sumeyye
Mon 25 April 2011, 12:54 pm GMT +0200
Ebû Bekr'in Yardımı İle İslam Olanlar
İbni İshâk anlatıyor. Ebû Bekir kavmi ile çok iyi ülfeti olan, sevilen, yumuşak huylu biriydi. Kureyş kabilesinin en iyi nesebine mensuptu. İyi ahlakıyla tanınan bir tacirdi. İslama girince kendi kabilesinden güvendikleri kendine gelip giden kimseleri İslama da'vet etmeye başladı. Onun da'veti ile :
1- Osman
2- Zübeyir,
3- Abdürrahman b. Avf,
4- Talha b. Ubey-dullah,
5- Sa'd b. Ebî Vakkâs müslüman oldu. Ebû Bekir onları isla-ma girdiklerinde Nebi (s.a.v.)'e getirdi.
İşte şu adları geçen sekiz kişi ilk inanıp, namaz kılan ve Efendimiz (s.a.v.)'i tasdik edenlerdir.[324]
Bundan sonra
1- Ebû Ubeyde Âmir b. Abdillah b. el- Cerrah el Fihri ,
2- Ebû Seleme Abdullah b. Abdü'l Esed b. Hilâl b. Abdillah el- Mahzûmi,
3- Erkam b. Ebi'l Erkam b. Esed b. Abdillah el-Mahz~ ümi,
4- Osman b. Maz'ûn el- Cümehî ile kardeşleri,
5- Kudâme
6- Abdullah,
7- Ubeyde b. el-Hâris b. el-Muttalib b. Abdil Menâf el-Muttalibî,
8- Said b. Zeyd b. Amr b. Nüfeyl el-Adevî
9- Karısı Fatı-ma bn. Hattab (ki Ömerin bacısıdır.)
10- Esma bn. Ebî Bekr
11- Habbâb b. el-Eratt,
12- Umeyr b. Ebî Vakkas,
13- Kardeşi Sa'd b. Ebî Vakkas,
14- Abdullah b. Mes'ût,
15- Suleyt b. Amr b, Abdi Şems el Âmiri
16- Kardeşi Hâtib b. Amr,
17- Ayyaş b. Ebî Rabia b. el-Muğire el- Mahzûmi
18- Karısı Esma, 19- Huneys b. Huzâfe Es Seh-mî,
20- Âmir b. Rabia,
21- Abdullah b. Cahş b. Riâb el-Esedî,
22- Ebû Ahmed b. Cahş b. Riâb,
23- Ca'fer b. Ebî Tâlib,
24- Kansı Esma bn. Umeys,
25- Hâtıb b. Haris el-Cumehi,
26- Kansi Faüma b. Mü~ cellef,
27- Hattab b. Haris el-Cumehi,
28- Kansı Fükeyhe bn. Yesâr,
29- Ma'mer b. Haris,
30- Sâib b. Osman h. Mazûn,
31- Muttalib b. Ezher b. Abdi Avf el-Adevi ez Zuhrî,
32- Karısı Ramle bn. Ebî Avf,
33- En-Nahhâm lakabH Nûaym b. Abdillah b. Esed el-Adevî,
34- Âmir b. Füheyr (Ebî Bekrin Kölesi),
35- Hâlid b. Said b. el Âs b. Ümeyye,
36- Ümeyme b. Halef,
37- Hatıb b. Amr,
38- Ebû Huzeyfe Mehşem b, Utbe b. Rabiâ,
39- Vâkid b. Abdillah,
40- Halid b. Bükeyr,
41- Amir b. Bükeyr,
42- Akıl b. Bükeyr,
43- İyâs b. Bükeyr,
44- Ammâr b. Yasir,
45- Suheyb b. Sinan en Nemerî.[325]
Muhammed b. Ömer el-Vâkidî, İbrahim b. Muhammed b. Talha isnadıyla Talha b. Ubeydullah'ın şöyle dediğini anlatıyor:
-Busrâ Şehrinin panayırına gitmiştim. Birde ne göreyim papazın birisi manastırında "Pazara gelen halka bir sorun bakalım içlerinde Harem halkından kimse varmıymış?" diyordu. Ben "Evet ben varım" dedim. Papazda: "Ahmed zuhur ettimi?" dedi. Ben "Ahmed de kim?" dedim. O da; "Ahmed b. Abdillah, b. Abdi'l Muttalib"tir. İşte bu ay onun geleceği aydv. O Peygamberlerin sonuncusudur. Çıkacağı yer Harem (Kabe) olup, göçeceği yer hurmalık, kara taşlık ve çorak bir yer olacaktır. Ona katılmada sakın geçilmemeye dikkat et" dedi. Talha derki:
-Kalbime bir şey düştü, derhal Mekke'ye döndüm ve "Yeni bir şey oldu mu?" diye sordum. "Evet, Muhmmed b. Abdillah Peygamber olduğunu ilan etti, Ebû Kuhâfe oğlu (Ebû Bekir) de ona tâbi oldu" dediler. Ben Ebû Bekrin yanına girdim ve "Şu zâta tabi oldun mu?" dedim. "Evet, yürü varda sende ona tâbi ol!" dedi.
Talha ona Rahibin dediğini haber verdi. Ebû Bekir de Talha'yi alıp Nebi (s.a.v.)'in yanına girdiler. Böylece Talha müslüman olup durumu Rasûl'Ü Ekrem'e de anlattı.
Ebû Bekir ile Talha İslama girdiklerinde Nevfel b. Huveylid b. el Adeviyye denen herif ikisinide yakalayıp bir ipe bağlamıştı. Teym oğullan onları konamamıştı. Bu Nevfel "Kureyş aslanı" diye tanınırdı. Bu olay sebebiyle Ebû Bekir ile Talha'ya "Karineyn" diye ad verilmiştir.[326]
İsmail b. Mucâlid, Beyan b. Bişr, Vebera (b. Abdirrahman) isnâdıyla Hemmam'm şöyle dediğini anlatır: «Ammar b. Yâsir'i şöyle derken işittim: "Rasülüllah (s.a.v.)i (Peygamberliğin ilk yıllarında) görmüştüm. Beraberinde beş köle iki kadın ve Ebû Bekirden başka hiç kimse yoktu.[327]
Derimki: Ammar (r.a.) burada Ali'yi anmıyor. Çünkü O on yaşlarında bir çocuktu. Abbâs b. Salim ile Yahya b. Ebî Kesir, Ebû Ümâ me yolu ile Amr b. Abese (r.a.)'den şöyle dediğini nakleder:
-Henüz Da'vetini gizli yoptığı dönemde RasüIUMah (s.a.v.)'e gelip: "Sen kimsin?" dedim. "Peygamberim" buyurdu. "Peygamber ne?" dedim "Allanın elçisidir" buyurdu. "Seni AMah mı gönderdi?" dedim "Evet" buyurdu. "Ne ile gönderdi?" dedim. 'Allah'a tapmak, putları kırmak ve akrabalık bağlarını pekiştirmekle" buyurdu. Ben; "Senin kendisiyle gönderildiğin şey ne güzel! Sana kim uyuyor?" dedim "köle ve hür (herkes)" diyerek Ebû Bekir ve Bilal'ı kasdetti.
Amr diyorki. "Ben kendimi İslam'a giren dört kişinin dördüncüsü olduğumu gördüm ve teslim olup '"Yâ Rasülüllah! Sana tabi oluyorum" dedim. Rasülü Ekrem (s.a.v.) de:
Şimdi olmaz! Ama şimdi kavmiyin yanına dön. Benim Peygamberliği ilan ettiğimi duyunca gelip bana tabi ol, buyurdu.[328]
Hâşim b. Hâşim, Said b. Müseyyeb'ten Sa'd b. Ebî Vakkâs (r.a.)ı şöyle derken işittiğini haber veriyor:
-Ben yedi gün durdum. Şüphesiz o zaman ben İslam'ın (müslü-manların) üçte biri idim. Bunu, Buharı rivayet etmiştir.[329]
Asım, Zerr isnadı ile Zaide b. Abdullah'dan (b. Mes'ûd (r.a.)) şöyle dediğini rivayet eder:
-Müslüman olduğunu ilk açıklayan yedi kişidir. 1-Nebi (s.a.v.) 2-Ebû Bekir, 3- Ammâr 4- Annesi Sümeyye, 5 Suheyb 6- Bilâl,7 Miktad. Ancak Yahyâ b. Ebî Kesrîr bu haberi nakilde tek kalmıştır.[330]
İsmail b. Ebî Hâlid, Kays aracılığıyla Said b. Zeyd'in şöyle dediğini rivayet eder: "Vallahi ben Ömer tarafından kendimi ve kız kardeşini Ömer'in İslam oluşundan önce İslam'dan döndürmek için direğe bağlandığım devreyi bile görmüştüm. Sizin Osman'a yaptığınız şu zulümden dolayı Unut dağı yerinden ayrılıp gitseydi bu ayrılış gerçekten haklı bir iş olurdu." Hadis'i Buharı rivayet etmiştir.[331]
Ebû-Davud-u-Tayâlisi (Müsned)'inde, Hammâd b. Seleme- Asım (b. Ebî Necved) Zirr (b. Hubeyş) isnadı ile Abdullah b. Mes'ûd (r.a.)' m şöyle dediğini haber verdi:
-Ben yetişkin bir delikanlı olup Mekke'de Ukbe b. Ebî Muayt'ın koyunlarını güdüyordum. Rasûlullah (s.a.v.) ile Ebû Bekir yanıma geldiler. Müşriklerden kaçmışlardı. Bana "Ey genç! Bize içirebilecek sütün varmı?" dediler. Bende; "Ben emanetçiyim. Size içiremem" dedim Onlar; "Peki sende koça gelmeyecek yaşta oğlak varmı?" dediler. Bende "Evet" deyip oğlağı onlara getiriverdim. Ebû Bekir oğlağı tuttu. Nebi (s.a.v.) de oğlağın memesini tutup dûâ etti. Oğlağın göksü birden bire sütle doldu. Ebû Bekir (r.a.) içi çukur bir kaya parçası getirdi. Efendimiz de içine sağdı. Sonra İkiside içip banada içirdiler. Sonra (s.a.v.) davarın göksüne hitaben; "Sütün çekilsin" dedide sütü kuruyuverdi. Daha sonra ben Rasûlullah (s.a.v.)e gelip Kur'âni kas-dederek, "Şu güzel sözlerden banada öğret" dedim. Rasûluîlah (s.a.v.) de:
"Sen eğitime kabul edilmiş bir gençsin" buyurdu. Ben Rasûlullah'ın ağzından yetmiş sûre Öğrendim ki onlar hakkında hiç kimse benimle münakaşa edemez. [332]
Peygamberin Kendi Kavmini Allah Yoluna Daveti VeGördüğü Cefâlar
Cerir, Abdü-'l Melik b. Umeyr- Musa b. Talha- isnadıyla Ebû Hü-reyre (r.a.)nin şöyle dediğini anlatır: "Akrabaların olan Aşiretini uyar!" (Şuâra 214) ayeti indiğinde Nebi (s.a.v.) Kureyş kabilesini da'vet etti. Onların küçük büyük hepsi geldiler. Nebi (s.a.v.) onlara:
«Ey Ka'b b.Lüey oğulları! Kendinizi ateşten kurtarın. Ey Abdil Menâf oğulları! Kendinizi ateşten kurtarın. Ey Hâşim oğulları! Kendinizi ateşten kurtarın. Ey Abdül-Muttalib oğullan! Kendinizi ateşten koruyun. Ey Fâtima kendini ateşten koru Çünkü ben sizin için Allah katında yapabilecek bir şeye mâlik değilim. Ancak sizinle bir akrabalık varki ben onu akrabalık bağı ile bağlayacağım.»[333]
Hadisi Müslim, Kuteybe ve Züheyr b. Harb aracılığıyla Cerîr'den rivayet etmiştir. Bu ikisi Cerir'in bu hadisinde Zührî- Said b. Müsey-yeb, Ebû Seleme, Ebû Hüreyre (r.a.)'tan rivayette ittifak etmişlerdir.
Süleyman et-Teymi, Ebû Osman aracılığıyla Kabisa b. el-Muhâ-rikjle Züheyr b. Amr'm şöyle dediğini anlatır "Akraban olan kavmini uyar" ayeti indirildiğinde Rasülullah (s.a.v.) Mekke dağındaki kayalıkların birinin üzerine çıkıp şöyle nida etti
«Ey Abdil-Menâf oğulları! Ben bir uyarıcıyım. Sizin ile ben tıpkı düşmanı görüpte ailesini korumaya giderken düşmanın kendini geçerek (oraya baskın yapacağından) korkupta birden bire "Yâ sabâhâh, Sabah baskını vâr" diye uzaktan oraya bağıran kimsenin hali gibiyiz.» Hadisi Müslim nakletti.[334]
Yunus b. Bükeyr, İbni İshak'tan şöyle dediğini anlatır. Bana isi-mini gizlememi isteyen birisi Abdullah b. Haris b. Nevfel'i İbni Ab-bas aracılığıyla Ali (r.a.) tan şöyle dediğini işittiğini haber verdir:
'Akrabaların olan kavmini uyar!" ayeti indiğinde Rasülullah (s.a.v.) şöyle buyurdu
"İşe Kavmimden başlarsam istemediğim şeylerin başıma geleceğini anladım. Bunun Üzerine Cebrail gelip: Yâ Muhammed! Eğer sen Rabbiyin sana emrittiğini yerine getirmezsen Rabbin sana azâb eder." dedi. Ali (r.a.) devamla şöyle anlattı.:
"Bunun üzerine Rasülullah beni çağırdı ve, Yâ Ali! Şüphesiz Allah (c.c) bana akrabam olan kavmimi uyarmamı emretti. Anladımki ben bu tebliğe kavmimden başlayacak olsam onlardan arzu etmediğim şeyleri göreceğim. Böylece sustum. Sonra bana Cebrail gelip "Eğer emrolunduğunu yapmazsan Rabbin sana azâb eder" dedi. Yâ Ali! Bize bir koyun budunu bir sa' mikdarda yemek hazırla. Büyük bir Çanakta da yoğurt yaptır. Sonrada Abdü'l Muttalib oğullarını toplayıver." dedi. Dediğini yaptım. Onlar toplantıya katıldılar. O gün Muttalib oğullan kırk kişiden ya bir eksik ya bir fazla idiler. Aralarında (s.a.v.)in amcaları Ebû Talib, Hamza, Abbas ve Ebû Leheb de varlardı. Ben yemek tepsisini önlerine koydum. Rasülullah (s.a.v.) ondan bir dilkeç[335] alıp eti dişleriyle parçalayıp et parçalarını tepsinin etrafına dağıttı ve: "Bismillah diyerek yemeğe başlayın" buyurdu. Oradakiler iyice doyuncaya kadar yediler. Parmak izlerinden başka bir şey göremeyinceye kadar yediler. Vallahi onların her biri yek diğeri kadar yemişti. Sonra Rasûfullah (s.a.v.); "Onları sula yâ Ali!" buyurunca, bende o büyük kabı getirdim. Onlarda doyuncaya kadar içtiler. Allah'a yemin olsun her biri diğeri kadar içti. Nebi (s.a.v.) onlarla konuşmak isteyince Ebû Lehep atılıp; "Ne cesaret yahu, dostumuz size sihir yapmış" dedi. Bunun üzerine onlar dağılıp gittiler ve Nebi (s.a.v.) onlarla konuşamadı. Ertesi gün Nebi (s.a.v.) bana: "Yâ Ali! dün yaptıklarını aynen bize bir daha yap" buyurdu. Bende dediğini yaptım ve onları topladım. Rasülullah dünkünün aynısını yaptı. Doyuncaya kadar yiyip .kanıncaya kadar kaptan içtiler. Sonra Kasü-lullah (s.a.v.):
"Ey Abdül muttalib oğullan! Ben size hem dünyanın hem ahiretin işlerini getirdim." buyurdu.[336]
Ahmed b. Abdi'l Cebbar el-Utâridi derki: Bana ulaştığına göre İbni İshak bu haberi Abdü'l Ğaffâr b. el-Kasım Ebî Meryem'den o da Minhal b. Amr aracılığıyla Abdullah b. El Haristen duymuş.[337]
Yûnus, İbni İshak'tan şöyle nakleder: Peygamber (s.a.v.)'in peygamberliği gizleyişinden onu açıklamakla emrolunması arasında üç yıl vardı.[338]
Ameş de Amr b. Mürra- Saîd b. Cübeyr- isnadıyla İbni Abbas'ın (r.a.) şöyle dediğini haber verir: "Yakın akraban olan aşiretini uyar" ayeti gelince Rasûullulah (s.a.v.) yürüyüp Safa tepeciğine çıktı ve oradan "Yâ sabâhâh, Sabah baskını var" diye bağırdı. "Bu bağıran kim dediler?" Bir kısmıda "Muhammed" deyince, Onun yanına gelip toplandılar. Nebi (s.a.v.) onlara:
"Ne dersiniz ben size şu dağın eteğine bir gurup süvari çıkıyor diye haber versem, siz beni doğru bulurmusunuz?" buyurdu. "Biz senin yalan üzerinde denendiğini hiç görmedik" dediler. Efendimiz (s.a.v.) de:
- "Ben sizi önümde gördüğüm şiddetli bir azabtan uyarıyorum" buyurdu. Bunun üzerine Ebû Leheb:
-Yazıklar olsun sana! Bizi bunun içinmi topladın deyip kalkıp gitti de "Ebû Leheb'in eli kurusun! Gerçekten de kurumuştur." suresi indi ki A'meş de bu şekilde "Ve tebbe" değilde, "Ve kad tebbe" olarak okumuştur. Buradaki "Ve kad tebbe" hariç diğer kısım ittifakla yapılan bir rivayettir. Bu ise A'meşin talebelerinden birinin rivayetidir. Haber Müsiimin Sahihindedir.[339]
İbni Umeyye, Velid b. Kesîr- İbni Tedres- isnadıyla Esma bn. Ebî Bekr (r.a.)'nın şöyle dediğini haber verir.
"Tebbet yedâ Ebî Lehebin" ayeti inince şaşı gözlü, Harb kızı Ümmü Cemil bir gürültü patırtı ile eline taş alıp geldi. Şöyle diyordu.:
Direttik Müzemmeme (horlanana),[340] Buğzettik, inancına isyan ettik emrine.
Nebi (s.a.v.) o zaman Mescid-i Haram daydı. Ebû Bekir; "Ya Ra-sûlallah bu karı geliyor. Seni göreceğinden korkuyorum" demişti. Nebi (s.a.v.) de Kurandan bir yer okuyup ona sarıldı o zaman:
"Sen Kur'an okuduğunda senin ile âhirete inanmayanların arasını (gizleyip) örten bir perde koyarız." (İsra 45) ayetini okumuş tu. Kadın gelip Ebû Bekirin yanma durup Peygamberi görememişti. Ebû Bekire: "Haber aldığıma göre arkadaşın beni yermiş" deyince Ebû Bekir (r.a.)'ta "Şu Beytullahın Rabbi için hayır! O seni asla yermedi." deyince kadın "Kureyş kabilesi bilirki ben onların seyyidi-nin kızıyım" diyerek dönüp gitti.[341]
Bu haberin bir benzerini Said b. Kesir- Babası yolu ile Esma (r.a.)'dan Ali b. Müşhir de rivayet etmiştir.[342]
A'rec aracılığıyla Ebuz-Zinâd Ebû Hureyre'den (r.a.) Rasûlullah'ın (s.a.v.) şöyle buyurduğunu rivayet eder:
"Şu Kureyş'in haline bir bakın Allah onların kötü sözlerinden beni nasıl koruyor. Onlar Müzemmem diye birine sövüp yine Mü-zemmem'e la'net ediyorlar. Halbuki ben müzemrnem değil Muhammedim.[343]
İbni îshak anlatıyor: İslam artık Mekke'de yayılmıştı. Sonra Allah (c.c) peygamberine emrederek: "Emrolunduğun gibi dosdoğru ol ve müşriklerden yüz çevir" (Hıcr ayet 89) ve "Deki şüphesiz ben açıkça bir uyarıcıyım.....( Hıcr 89)" buyurmuştur. O zaman Rasülullah (s.a.v.) ve ashabı namaz kılacaklarında Mekkedeki dağ koyaklarına giderek namazlarını kılıp kendi kavminden saklamış olurlardı. Bir gün Sa'd b. Ebî Vakkas bir gurup arkadaşıyla beraber böyle bir koyakta namaz kılıyorlarken üstlerine müşriklerden bir gurup çıka gelmiş bunların yaptıklarından hoşlanmayıp ayıplamışlar ve onlarla dövüşmeye kalkmışlardı. Bunun üzerine Sa'd (r.a.) bir deve çene kemiği ile müşriklerden birine vurup suratını parçalamıştı. İşte İslam'da akan ilk kan bu olmuştur. Nihayet Rasüîullah (s.a.v.); İsiamı ilan edip işini aleniyete dökünce - bana ulaşan habere göre kavmi kendisini ne ter-ketmiş nede ayıplamış idi. Nihayet Rasülullah (s.a.v.) onların ilahlarını kınayınca bu çok zorlarına gidip hoşlanmadılar ve (s.a.v.)'in aleyhinde ve düşmanlığında birleştiler. Durum bu hale gelince amcası Ebû Talib Peygambere acıdı onu korumasına alıp önüne gerildi. Kureyşli-ler, Muhammed'in (s.a.v.) kendilerinin hoşlanmadığı şeyleri terketme-me kararında olduğunu ve Amcasınında onu himaye ettiğini görünce Ebû Talibe gelip durumu konuştular. (Bunlar kureyşin ileri gelenleri olup Utbe, Şeybe, Ebû Süfyan, Ebu'l Buhterî, Esved b. Muttalib, Ebû Cehil, Velid b. Muğire, Nebih b. Münebbih ve Âs b. Vâil'den teşekkül ediyordu.[344] Dedilerki:
"Yâ Muhammed! Onu İlahlarımız ve dinimiz hakkında konuşmaktan menerdersin yada onunla aramızı serbest bırakırsın" Ebû Talib ise onlara çok yumuşak bir üslûpla konuşup onları güzel şekilde redetti. Geri dönüp gittiler.[345]
Bundan sonra adamlar iyice uzaklaşıp kinlendiler. Kureyşliler Peygamber (s.a.v.) aleyhine lafı çoğaltıp birbirlerini onun aleyhine kışkırtıp bir kere daha Ebû Talibe geldiler ve "Aramızda senin bir şerefin tanınmış bir aile nesebin var. Biz senden kardeşiyin oğluna engel olmanı istediksede sen ona mâni olmadın. Artık biz Vallahi onun ilahlarımıza kötü söyleyip akıllılarımızı serseri saymasına sabredecek değiliz. Şimdi sen ya onu men edersin yada bu konuda çarpışmak için onu da seni de karşımıza alır iki guruptan biri yok olana kadar vuruşuruz." diyerek durumu arzedip gittiler. Ebû Talibe kavminin bu ayrılığı ve kendilerine İlan ettikleri bu düşmanlık pek ağır geldi. Hiç bir kimseye Rasülullah'ı onlara teslim etmek ve onu yardımsız bırakmak hoş gelmedi.[346]
Yunus b. BUkeyr de Mûsâ b. Talha - Talha b. Yahya b. Ubeydul-lah aracılığıyla Akîyl b. Ebî Tâlib in şöyle haber verdiğini anlatıyor: Kureyş Ebû Talibe gelip: "Şu kardeşiyin oğlu bize meclislerimizde ve Mescidimizde eziyet ediyor. Ona engel ol" dediler. O da "Yâ Akıyl! Git de Muhammedi bana getir" dedi. Bende gidip onu Hıf veya Kibs denen küçük bir evden çıkardım. Nebi (s.a.v.) yanlarına gelince Ebû Tâlib: Şu amca çocukların iddia ederlerki, sen onlara meclislerinde ve mescitlerinde eziyet ediyormuşsun. Onlara eziyetten vazgeç" dedi. Rasûlullah (s.a.v.) gözlerini Semada dolaştırdı ve:
"Şu güneşi görüyormusunuz?" diye sordu. "Evet" dediler. Rasûlullah (s.a.v.) de
"Ama benimde, sizin ondan bir kıvılcım yakmanız hususunda, sizin yakanızı bırakmaya gücüm yetmez." buyurdu. Ebû Talib de: "Vallahi kardeşim oğlu bize şimdiye kadar hiç yalan söylemedi. Haydi dönüp gidin" dedi. Buh^rî hadisi tarihinde Ebû Kûreyb yoluyla Yunustan nakletti.[347]
İbni tshak anlatıyor. Bana Ya'kub b. Utbe "b. Muğire anlattı ki: "Kureyş Ebû Talibe diyeceğini deyip gittiğinde Rasülulİah (s.a.v.)'e haber göndermiş ve ona "Kardeşim oğlu! Kavmin bana geldi ve şöyle söyledi. Benim ve nefsim hakkında daha ileri gitme, gücümün yete-meyeceği yükü bana yükleme" dedi. Raşüluîlah (s.a.v.) Amcasına gözüken ne ise bu konuda gözüktüğünü sanmış ve kendisini yalnız bırakıp onlara teslim edeceğini tahmin etmiş ve bunun için
"Ey Amcam! Bu tebliğ- işini bırakmam için güneşi sağ elime ayı da sol elime verseler dahi Allah dinini ortaya koyuncaya, yada o konuda kendimi helak edinceye kadar bu işi asla terk etmeyeceğim" buyurmuştu. Sonra Allah Rasûlünün gözlerinden yaşlar boşandı, ardından gitmek için kalktı. Kapıya doğru yönelince Ebû Talib kendisine seslenip "Gel kardeşim oğlu" dedi. Kendine doğru yönelince "Git de istediğini söyle! Vallahi seni asla onlara bırakmayacağım" dedi.[348]
İbni İshak Yunusun kendinden yaptığı rivayete göre derki:
-Sonra Ebû Tâlib bu konuda şu şiiri söyledi
1- Vallahi ben toprakta gömülüp yatmadıkça hiçbiriside sana ulaşamayacaklar.
2- Sen işine bak. Sana bir zillet yok. Sendeki müjdelerden ver bununla gözler aydınlansın.
3- Beni Da'vet ettin, sandınki sana nasihat edeceğim. Doğru dedin. Ben eskiden beri emîn biriyim.
4- Bir teklifte bulundun. Kesin anladımki O din, yaratıkların dinlerinden en hayırlı olanıdır.
5- Kınanma yada sövülme sakıncası olmasaydı. Bunu kabule benim son derece müsamahalı davrandığımı görecektin.[349]
Haris b. Ubeyd anlatıyor: Bize el-Cerîri, Abdullah b. Şakik aracılığıyla Hz. Aişe nin şöyle dediğini anlattı "Allah seni insanlardan koruyacaktır" (Maide 67) ayeti ininceye kadar, Râsûlu Ekrem {s.a.v.) muhafızları tarafından muhafaza edilirdi. Ayet gelince başını çadır gibi tuttuğu kubbesinden dışarı çıkararak:
"Ey İnsanlar! Artık gidin. Allah (c.c) beni koruması altına almış bulunmaktadır." dedi.[350]
Muhammed b. Münkedir aracılığıyla Muhammed b. Amr b. Alka-me Rabiâ b. Abbâd ed~ Düeli'den şöyle nakleder:
- Zü'l Mecaz panayırında Rasülullah (s.a.v.)'i görmüştüm. İnsanları konakladıkları yerde ziyaret edip onları Allah yoluna çağırıyor idi.
Arkasında, şaşı, yanak yumruları parlayan bir herif onu takib edip:
-Sizi dininizden, babalarınızın dininden yanıltmasın, diyordu. Bu kim? diye sorduğunda "Ebû Leheb" dediler.[351]
Abdürrahman b. Ebiz Zinâd da babası yolu ile cahiliye döneminde yaşayan Dî'l Oğullarından Rabİ'a b. Abbâd (ki sonra müslüman olmuştur.) tan naklederki, O: "Rasülullah (s.a.v.)i Zü'l mecaz ^panayırında insanların arasında: "Ey insanlar! Lâ İlahe illallah deyin kurtulun!" diyerek dolaşırken Ebû Lehebi de Efendimizin arkasında... derken görmüş. Rabîa "Ben O za-man ailemin su tulumunu taşıyordum." der.[352]
Şu'be'nin nakline göre Esas b. Süleym, Kinâne'den bir adamdan şöyle duyduğunu anlatır.:
- Zül-Mecâz panayırında Rasülullah (s.a.v.)'i gördüm "Lâ İlahe İllallah deyin, kurtulun" diyordu. Arkasında birde bir adam varki Üzerine toprak saçıyordu. O herif Ebû Cehildi ve "Şu herif sizi dininizden caydırmasın. Bu herif başka değil sadece sizi Lât ve Uzaya tapmanızı terkettirmek istiyor" diyordu. Bu rivayetin isnadı kavî'dir.[353]
Mu'temir b, Süleyman, babası Nûaym b. Ebî Hind - Ebû Hâzim aracılığıyla Ebû Hureyre (r.a.)'ın şöyle dediğini anlatır. Ebû Cehil oradakilere "Muhammed aramzdayken yüzünü (namazda secde ederek) toza bulandınyormu?" diye sordu. "Evet" dediler. Bunun üzerine Ebû Cehil: Lât ve Uzzâ'ya yemin ederimki Onu böyle namaz kılarken görürsem omuzuna basıp yüzünü tam toza batıracağım, dedi ve RasUlullah (s.a.v.) namaz kılıyorken boynuna çökmek için yanına geldi. Birde ne görsünler Ebû Cehil ansızın geri kaçarak elleriylede
kendini koruyarak onların yanma gelmezmi. Kendisine "Sana ne oldu ?" denilince "Benimle onun arasında ateşten bir hendek vardı" dedi.
Rasûlullah (s.a.v.) bu hususta "Eğer bana yaklaşmış olsaydı Melekler onu param parça edeceklerdi" buyurdu. Rivayeti Müslim yaptı.[354]
İkrime İbni Abbas'tan şöyle nakleder: Ebû Cehil "Eğer Muham-med'i Ka'benin yanında namaz kılarken görürsem boynuna çökeceğim dedi." Durum Peygambere ulaşınca "öyle yapmış olsa Melekler onu alenen yakalardı." buyurdu. Hadisi Buhârî nakletti.[355]
İbni İshak şöyle anlatır: Sonra Kureyşliler Ebû Talibe gelip "Yâ Ebû Tâlib! İşte şu Umara b. Velîd Kureyş'in en güçlü en yakışıklı delikanlısı, onu al, aklı ve yardımı senin olsun. Onu evlat edin senin olsun. Şu seninde ecdadıyında dinine aykırı giden Kardeşiyin oğlunu bize teslim ette onu öldürelim. Böylece bu "Bir adama karşı bir adam verilen" bir iş olmuş olur" dediler. Ebû Tâlib de onlara:
"Vallahi, benimle ne kötü pazarlık yapıyorsunuz! Bana çocuğunuzu vereceksiniz, ben onu besleyeceğim. Kendi çocuğumuda size vereceğim'ki onu öldüreceksiniz ha! İşte Vallahi bu dediğiniz asla olamaz" dedi. Bunun üzerine Mut'ım b. Adiy b. Nevfel b. Abdi Me-nâf:
-"Yâ Ebû Tâlib! Vallahi kavmin sana insaf ettiler bu hoşlanmadığın şeyden kurtulman için gayret ediyorlar. Görüyorum ki sen onların teklifinden hiç bir şey kabul etmiyorsun." dedi Ebû Tâlib de:
"Vallahi onbar bana insaf etmediler. Ama sen benim aleyhime yalnız bırakılmam ve kavmin bana karşı birleşimini sağladın. Ne uygun görüyorsan Öyle yap" dedi. İş böylece şiddetlendi, harb iyice kızıştı. Böylece toplulukta bozuşarak dağıldı. Bunun üzerine Ebû Tâlib şu şiiri söyledi
1- Dikkat! Amr'a Velid ve Mut'ime deki "Keşke sizden bana gelecek nasibim genç.
2- Kısa boylu, çok böğüren sidiğinin damlaları bacaklarını ıslatan bir deve olsaydı daha iyiydi.
3- Anne baba bir kardeşlerimiz olan bu iki sülaleyi görüyorumki kendilerine bu iş sorulunca "Bu iş bizden başkasını ilgilendirir." diyorlar,
4- Özellikle Abdi Şems ve Nevfeli kasdediyorum. Bu ikisi şeytana taş atar gibi bizi taşladılar.[356]
Yunus b. Bükeyr İbni İshak'tan naklediyor;, Bana kırk küsur yıl önceden Mısır'da bir şeyh İkrime aracılığıyla İbni Abbas'tan naklettiği, Nebi (s.a.v.) ile müşrikler arasında geçen uzun bir kıssada şöyle geçiyor.
Peygamber (s.a.v.) onların yanından kalkıp gidince Ebû Cehil, "Ey Kureyş topluluğu! Bu Muhammed bizim dinimizi ayıplamak ve ecdadımıza söğmek akıllılarımıza akılsızlık damgası vurmak ve ilahlarımıza sövmek hususunda görüşünde ısrarla direnmektedir. Ben Allah'a söz veriyorumki yarın büyük bir taşla Ka'bede oturacak ve o secde edince bu taşla kafasını yaracağım. (O anda beni ister onlara teslim edin ister beni koruyun). Ondan sonra Abdi Menâf oğulları durumu nasıl görüyorlarsa öyle yapsınlar" dedi. (Onlarda "Vallahi seni asla teslim etmeyiz" dediler) Sabah olunca Ebû Cehil anlattığı şekilde bir taş alıp oturdu. Nebi (s.a.v.) (Kuşluk vakti adeti üzere) geldi. Hacevi'l Esved ile Yemâni rükünleri arasında kalkıp namaza
başladı. Rasûlullah o zaman Mekke de olup kıbleye Şam tarafına -Kudlise dönerdi, (tşte bu iki rüknün arasında namaz kılınca Kâ'be Şam ile kendi arasına gelmiş oluyordu.) Kureyşliler Ka'be'ye gelip oradaki yerlerini alıp Ebû Cehlin ne yapacağını gözlemeye başladılar. Rasûlullah (s.a.v.) secdeye gidince Ebû Cehil taşı alıp Efendimize doğru yürüdü. Ona yaklaştığında rengi değişmiş korkudan ürpererek geri döndü. Eli taşın üzerinde sanki donup kalmıştı taşı elinden attı. Kureyş ileri gelenleri yanına gelip: "Ey Ebûl Hakem! sana ne oldu?" dediler. Ebû Cehilde:
-Dün size söylediğimi yerine getirmek için kalktım ona yaklaştığım zaman onun önünde azgın bir deve göründü. Vallahi onun gibi başı, boynu dişleri azametli bir deveyi hiç görmemiştim. Beni yiye yazdı, dedi.
İbni İshak burada derki: Rasûlullah (s.a.v.)
dlîü "O Cebrail (a.s.) idi. Ebû il Cehil bana biraz daha yaklaşmış olsaydı onu yakalayacaktı" buyurduğu anlatıldı.[357]
El Muhârabî ve diğerleri, Dâvûd b. Ebî Hind - İkrime aracılığıyla İbni Abbâs (r.a.)'ın şöyle dediğini anlatıyor.
-Nebi (s.a.v.) namaz kılıyorken Ebû Cehil kendisine uğramış ve "Yâ Muhammed! Ben sana namaz kılmayı yasaklamadım mı? Sende bilirsinki bu Ka'be'de benden daha fazla meclise sahib olan hiç kimse yoktur." dedi. Nebi (s.a.v.)'de onu azarladı. Cebrail de:
"O meclislerini çağırsın. Bizde Zebanilerimizi çağırırız" Alak 17 ayetini söyledi. Vallahi eğer o meclisini da'vet etseydi elbette onu azâb zebanileri yakalayacaktı.[358]
[324] İbni İshak Megazi s 140, İbni Hişam 1/288, Beyhakî Delâiî 2/165, Eddü-rer fi üıtisari'l Meğazi vessiyer. tbni Abdi'l Ber s. 38, Taberi 1/540.
[325] İbni İshak Sire vel-Megazi sayfa 143-144, İbni Hişam, 1/290, Beyhakî Delâü 2/173-174, Taberi İbni Sa'd yolu ile bu adları daha az olarak verir. 2/546-547.
[326] Beyhakî Delâii 2/166, El-Bidaye ven- Nihâye 3/29.
[327] Buhâri Fezail 62/5, İbni Adiy, 1/313, Beyhakî Delâii 2/167.
[328] Müslim Sahih 832, Nesâi 1/283, İbni Mâce 1364, Müsned 4/111, 112-114-122 Beyhakî Sünen 2/454, Delâii 2/168-6/369, Ebû Avâne Müsned, 1/6. t Abdii'l Ber Temhid 4/114, İbni Sa'd 4/215, Ebû Nûaym Hılye 2/16, Hakim 1/164, 3/65, 617. İbni Hıızeyme 260 Buharı Tarih-i Kebir 4/147, Kıssanın devamı Müslimde epey uzundur. Faydasına binâen kısaltarak veriyorum.:
"Bende aileme döndüm. Allah Rasûlü Medine'ye gelmiş Ben haber araştırıyordum. Medine halkından bir gurup gelince "Medineye gelen O zât ne yaptı?" diye sordum "Kavmi kendisini öldürmek istemişsede baş aramamışlar. İnsanlar hızla ona gidiyorlar " haberini alınca Medine'de yanına gelip "Yâ Rasûlallah beni tanıdın mı?" dedim "Evet, Sen bana Mekkede gelen adamsın?" bııyurunca "Tabi" deyip "Yâ Rasûlallah! Bana Allahın sana Öğretip, benim bilmediğim şeyi Öğret" dedim O da:
"Sabah namazını kılınca artık dur. Gün doğup yükselinceye kadar namaz kılma. Çünkü Güneş doğarken şeytanın iki boynuzu arasında doğar. O zaman Kafirler Ona secde ederler Sonra kıl. Buyurarak namazı ve ab-desti öğretmişti. Bu hadiseyi Amr. <r.a.) iyice ihtiyarlayınca Ebû Ümâme (r.a.) a anlatmıştı.
[329] Buhari Menâkıb-ı Ashabin Nebiyyi 62/15, İbni Sa'd 3/139 Beyhakî Delâii 2/169-170. Siretüş,-Şâmiye 2/411, Hâkim 3/384; İbni Mâce Mukaddime 132; Müsned 1/440 Hâkim 3/498.
Burada Sa'd (r.a.hn "üçte biriyim" demesi bizi yanıltmasın. Hz. Sa'd bu sözünü yâ kendi zannına göre yada kadın çocuk ve köleleri saymamış olmasından söylemiş olabÜir. Zaten İbni Hacerde hadisin şerhinde "
-îslâmın ilk döneminde müslümanlar imanını gizlediği İçin kimlerin müslüman oluduğunu tam bilmiyor ve belkide ilk ikiyi Efendimiz ve Ebû Bekir olarak kasdediyordu. der. Ayrıca Beyhakî rivayetinde Sa'd "Benim islam olduğum günden Önce kimse İslama girmedi" rivayeti İbni Mende de "Benden Önce" şeklindedir.
[330] İbni Ebî Şeybe 14/313 Hâkim 3/ 284 Beyhâki DelâiJ 2/170 İbni Mâce 150; Müsned 1/44Q
[331] Buhârî Hadis no 3862, 3867, 6942 Hâkim 3/ 440 Beyhakî Delâil 2/171
[332] Buhâri (son cümleyi alarak) Fazâü'ül Kur'an (No: 5000); Ebû Dâvûd-u Tayâlİsi 2/124 Müsned 1/276-379-462, İbni Asâkir Tehzib-i Tarih-i Dımışk 2/246, Fesevi Ma'rife vet-Târih 2/537, Beyhakî Delâil 2/171, Tabe-ranî Kebir 9/72-77 tbni Sa'd 3/1/107, Ebû Nûaym Delâil , 1U İbni Ebî Şeybe 11/510-7/51, Kadı Ebû Ya'la Müsned, 8/4985, 9/5311, tbni Hibban (El- İhsan) 9/100, Ebû Nuaym Hilye 2/264, Zehebî Siyer-i A'lamin- Nübe-
lâ'sında( 1/465) Hadisi sahih sayar. Hakimin tashihinede "evet" der. Buharı hadisi tam şekli ile Tarihi Kebirinde 2/537'de nakleder. Dr. Ömer Tedmurî Zehebî'nin hadisi sahih saymasına razı olmayarak "Asım b. Ebî'in Nec-ved'in hadisinin sahih dereceye varamayacağını öne sürerek hadis Hasen-dir" der. Bu zatı Zehebî iyi tanır. Mizan'ında 4068 no ile onun hakkındaki otorite kurallarını nakleder. Buna rağmen bu hadisi Âsım'dan nakledenlerin hep sika olması ile bu hükmü verir. Bu husus ilel konusunun inceliklerinden biri olup hadisle uğraşan her alim bunu bilmez. Seleften bazıları, zayıf bir raviden sahih olan hadisi naklederler ve "biz onun yalan olup olmadığını biliriz derlerdi." Üstelik Buhari de Müslim de bu Asim'ın rivayetlerini sahihlerine almışlardır. Bilhassa bu Âsim kıraatta imam olup Sika olduğunda İttifak vardır. Buharı Tarih-i Kebîr ve Sağîr'inde ona yer verip tenkide yanaşmaz.
İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Cantaş Yayınları: 1/210-215
[333] Müslim 204 (İman 348) Buhari Edebü'l Miifred 48, Buhâri Tarih-i Sağır 1/15, Tahavî Ş. Meâniü'I Âsâr 3/285-4/387, Nesâi 6/248, Müsned 2/519, Ebû Avane 1/93, Beyhakî Delâil 2/177, Buhari Tarih-i Kebir 13/48-11/15, Buharî de Ebû Hüreyre'den (r.a.) Vasâyâ 55/1 l'de ve bu ayetin tefsirinde bu hadisi "Ey Kureyş oğullan" şekli ile başlayarak nakleder.
[334] Müslim İman 353(207); Tahavî 4/387, Taberânî Kebîr 18/374 Beyhakî Delâil 2/178 Ebû Avâne 1/93, Müsned 5/348, 60.
[335] Dilkeç etin uzunlamasına kesilen şekline denirki tam arabçadaki ö-i»-JI kelimesinin karşılığıdır. Toros Tiirkçesinin bu canlı kelimesi dilimize bir katkı ümidiyle buraya aldım. Bilmiyorum belki Anadolunun diğer yerlerin-dede kullanılıyordun
[336] İbni İshak Es-Siyer Vel- Meğazi 145; Taberî Tarih 1/542, Burası İbnİ İshâkta son bölümde Efendimizin 'Vallahi Arablardan benim size getirdiğimden daha üstün birşey getiren olmadı. Ben size dünyanızın..." Şeklindedir. Taberi ise aynı hadiseyi İbni Humeyd, Seleme, İbni İshak Abdü'l Gaffar b. Kasım, Minhal b. Amr (r.a.) isnadıyla verir. Ama bu rivayetin sonu daha uzun oiup İbni İshakm siyerinde bu yoktur. Beyhakî Delâil 2/179-180'de aynen, İbni İshak rivayetini verir. İbnü'l Cevzi de el- Ve-fâl/184 olayı nakleder. İbni Sa'd aynı hadiseyi daha kısa olarak Ali b. Muhammed, Yezîd b. Iyaz, Nâfi, Salim , Ali (r.a.) isnadıyla verir. Beyhakî Sünen 9/7; Taberî Tefsir 19/75, Taberâni Sagîr 2/320, Ebû Nûaym Delâil 152
[337] Bu Üst dipnotta açıkladığım gibi Taberinİn isnadıdır.
[338] îbni İshak Es Siyer vel Meğazi 144, (Hamidullah baskısı 126) İbni Hişam (Muşta el- Babi neşri) 1/262) Beyhakî Delâil 2/180 Taberi 1/543.
[339] Müslim İman 208, Buhari "ve tebbe olarak" tefsir 65/111, Müsned 1/307, Taberi Tarih 1/542, Beyhakî Delâil 2/182, Süheylî Ravdu'l Unf 2/109, Taberi Tefsir 30/218, Tirmizî 3363, Ebû Avâne 1/92.
[340] O günün müşrikleri Efendimize Muhammed kelimesinin zıt anjamına gelen Müzemmem (kötülenen horlanan) derlerdi. Bundan bir sonra kısımda Zehebi Buhariden bu hadiseyi verecektir.
[341] İbni Hişam (M. El- Babi Tab'ı 1/356} 2/104 te bunu isnadsız olarak İbni Ishaktan nakleder. Müellifin isnadı ile Beyhakî Delâil 2/195 tekidir.
[342] Bey Delâil 2/196.
[343] Buharî Menâkib 61/17,Nesâi Talak 26, İbni Hibban 2104, Beyhakî Sünen 8/252, Beyhakî Delaîl 1/152, Müsned 2/244-340-369, Ancak Buharide diye başlar. Ebû Nuaym Delâil 1/61.
[344] İsimler kitabda yoksada İbni İshak ve İbni Hişam'dan Uave ettim 2/3.
[345] İbni İshak Siyre (Hamidullah neşri) sayfa 128 İbni Hişam 2/3-4 Taberî Tarih l/54a
[346] İbni Hişam 2/4.5 (M. Halebi baskısı 1/265-266); Taberî 1/543
[347] Tarih-i Kebîr 7/51, İbni İshak Sire 154, Hâkim 3/577, Taberânî Kebîr 17/192, Beyhakî DelâÜ 2/187, Ebû Ya'la Müsned 12/6804. Bu sahih bir is-naddır. İbni ^Hacer de Metalib'de 4/92,(ao 4278) de hadisi Ebû Ya'la'ya izafe ile "Sahihtir" der.
[348] İbni Hişâm 2/5; Beyhakî Delâil 2/187, (M. El-Halebi 1/266) İbni Hişam ve Beyhakî de "Bende kendine doğru geldim" yerine "Rasûlullah ona doğru geldi" şeklindedir.
[349] İbni İshak Es-Siyer 355, Beyhakî Deİâil 2/188, Sebîli'l Hüdâ 1/437.
[350] Beyhakî Delâil 2/184, Beyhakî Sünen 9/8, Hakim 2/313, Taberi Tefsir 6/199, İbni Sa'd 1/1/113, Müsned 4/397-404, 5/232, Nesâi 8/34, Tirmizî 3046 Ebû Nuaym Hüye 6/206.
[351] Beyhakî Delâil 2/185, Müsned 3/492-493, -4/341-5/371 Taberâni Kebir 5/61-8/376, Darakutnî 3/45, İbni Hibban 1682, Ukaylî 1/106, Beyhakî Sünen 1/76, İmam Ahmed Müsnedinde bu Rabia b. Abbâd'ın bu haberlerinin ekserisini almıştır ki bir kısmının ricali hep sika olup haber sahihtir.
[352] Üst dipnot.
[353] İki Önceki dipnot.
[354] Müslim 2797, Müsned 2/270, Taberi Tefsir 30/65, Beyhakî Delâil 2/189, İGni Hibbân - El İhsan 8/189.
[355] Buharî Tefsir 65 Alak Sûresi 4; Müsned î/248-268, 2/270; Müslim 2797, Tirmizî 3348, Beyhakî Delâil 2/192, Taberî Tefsir 30/165
[356] İbni Hişâm 2/5, Ravdul Unf 2/10, Taberî Şiiri vermeden 1/545, İbni Sa'd 1/202 Uyünü'l Eser 1/100, Nihâyetü'l İreb 16/200.
[357] İbni Hişânı 1/297-299; İbni İshak es-Siyer 199; Beyhakî Delâil 2/190-191, Ancak isnadda meçhul biri varki kim olduğu belli değil. İkrime yoluyla İbni Abbas'tan nakil yapan talebelerinde böyle bir habere rastlanmış değildir.
[358] İbni Ebî Şeybe 14/298, Taberî Tefsir 30/141 Beyhakî Delâil 2/192, Müs-ned 1/256-229, Hakim 2/488, Tirmizî Tefsir 96. sure. Zehebî hadisi Buhâ-rî'ye göre sahih sayar. Kur'an'ın îcazı.[358]
İmam Zehebi, Tarihu’l-İslam, Cantaş Yayınları: 1/216-228