sümeyra
Mon 12 December 2011, 04:39 pm GMT +0200
Ebû Musa el-Eş'arî (Radiyallâhü anh)'den
4277) "... Ebû Musa el-Eş'arî (Radiyallâhü anh)'den rivayet edildiğine göre; Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu, demiştir:
Kıyamet günü insanlar üç defa Allah'a arzolunacaklar (yâni huzurda sorguya çekilecekler). İki arz (yâni sunuş) mücâdele ve mazeretlerden ibarettir. Üçüncü sunuşa gelince (insanların işledikleri amellerin yazılı olduğu) defterler o zaman ellere uçacaklar (yâni hızla verilecektir). Artık (defteri) kimisi sağ eliyle tutacak ve kimisi sol eliyle tutacaktır."
Not: Zevâid'de şöyle denilmiştir : Senedin râvileri güvenilir zâtlardır. Fakat sened munkatidir (yâni kopuktur). Çünkü el-Hasan, Ebû Musa'dan hadis işitmemiştir. Bu durumu Ali bin el-Medini, Ebû Hatim ve Ebû Zur'a söylemişlerdir. Tirmizl de bu hadisi el-Hasan aracılığıyla Ebû Hüreyre (R.A.)'den rivayet ederek EI-Hasan'ın Ebü Hüreyre R.A.)'den hadis işitmemesi açısından bu hadîs sahih değildir, demiştir.[154]
İzahı
A i ş e (Radıyallâhü anha) "nın hadisini Buhâri, Müslim ve N e s â î de rivayet etmişler. Bu hadîs, mahşer gününün şiddetini, erkek - kadın tüm insanların anadan doğma gibi bütün vücud-larının çıplak ve yalınayak olduklarını ve herkesin kendi derdiyle meşgul olması sebebiyle başkasının hâline bakacak durumu olmayacağını ifâde eder.
Ebû M û s â (Radıyallâhü anh)in hadîsini A h m e d de rivayet etmşitir. T i r m i z î de "Ebvâbu Sıfati'l-Kıyâme" bölümünün "Bâbu Mâ Câe Fİ'l-Ard" babında Ebû Hüreyre (Radıyalîâhü anh)'den rivayet etmiştir.
Tuhfe yazarı Tirmizi 'nin şerhinde bu hadisi açıklarken özetle şu bilgiyi verir:
Yâni insanlar kıyamet günü Allah'ın huzurunda üç defa sorguya çekilirler. Birinci defada insanlar kendilerini savunurlar ve peygamberin tebliğlerinden haberimiz yoktur, diyerek Allah ile münakaşa etmeye girişirler. İkincisinde insanlar suçlarını itiraf ederek, bilmiyerek, yanılarak ve unutarak suç işledik gibi lâflarla mazeretler ileri sürecekler. Fakat iş bununla bitmiyecek. Üçüncü defa sorguya çekilirken herkesin amel defteri eline hızla verilecek, defterler âdeta kuş gibi uçarcasına aniden ellerde bulunuverecektir. Cennetlik olanların defterleri sağ ellerine verilecek ve cehennemlik olanların defterleri de sol ellerine verilecektir. Bu bilgi el-Mirkat'tan naklen verilmiştir.
El-Fetih yazarı da bu hadisi naklettikten sonra: T i r m i z İ, e 1 - H a k îm demiş ki: Mücâdele ve münakaşa ile geçen sorgu bölümü kâfirlere mahsustur. Çünkü kâfirler Rablerini tanımazlar ve münakaşa etmekle kurtulacaklarını sanırlar. Mazeretlere âit sorgu ise Allah'ın peygamberleri haklı çıkarması ve görevlerim yaptıklarını belirtmesiyle geçecek. Bu celsede, insanların bir kısmının küfür üzerinde kalmaları hususunda peygamberlerin bir kusuru bulunmadığı ve peygamberlerin bu koruda mazur görüldükleri Allah tarafından beyân buyurulacaktır. Üçüncü sunuş, mü'minlere aittir. Buna büyük arz denilir, diye bilgi vermiştir.
4277) "... Ebû Musa el-Eş'arî (Radiyallâhü anh)'den rivayet edildiğine göre; Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu, demiştir:
Kıyamet günü insanlar üç defa Allah'a arzolunacaklar (yâni huzurda sorguya çekilecekler). İki arz (yâni sunuş) mücâdele ve mazeretlerden ibarettir. Üçüncü sunuşa gelince (insanların işledikleri amellerin yazılı olduğu) defterler o zaman ellere uçacaklar (yâni hızla verilecektir). Artık (defteri) kimisi sağ eliyle tutacak ve kimisi sol eliyle tutacaktır."
Not: Zevâid'de şöyle denilmiştir : Senedin râvileri güvenilir zâtlardır. Fakat sened munkatidir (yâni kopuktur). Çünkü el-Hasan, Ebû Musa'dan hadis işitmemiştir. Bu durumu Ali bin el-Medini, Ebû Hatim ve Ebû Zur'a söylemişlerdir. Tirmizl de bu hadisi el-Hasan aracılığıyla Ebû Hüreyre (R.A.)'den rivayet ederek EI-Hasan'ın Ebü Hüreyre R.A.)'den hadis işitmemesi açısından bu hadîs sahih değildir, demiştir.[154]
İzahı
A i ş e (Radıyallâhü anha) "nın hadisini Buhâri, Müslim ve N e s â î de rivayet etmişler. Bu hadîs, mahşer gününün şiddetini, erkek - kadın tüm insanların anadan doğma gibi bütün vücud-larının çıplak ve yalınayak olduklarını ve herkesin kendi derdiyle meşgul olması sebebiyle başkasının hâline bakacak durumu olmayacağını ifâde eder.
Ebû M û s â (Radıyallâhü anh)in hadîsini A h m e d de rivayet etmşitir. T i r m i z î de "Ebvâbu Sıfati'l-Kıyâme" bölümünün "Bâbu Mâ Câe Fİ'l-Ard" babında Ebû Hüreyre (Radıyalîâhü anh)'den rivayet etmiştir.
Tuhfe yazarı Tirmizi 'nin şerhinde bu hadisi açıklarken özetle şu bilgiyi verir:
Yâni insanlar kıyamet günü Allah'ın huzurunda üç defa sorguya çekilirler. Birinci defada insanlar kendilerini savunurlar ve peygamberin tebliğlerinden haberimiz yoktur, diyerek Allah ile münakaşa etmeye girişirler. İkincisinde insanlar suçlarını itiraf ederek, bilmiyerek, yanılarak ve unutarak suç işledik gibi lâflarla mazeretler ileri sürecekler. Fakat iş bununla bitmiyecek. Üçüncü defa sorguya çekilirken herkesin amel defteri eline hızla verilecek, defterler âdeta kuş gibi uçarcasına aniden ellerde bulunuverecektir. Cennetlik olanların defterleri sağ ellerine verilecek ve cehennemlik olanların defterleri de sol ellerine verilecektir. Bu bilgi el-Mirkat'tan naklen verilmiştir.
El-Fetih yazarı da bu hadisi naklettikten sonra: T i r m i z İ, e 1 - H a k îm demiş ki: Mücâdele ve münakaşa ile geçen sorgu bölümü kâfirlere mahsustur. Çünkü kâfirler Rablerini tanımazlar ve münakaşa etmekle kurtulacaklarını sanırlar. Mazeretlere âit sorgu ise Allah'ın peygamberleri haklı çıkarması ve görevlerim yaptıklarını belirtmesiyle geçecek. Bu celsede, insanların bir kısmının küfür üzerinde kalmaları hususunda peygamberlerin bir kusuru bulunmadığı ve peygamberlerin bu koruda mazur görüldükleri Allah tarafından beyân buyurulacaktır. Üçüncü sunuş, mü'minlere aittir. Buna büyük arz denilir, diye bilgi vermiştir.