sumeyye
Sun 12 August 2012, 02:36 pm GMT +0200
II. Gitmeye Engel Devamlı Acizlik Bulunması:
A. Ölüm Döşeğinde Olmak:
A. Ölüm Döşeğinde Olmak:
Hac için gerekli şartları taşıyan, fakat ölüm döşeğinde bulunan bir kimsenin bedel gönderilmesini vasiyet etmesi gerekir:
a) Bu vasiyette, gerekli mal ve para tayin edilmişse, bu parayla ve vasiyet ettiği şekilde bir bedel gönderilir.
b) Mal ve para belirtilmemişse, malının üçte birinin yeterli olması halinde, bedel bununla gönderilir. Para yeterli değilse, yeterli olacak bir yerden bedel gönderilir. Bu şekilde de para yetersiz kalınca, vasiyet hükümsüz kalır.
c) Kesin bir şekilde isim belirtilirse, o kişiden başkası hacca gidemez. Bedel ölünce bile, yerine başkası âmir için hacca gönderilemez.
d) Kesin bir şekilde isim belirtilmezse, bedel gönderilecek kişiyi mirasçılar tayin eder.
e) isim belirtilmediği halde, bedel olacak kişi vefat ederse, yerine başkası gönderilir.
Hacla mükellef olan kimse, hemen mükellef olduğu sene hac için yola çıkıp, daha haccetmeden vefat ederse, hac için vasiyet etmesi gerekmez, niyetinin karşılığını görür. Fakat haccını geciktirmişse, vasiyet etmesi gerekir, etmediği takdirde günahkâr olur, mirasçılar onun adına haccedebilir; eş-Şafiî'ye göre, vasiyet olsun olmasın, terekeden hacca yetecek miktar alınır ve bir naibe haccettirilir. [385]
Şafiî Mezhebine göre, acizlik dolayısıyla hacca gidemeyen kimse başkasını ücretle tutup veya masraflarını karşılayarak bede-len hac yaptırabilir. Acizlik, ya iyileşmesi imkânsız olan müzmin bir hastalıktan veya yaşlılıktan dolayı meydana gelir. Fakat bu, iki âdil (güvenilir) doktorun veya mükellefin kendi tecrübesiyle bilinir. Acizlik, belirtilen sebeplerle binek üzerinde duranfayacak güçsüzlük veya tâbi olarak mükellefin dayanamayacağı şiddetli bir sıkıntıdır, işte bu gibi durumlarda, eğer hac kendisine farz olduktan sonraysa fevrî olarak, farz olmazdan önce veya farz olduğu sırada, ya da farz olduktan sonra meydana gelirse ömrî olarak niya-beten hac yaptırmak gerekir. Fakat her türlü acizlikte, mükellefin bulunduğu yerle Mekke arası kasru's-salât için gerekli uzaklıkta bulunmalıdır. Mekke'de bulunanlarla belirtilen uzaklıkta bulunmayanların bizzat haccetmesi gerekir. Bu durumda olanlar da, aşırı derecede aciz olurlar ve bundan dolayı haccedemezlerse, naib gönderebilirler, naib ölümden sonra da gönderilebilir.
[385] İbn Kudame, age, c. III, s. 241-244; Kâsânî, BS, c. II, s. 221; Serahsî, age, c. IV, s. 162, 164; Şafiî, Umm, c. II, s. 121-125, 126; Tahâvî, Muhtasar, s. 59.