saniyenur
Fri 8 June 2012, 04:26 pm GMT +0200
4- Fizik
"Fiziksel bilim (veya fizik) esas olarak, hayat olmayan şeylerdeki olayları.incelerken, doğa bilimleri genellikle organizma cisimlerinin ve onların gelişmelerinin incelenmesi olarak anlaşılmıştır" (Encyclopedia Britannica, Cilt 11). îslâmî bilimlerde, böyle bir ayırım yoktu. Fizik çalışmaları, doğal felsefe prensiplerinin bir parçası olarak ihdas edildi ve meşhur İslâm bilim adamlarınca, doğal felsefenin ışığı altında tartışıldı. İbni Sina, bu konuyu geniş olarak Şifa'sında ve Fen adlı kitaplarında inceledi. El-Kindî, Nasır el-Tûsî, Ali Rıza, el-Birûnî, el-Bağdadî, Molla Sadra ve Sabzivari de bilimsel eserlerinde bu konuyu yazdılar. İslâm bilim adamları, ilâhiyatçıları, hatta ruhiyatçıları, doğal felsefe prensiplerine büyük ilgi duymuşlardır. Bu sonsuz ilgi, Kur'an'ın içinde, Allah'ın harika dünyasının tasvirlerinin ortaya konmuş olmasındandı. Diğer şeyler arasında, "zaman, mekân, madde ve hareketin mahiyeti gibi sorulara daha fazla eğilindi. Bunun sonucu olarak, fizik ve doğal felsefe prensiplerine ilişkin olarak, birkaç değişik ekol gelişti. Bunların kimi, tabiat kuvvetleriyle deneyler yapar, kimileri de doğal dünyanın saf bir sembolik (simgesel) bilgisini elde etmeye ve tabiatüstü gerçekler, ilâhî isimler ve sıfatların teosofisi (insanın maddî vasıtalarla veya fevkalâde bir ruhî halet içinde Allah veya meleklerle görüşmesi imkânına inanan felsefe) gibi, hilkatin mülâhazasında insana yardım etmeye çalışırlar" (Islamic Science, s. 126-131).
İbni Sina, El-Ma'sumî, el-Nezzem ve el-Bakillanî, "günün temel fizik kavramlarına inerek, bu konuda en önemli ve temel sorulara ışık tuttular ve bunları tartışıp çözümlediler. Yukarıda zikredilenlerden son ikisi, fizik sorularıyla daha yakından ilgilendiler ve yazılarında, atomİstik görüş açısına dayanan bir tabiat felsefesine geniş yer verdiler?' (Islamic Science, s. 126-131).
Bununla beraber, t>u konudaki bütün araştırmaları teşvik eden kaynak, diğerlerinde olduğu gibi, Kur'an-ı Kerim'in incelenmesiydi. Kur'an, astronomi bölümünde tartışıldığı ve açıklandığı üzere, Allah'ın haşmet ve azametini değişik şekillerde insana anlatarak, fiziksel dünya tasvirleri, doğal felsefe prensiplerinin tam olarak belirlenmesine önayak. olan ilk müslümanları fazlasıyla etkilemiştir. Yaratıcının güç ve haşmeti, daha önce izah edilmiştir, (2: 255). Yaratıcı olan Allanın vasıfları hakkında bazı bilgilerveren.fizi-kîvelfelsefî dünyayla ilgili engin önemi olan bir pasaj da şudur: "Allah, göklerin ve yerin aydınlatıcısıdır. Müminin kalbinde, nurunun sıfatı: sanki bir hücre ki, içinde ışık var, ışık da cam bir mahfaza içinde; o cam mahfaza, sanki incimsi bir yıldız. Bu ışık, ne doğuda, ne batıda bulunan mübarek bir zeytin ağacının yağından tutuşturulur. Bu öyle bir vardır ki, nerde ise ateş dokunmasa da aydınlık verecek. Bu aydınlık nur üstüne nurdur. Allah dilediği kimseyi nuruna kavuşturur. Allah, insanlara böyle misaller verir. Allah her şeyi bilir:' (24: 35).
Bu pasaj, evrenin ve onun yaratıcısının büyüklüğü ve mahiyeti hakkında bir fikir verir. Yine bu pasaj, Allah'ın fiziksel dünyası ve doğal felsefe alanlarında, kadın ve erkek tüm nesillere İlham kaynağı oldu; her nesil, bilgilere ilâveler yaptı ve bu bilimlerde yeni çığırlar açtı. Bu sözler en acemi bir bilim öğrencisine bile, mistik ve doğal felsefî mânalarını bir tarafa bırakarak, ışık, lamba, cam, parlayan yıldız vs. gibi günlük fiziksel olaylar hakkında bir takım bilgiler verir. Kur'an-ı 'Kerim'deki bu ve diğer benzer ayetler, insanın dikkatini, fiziksel dünyada vuku bulan ve gözlenen günlük bazı olay ve hallere çeker. Bu da, İslâm'da fizik dahil birçok bilimin incelenmesine yol açtı ve fiziğin değişik branşlarına büyük katkıda bulunan, ansiklopedik bilgiye haiz pekçok bilim adamının yetişmesine neden oldu.