ehlidunya
Thu 28 June 2012, 03:46 pm GMT +0200
Davranışların oluşmasında ödül ve ceza
Ödül ya da ceza yöntemiyle istenen davranışı kazanmak, istenmeyen bir davranışı da söndürmek mümkün olabilmektedir. Ödüllendirme iki kategoride ele alınabilir.
A-İçsel ödül: Teşekkür, takdir ve onaylama gibi ödül türleridir.
B-Dışsal ödül: Kişiyi doğru davranışı nedeniyle maddi olarak ödüllendirmektir.
ÖDÜLÜN ETKİSİ BÜYÜK
Dış ödül, tasvip edilen olumlu bir davranışın ardından verilen herhangi bir nesnedir. Yani kişiye hoşnutluk verecek bir hediyeyle onu ödüllendirmektir. Davranışın ödüllendirilmesi çoğu zaman çocuklara açıkça ifade edilir, fakat büyükler aldıkların ödülün davranışları için bir karşılık olduğunu kalben bilirler ve hissederler. Ödül aslında hem teşvik, hem moral açısından önemlidir, kişinin başarısını yükseltecek kadar da etkilidir. Çocuğumuza özel öğretmenler tutarız, en iyi okullarda okutmaya çalışırız, eğitici faaliyetlere yönlendiririz ama onu başarıya götürecek en önemli anahtarı yani ödülü pek akıl edemeyiz.
Bir babanın kitap okuyan çocuğuna aldığı bir hediyenin maddi değeri pek olmasa bile, bu ödül çocuğun davranışlarını olumlu yönde etkilemekte ve sürekli hale getirmektedir. Verdiğiniz küçük bir ödül görmek istediğiniz davranışı o kişide kalıcı hale getiriyor.
Dinimizde mükâfatın önemine sık sık vurgu yapılır ve bu dünya hayatında, doğru bir yaşam sürenlerin mükâfatlanacağı haberi verilir. Mükâfatın, yapılan bir iyilik ya da olumlu davranışlara karşılık vermek olduğunu düşündüğümüzde hayatın başlı başına bir ceza ve mükâfat dünyası olduğunu anlarız.
Mükâfatlar olumlu davranışların tekrarlanmasını ve pekişmesini sağlar bu yönüyle de etkin bir faktördür. Mükâfatın özü, iyi davranış ile kişinin memnuniyeti arasında bir bağ kurmak ve olumlu davranışı pekiştirmektir.
Yani mükâfatın temel esprisi, kabul edilen bir davranışın sürekliliğini sağlamaktır. Mükâfat burada bir araçtır ve bu durumu göz önünde tutarak, karşı taraf için bir amaç haline getirilmemelidir. Buna dikkat edildiğinde mükafat, günlük hayatımızda pek çok faydalar getirmekte ve motivasyon güçlerimizi harekete geçirmektedir.
VAKTİNİZİ NASIL DEĞERLENDİRİYORSUNUZ?
Kur'an, zaman konusunda sık sık hatırlatma yapar ve insanları akıllarını kullanmaya teşvik eder. Farz namazlar, zaman tanzimine göre düzenlenir. Kalan vakitler ise hayır hasenat işlerine, rızk kazanmaya ve sosyal faaliyetlere ayrılır.
Namaz saatleri zamanı düzenli bir şekilde kullanma ilkesi kazandırır. Müslüman her gününden her saatinden hesap vereceğini bilir ve zamanı maksadına uygun kullanıp kullanmadığına dair endişeler yaşar, vicdan muhasebesi yapar.
Müslüman zaman israfı yapmaz ve hayatının her anını faydalı işler peşinde tüketir.
1-İbadet: Gündelik hayatımızda bir dize meşgaleler vardır. Ancak bizler her zaman önceliği ibaretlere verir ve özellikle farzları vaktinde eda etmeye özen gösteririz.
2-İş: Vaktin bir kısmını ailenin geçimliği için ayırır ve helal para kazanmaya önem veririz.
3-Sosyal hayat: Çevremizde olup biten olaylara duyarsız kalamayız. Sosyal hayatın bir parçasıyız ve insanı ilgilendiren her konuda duyarlılık göstermemiz gerektiğini biliriz.
4-Hobiler: Boş vakitlerde kendimize vakit ayırır ve sevdiğimiz işleri yapmaya çalışırız.
5-Akraba ziyareti: Akraba ziyaretlerine önem verir yakınlarımızı maddi manevi gözetiriz.
ERKEN KALKAN YOL ALIR
Sabah erken kalkın ve Allah'ı tefekkür edin.
İşlerinizi öncelik sırasına göre düzenleyin ve karışıklığa fırsat vermeyin.
Boş vakitlerinizde birikmiş işlerinize yer verin ve işlerinizi ertelememeye özen gösterin.
Günün belli vaktinde kitap okuyun ve öğrendiğiniz bilgileri yakınlarınızla paylaşın.
Akraba ziyaretlerini ihmal etmeyin.
Düşünmeye ve kendinizi kritik etmeye vakit ayırın.
MİLLİGAZETE