sumeyye
Thu 24 February 2011, 01:20 pm GMT +0200
Gazzalî
Ebu Hâmid Muhammed bin Muhammed (1058-1111)
İslâm dünyasının en büyük mütefekkirlerinden biri olan ve Huccetü'l-İslâm unvanıyla tanınan İmam Gazzâlî, 450/1058'de Horasan'ın Tus şehrinde doğdu. Nizamiye medresesinde okumuş ve uzun yıllar yine bu medresede hocalık yapmıştır. Cürcan'daki tahsilinden sonra, Nişapur'a giderek, çağının şöhretli âlimi İmamu'l-Harameyn el-Cüveynî'den kelâm, fıkıh usulü ve mantık derslerini okudu. Selçuklu veziri Nizamülmülk'le görüşen Gazzalî, onun takdirlerini kazanmıştır. Gazzâlî, nizamiye medresesinde, bir yandan ders veriyor, diğer yandan da eser yazıyordu. Fakat Bağdad'daki bu çalışmaları uzun sürmedi. Okutmakta olduğu kelâm, zihnî şüphelerini gidermeye yetmiyordu. Derin tefekküre dalarak 1095'te orasını terketti. İnzivaya çekilmeye karar vererek Şam'a gitti, iki yıl münzevî bir hayat yaşadı. Daha sonra Kudüs'e geçti.
Vakitlerini ibadete ve kitap yazmaya ayırarak, seyahatlerine devam etti. Kudüs'ten sonra hac için Mekke'ye gitti, bir ara İskenderiye'ye gitti. Bu seyahatleri ve münzevî hayatı onbir yıl kadar sürdü. 1105 yılında Selçuklu veziri Fahru'l-mülk'ün derslere dönmesi konusundaki ısrarı üzerine Nişapur'da ders vermeye başladı. Bir yıl sonra tekrar Tus'da yalnızlığı seçti. Fıkıhta Şafiî mezhebine bağlı olan Gazzâlî, itikadda Eş'arî mezhebine mensuptur. Ömrünün sonlarına doğru tasavvufî bir hayat süren Gazzalî, kelâm, felsefe, fıkıh ve fıkıh usulü gibi ilimler alanında çok sayıda eser vermiştir. Eserleri arasında en meşhurları İhyau Ulûmi'd-Dîn, el-İktisad fi'l-i'iikad, Mustesfa, Vecîz yer almaktadır. En tanınmış eseri olan İhya'da fıkıh ile tasavvufu birleştirmiştir.