sumeyye
Mon 21 March 2011, 02:41 pm GMT +0200
El Kesmeyi Gerektirmeyen Mallar:
Bir hadîs-i şerîfde Peygamber Efendimiz (sas) şöyle buyurmuştur:
“Kuş çalmada el kesme cezası yoktur.” Bu hüküm kaz ve tavuk dâhil, bütün kuşları kapsar. Taze balık da salamura balık da 'balık' kelimesinin kapsamına girer. Meyveler, sebzeler, et, süt gibi çabuk bozulan malların çalınması el kesme cezasını gerektirmez: Bir hadîs-i şerîfde Peygamber Efendimiz (sas) şöyle buyurmuştur: “Yiyeceklerin çalınmasında el kesme cezası yoktur.” Yani çabuk bozulan yiyecekleri çalma halinde el kesme cezası verilmez, demişlerdir. Çünkü hububat ve şeker çalma durumunda el kesme cezasının verilmesi gerektiği hususunda icmâ edilmiştir.
Bir hadîs-i şerîfde Peygamber Efendimiz (sas) şöyle buyurmuştur:
“Meyveyi ve hurma ağacının yağını çalmakta el kesme cezası yoktur” [32]
İmam Muhammed dedi ki; 'bu hadîs-i şerîfde geçen 'semer', hurma ağacının başında bulunan meyvesidir. Keser ise; bu ağacın yağı, yani zamkıdır.' Bir başka hadîs-i şerîfde de Peygamber Efendimiz (sas) şöyle buyurmuştur: “Meyveleri çalmakta el kesme cezası yoktur.”
Hurma kurutma yerinde muhafaza edilen meyveyi çalanın eli kesilir. Hurma dalından koparıldıktan sonra 'cerin' denen yerde kurumaya bırakılır. İşte buradan hurma çalanın eli kesilir.
El kesme cezasının verilebilmesi için, çalınan malda hırsızı; onun alınmasının mübah olabileceği kanaat ve teviline götüren bir durum olmamalıdır. Neşe veren içkileri, oyun âletlerini, tavla ve satranç takımlarını ve altından yapılmış haçı çalmak gibi: Bunları çalan kimsenin bu gibi şeyleri İslâmın reddettiğine dâir iddiası doğru kabul edilir. Çünkü bu, müslümanın zahirî durumunun icabıdır. Hatta bunlara karşı tavır alması gerekir. Zira bu kötülüğü menetmektir.
Bunlar gibi altın yaldızlı mushafı çalanın da eli kesilmez. Ebû Yûsuf’dan rivayet edilen bir görüşe göre; mushafın üzerindeki altın yaldızlar nisab miktarı ise, çalanın eli kesilir. Çünkü bu yaldızlar mushafdan sayılmaz ve ayrı olarak değerlendirilmesi gerekir. Bizim görüşümüze göre; bunda, mushafı okuma isteğine dâir bir tevil vardır. Koruma, o mushafda yazılı olan âyet-i kerîmeler içindir ki, onların da malî değerleri yoktur. Cild, kâğıt ve yaldız gibi şeylerse, yazılı âyetlere tâbi olan şeylerdir; tâbie de itibar edilmez. [33]
Çalınan Nesnede Kesmeyi Gerektiren Şeyle Gerektirmeyen Şeyin Bir Araya Gelmesi:
Bu mes'elede uyulacak olan kaide şudur: Altın veya gümüş bir kapta şarap ve gül suyunu çalmada olduğu gibi, çalınan bir nesnede el kesmeyi gerektiren şeyle, gerektirmeyen şey bir arada bulunurlarsa; bu hâdisede kesme delili ile kesmeme delili içtimâ ettiklerinden dolayı, şüphe meydana gelmiş olur. Dolayısıyla el kesme cezası verilmez. Hatta hırsız girdiği evin içinde iken bu kaptaki şeyi içer ve kabı boş olarak evden dışarı çıkarırda, eli kesilir. Zira bu durumda onun maksadı, kabı almaktır. Hişam bu görüşü İmam Muhammed'den rivayet etmiştir. [34]
[32] Bu hadîsi Tirmizî, Ebû Dâvud, Neseî, İbn. Mâce, İbn. Hibbân ve Ahmed rivayet etmiştir
[33] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/17-18.
[34] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/18.