Hadice
Sat 4 June 2011, 01:57 pm GMT +0200
II. Hadis Edebiyatından Istılah Bulmakta Faydalanmak
Hadis Usûlü Edebiyatına Mustalahu'l-hadîs Edebiyatı da denilmektedir. Bu da hiç kuşkusuz, hadis ilmine ait ıstılahların Usûl Edebiyatında bulunacağını ifâde etmektedir.
Ancak biz burada meseleye bir başka noktadan yaklaşmak istiyoruz. Şöyle ki, hadis ıstılahları, Hadis Usûlü Edebiyatından önce mevcuttu. Bu ıstılahlar hadis edebiyatının şekillenmesinde etkili olmuşlardır. Hatta usûl edebiyatından önce rivâyetu'l-hadîs kitablarında da kısmen yer almışlardır. Tirnıizî (279/892)'nin Câmi'i bu açıdan çok canlı bir misaldir.
er-Râmehurmuzî (360/97 l)'den başlamak üzere değişik muhteva ve hacımda hadis ıstılahlarına yer veren eserlerin en muteberlerini önceki bölümde özetle tanıttık. Ancak herhangi bir hadis kitabında karşılaşılan bir terimin ne ifâde ettiğini kolayca bulmak ve öğrenmek, her araştırmacının sık sık ihtiyaç duyduğu bir konudur. Böylesi bir ihtiyaç da ancak hadis terimlerini alfabetik olarak tanıtan eserlerle karşılanabilecektir, tşte bizim burada sözkonusu etmek istediğimiz, Istılah bulmakta yardımcı olacak olan bu tür eserlerdir.
Pek tabii olarak Keşşaftı Istılâhâtı'l-funûn ve çeşitli ansiklopediler gibi, ıstılahların genel olarak yer aldığı eserlerde hadis ıstılahlarını belli ölçüde bulmak kabildir. Özel olarak Hadis Istılahlan'na tahsis edilmiş bir eserin bu konuda ihtiyacı daha geniş ölçüde karşılayacağında ise şüphe yoktur. Ne var ki bu konuda sadece yeni bir-iki Arapça -Türkçe teşebbüs ve eserden bahsedebileceğiz.[683]
[683] Doç. Dr. İsmail Lütfi Çakar, Hadis Edebiyâtı, İfav Yayınları: 225-226.