sumeyye
Mon 14 March 2011, 02:19 pm GMT +0200
Dişlerin Diyeti:
Her bir diş için diyetin onda birinin yarısı vardır: Peygamber Efendimiz (sas) şöyle buyurmuştur:
“Her diş için beş deve verilir.” [12] Bu hadîs-i şerîfde her hangi bir ayırım yapılmadığı için ön dişlerin, sivri dişlerin ve azı dişlerinin diyetleri aynıdır. Diş adı bunların hepsini kapsar. Bütün dişler için tam bir diyet ile birlikte beşte üç diyet ödemek gerekir. Çünkü ağızda yekun otuz iki diş vardır. Bunlardan yirmi tanesi azı dişi, dört tanesi sivri diş, dört tanesi de bunlarla sivriler arasında bulunan ve gülünce görülen dişlerdir. Kösenin dişlerinin yirmi sekiz tane olduğunu söylemişlerdir. Onun dişlerinin tamamı için tam bir diyetle birlikte beşte iki diyet ödemek gerekir. Bu organların ölçüsü üzerine câri olan bir kıyaslama değildir. Ancak bu hususda baş vurulacak yer nasstır.
Sökülen dişin yerine diş çıkarsa, diyet sakıt olur: Çünkü diyet ödemeyi gerektiren sebep ortadan kalkmıştır. Suçlu söktüğü dişi eski yerine takarsa, yine diyet ödemesi gerekir. Çünkü o diş temin edeceği menfaat ve güzellik bakımından eski haline dönmez. Sökülen diş yerine takılsa da, oradaki damarları ve sinirleri tutmaz. Bunu eski yerine takmakla takmamak arasında fark yoktur. Hatta yerine takıldıktan sonra biri gelip onu çıkarsa, ona bir ceza gerekmez.
Darbe sebebiyle bir diş kararır veya kızarır yahut yeşerirse, tam diyet ödemek gerekir. Zira diş kararınca, dağılır ve bu sebeple temin edeceği menfaat yok edilmiş olur ve güzelliği tamamen ortadan kalkmış olur. Darbe sebebiyle diş sararırsa; Ebû Hanîfe'den rivayet edilen görüşe göre; bilir kişinin belirleyeceği miktarda diyet ödenmesi gerekir. Çünkü sararması dişin temin edeceği menfaati gidermez, ancak noksanlaştırır. Bu sebeple bilir kişinin tayin edeceği miktarda diyet ödenmesi gerekir.
Darbe sebebiyle diş sallanırsa; sağlamlaşıp eski haline geleceği ihtimaline binâen bir sene beklenir. Düşer veya dişte anlattığımız vasıflardan biri meydana gelirse, bu hususda söylediğimiz şey gerekir. Çünkü cinayetlerde; durulup istikrara erme hali nazar-ı itibara alınır. Bu hususda Peygamber Efendimiz (sas) şöyle buyurmuştur: “Yaralarda iyileşme oluncaya kadar beklenir.” Çünkü durulup istikrara varılmadan, neyin gerekeceği bilinemez. Dolayısıyla hemen hüküm vermek caiz olmaz. [13]
[12] Bu hadîsi Neseî tahric etmiştir.
[13] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/277-278.