sumeyye
Wed 18 July 2012, 12:29 pm GMT +0200
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DOLAYLI KREDİ KAYNAKLARI
DOLAYLI KREDİ KAYNAKLARI
I — Kiralama Yöntemi (Leasing)
A) İcâre Terimi ve Kapsamı:
İcâre sözlükte, menfaatin satımı, demektir. Bir terim olarak ise; yararlanma üzerine yapılan ivazlı bir akittir [275] Genel anlamda kira, iş akdini kapsamına alır.
Kur'an-ı Kerim'de, bîr kimsenin çocuğunu emziren süt anneye, ücretinin verilmesinin istenmesi [276] ve Şuayb Peygamber'in Hz. Musa'yı bir bedel karşılığında çalıştırması [277] bunu gösterir.
Saîd b. el-Müseyyeb (ö. 93/711)'in şöyle dediği nakledilmiştir :
«Biz topraklarımızı, sulak ve verimli yerinin ürünü kendimize âit olmak üzere kiraya veriyorduk. Resulullah (s.a.) bunu yasakladı ve bize toprağı altın yahut gümüş karşılığında kiraya vermemizi emretti» [278] Ayn'ı bakî kalmakla birlikte, kendisinden yararlanmak mümkün olan herşeyin kiralanması caizdir. Aksi halde caiz olmaz. Çünkü kendisi istihlâk edilmekle yararlanmak mümkün olan şeylerin ayn'mı geri vermek mümkün olmaz. Bu yüzden altın, gümüş, nakit para ile ölçü veya tartı ile alınıp satılan şeylerin kiralanması caiz değildir. Çünkü bunlardan istihlâk edilmedikçe yararlanma söz konusu olmaz. Kira akdinin konusu ise ayn değil, yararlanmadır [279]
İbnu'l-Kayyim (ö. 751/1350) kira akdinde, ayn'la yararlanmayı eşit sayar ve istihlâk edilmekle yararlanmak mümkün olan bazı şeylerin de kiraya konu olabileceğini belirtir. Meselâ, karz-ı hasende kişi ödünç aldığı dirhemlerden yararlanır, sonra bunların bedelini geri verir [280]
[275] el-Kâsânî, Bedâyiu's-Sanâyi', c. IV, s. 174; İbnü'1-Hümâm, Fethu'l-Kadîr, c. VII, s. 145; İbn Âbidîn, Reddü'1-Muhtâr, c. V, s. 1.
[276] Talâk, 6.
[277] Kasas, 27.
[278] eş-Şevkânî, Neylü'l-Evtâr, c. V, s. 279.
[279] el-Kâsânî, a.g.e, c. IV, s. 175.
[280] İbnu'l-Kayyim, I'Iâmü'l-Muvakkıîn, c. II, s. 15.
Dr. Hamdi Döndüren, Çağdaş Ekonomik Problemlere İslami Yaklaşımlar, İklim Yayınları: 120-121.