sumeyye
Tue 29 March 2011, 05:26 pm GMT +0200
Îğreti Malı Başkasına Kiralamak:
İğreti alanın iğreti malı başkasına kiraya vermesi caiz değildir: Çünkü âriye akdi; geçici bir mülk etmedir. îğreti alanın hakkı müddetin sonunda sona erer. Âriye, menfaati başkasına mülk etmektir. Ancak akdi yapanlardan iğreti veren, iğreti alanın bu hakkına dilediği zaman söz veremez. İğreti alanın iğreti malı başkasına kiraya vermesi caiz olsaydı, iğreti veren şahıs üstlenmediği bir zararın altına girmek durumunda kalacaktı ki, onun bu zarara rızası yoktur. Dolayısıyla iğreti alanın iğreti malı başkasına kiraya vermesi caiz değildir.
Ya da deriz ki; kiraya vermek iğreti vermekten daha kuvvetli ve daha bağlayıcıdır. Bir şeyin kendisinden daha kuvvetli olan bir şeye tâbi olması beklenemez.
Âriye ancak aynı baki kalmakla beraber kendisinden faydalanılan şeylerde olur: Şunu bilmeliyiz ki, âriye vermek; hakikî ve mecazî olmak üzere iki çeşittir. Hakiki olanı; aynı baki kalmakla beraber kendisinden faydalanılması mümkün olan elbise, ev, binek gibi şeyleri iğreti vermektir. Mecazî olanı; ancak kendisi tüketilmekle kendisinden yararlanılabilen dirhem, dinar, ölçeklik, tartılık ve birbirine yakın irilikde ya da ufaklıkdaki sayılı mallan iğreti vermektir ki, bu sûreten iğreti vermek olur. Ama manen karz olur. Çünkü sahibi bunlan iğreti alınan bir bedel karşılığında tüketmesine razı olmuştur. Bu bir bedel karşılığı mülk etmektir ve buna karz denilir.
Bir kimse terazisini ayarlatmak veya dükkânını süsletmek üzere birinden bir kaç dirhem iğreti alırsa, bu dirhemleri belirttiği maksadın hâricinde kullanamaz ve bu -zinet ve takıların iğreti alınması gibi- karz olmaz. [4]
[4] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 2/429.