlem iki çeşittir:
A- Bedelli Olarak Nakletmek
Bunun da birkaç çeşidi vardır:
1- Satım : Akitteki her iki bedel de mal olduğunda alıcı ve satıcının her birinin mülkiyeti akit yapıldığı anda intikal eder. Her iki bedel de deyn ise karşılıklı teslim gerçekleşinceye kadar bir borcu yüklenme karşılığında başka bir borcu yüklenme meydana gelir. Sonuçta satıcının mülkiyeti alıcıya alıcı-nmki satıcıya geçer. Satılan şey mal, bedel deyn ise deyn malın mülkiyetini nakletme karşılığında yüklenilmiş olur. Deyn teslim alınınca mülkiyeti satıcıya geçer.
2- Kira : Kira, menfaatlerin; ayn, deyn veya başka menfaatler karşılığında satımıdır. Menfaatler bazen zimmetlere bazen mallara bağlıdır.
3- Müsâkat akdi ve onunla aynı hükümlere bağlı olan müzaraa akdi: Bu, çalışma sonucu tarladan elde edilmesi beklenen ürünün şayi bir hissesi karşılığında çiftçilikle ilgili işleri yapmayı üstlenmektir.
4- Mudarebe : Kârdan şayi bir bölüm karşılığında ticaret yapma konusunda karşılıklı olarak yapılan bir akittir.
5- Selem : Akit meclisinde teslim alınan bir mal veya nakit bedel karşılığında zimmetteki bir şeyin satılmasıdır.
6- Karz : Zimmetteki bir borç karşılığında bir aynı vermektir.
7- Cu£le : Elde edilip edilmeyeceği kesin olarak bilinmeyen bir iş karşılığında bir malı vermektir. Elde edilmesi kesin olan bir iş karşılığında bu ak-din yapılıp yapılmayacağı konusunda görüş ayrılığı vardır.
Havale akdi, satım ve teslim almak işlemlerinden oluşmaktadır.
Sulh akdi de satım, kira, ibra veya hibe akitlerinden biridir.
Kısmet (Ortak malı paylaştırma) akdi bir görüşe göre satım, diğer bir görüşe göre de hakkın ayrıştırılmasıdır. îkinci görüşe göre kısmet akdi müstakil bir akit türüdür.
Fesih işlemlerine gelince; bu, karşılıklı olarak iki bedelin geri verilmesi veya bedellerden birinin kıymeti karşılığında diğerinin geri verilmesidir. Örneğin meclis muhayyerliği, şart muhayyerliği, görme muhayyerliği, aldatma muhayyerliği, kusur muhayyerliği, müşterinin iflas etmesi sebebiyle satıcının akitten geri dönme muhayyerliği, akdi yürütmenin imkansız hale gelmesi sebebiyle muhayyerlik feshin örnekleridir.
Müslümanların, ehl-i harbin mallarını çalması da hakkın intikal etmesinin örneklerindendir. Burada mülkiyet bedelsiz olarak müslümanlara intikal eder. Onların mallarını ganimet olarak almak ve savaşta adam öldürenin öldürdüğü kişinin üzerinden çıkan eşyalarda hak sahibi olması da böyledir. Şuf'a ile malı almak da mülkiyeti iki taraf arasında intikal ettirir.
Belirli şahıslara yapılan vakfın; vakfedilen şahsa vakfedilen şeyin menfaatlerini ve gelirlerini mi yoksa mülkiyetini mi naklettiği tartışmalıdır.
B- Bedelsiz Olarak Nakletmek
Hediye, vasiyet, bir malı bir kimseye yaşadığı sürece yararlanması için vermek, rukbâ, hibe, sadaka, keffaret, zekat bunun örnekleridir.