Hadice
Mon 6 June 2011, 01:02 pm GMT +0200
7. es-Sehârenfürî ve Bezlu'l-mechûd'u
Halil Ahmed b. Mecîd es-Sehârenfûrî 1267'de Sehârenfur' a bağlı bir köyde doğmuş, çevredeki ulemadan ilim tahsil etmiştir. Ömrünün ta'lim ve tedris ile geçirmiş, medreseler idare etmiştir. Tedris, te'lif ve tetkik bakımından meşguliyet sahası hadis olmuştur.
Hadis, fikıh, cedel ve hılâf konularında yed-i tûlâ sahibi olan Sehârenfûrî, Medine' de 1346/1927'de vefat etmiştir.
O'nun ilminin Özü, araştırmalarının hülâsası kabul edilen eseri, ömrünün son on yılında, öğrencisi Muhammed Zekeriyya' nin yardımıyla telif ettiği «Bezlu'l-mechûd fi halli Ebî Davud » adlı şerhidir.
Bezlu'l-mechûd memzûc şerhlerdendir. Ancak, Sünenü Ebî Davud' un metni hareketsiz olarak sayfa başlarına konulmuştur.
Bezlu'l-mechûd' un yazılma sebebi, ed-Nedvî' ye göre ikidir.[549]
1. Şârih'in hadis'e karşı duyduğu engin sevgi, zevk ve ona hizmet hırsı.
2. Hadis ve fıkıh ilimlerini şahsında birleştirmiş Hanefî bir âlime ait kapsamlı bir Ebû Davud şerhinin mevcut olmaması...
Şârih es-Sekârenfûrî, hadislerin şerhinde çoğu kere sırasıyla Aliyyu'l-KaarV nin Mirkât' ına, İbn Hacer' in Fethu'l-bârî 'sine ve Aynî' nin Umde tu'l-kaarî' sine; fıkhî meselelerde Bedâyi'us-sanayi' e; ricalin durumu ile ilgili hususlarda da îbn Hacer' in Takrib, Tehzib ve îsâbe' sine, es-Sem'ânî' nin el Ensâb' ına dayandığım belirtmektedir. [550]
es-Sekârenfûrî, Ebû Davud' un rical ve hadisler hakkındaki sözlerine özel bir önem vermiş, Sünen' in nüshalarının mukayese ve tashihine dikkat göstermiş, taliklerin tahririne çalışmış, kaynakları bulamadığı zaman bunu da açıkça belirtmiştir. Hadisler ile bâb başlığı («terceme ») arasındaki irtibatın gizli kaldığı yerleri açıklamaya gayret etmiş, bâb başlıklarında tekrar varsa, bunun sebeplerini ortaya koymuştur. Hadis sarihlerinin ihtilâf ettikleri konularda sadra şifa açıklamalarda bulunmuş ve kendi tercihlerini ortaya koymuştur.
es-Sehârenfûrî, hadisçilerin metoduna uygun olarak, hadise ait meseleleri tetkik etmiş, Hadis ilmî verilerinin dışına Şaşmamıştır. Bu çok önemli bir meziyettir. Hadisçîliği ve Hadis îlmi usullerini ön planda tutmuştur. Zira Hindistan'da son zamanlarda bilhassa şerh, Hanefi Mezhebi ve ihtilaflı meseleler ile ilgili neşriyatta kelamı bir üslûb, aklî istidlaller ağır basmaktadır. Bu tarzın faydasına rağmen mütekaddimûn sarihlerinin metodu olmadığı da ortadadır.
Bezlu'l-mechûd sahibi, hadislerde yer alan fitne'lerin teşhisine de özel bir gayret sarfetmiştir.
10 mücelled ve 20 cild halinde Muhammed Zekeriyya nin ta'liki ile bir kaç kez basılmış olan Bezlu'l-mechûd, Ebû Davud' un şerhleri arasında özel bir yere sahip bulunmaktadır.[551]
[549] bk. Ebu'l-Hasen en-Nedvî, Bezlu'l-mechûd, I, 10 (Takdîmu(l-kitah).
[550] bk. Bezlu'l-mechûd, I, 44 (Sarihin Mukaddimesi).
[551] Doç. Dr. İsmail Lütfi Çakar, Hadis Edebiyâtı, İfav Yayınları: 163-164.