sumeyye
Sat 4 September 2010, 01:02 pm GMT +0200
ÇOCUKTA KENDİNE GÜVEN NASIL SAĞLANIR?
Yeni doğmuş bebek çok bencil bir varlıktır; her davranışı her hareketi sadece kendi ihtiyaçlarına gidermeye yöneliktir. Acıkınca ağlar, doyunca uyur, çevresindeki dünyanın farkında değildir. Hatta ilk zamanlarda annesinden bile ayrı bir varlık olduğunu anlamaz.
Bu ilk dönemde çocuğun iki önemli ihtiyacı vardır: 1- Karnını doyurma ve bakım, 2- Sevgi ve yakınlık.
Anne çocuğu gerektiği gibi doyurup, temiz ve rahat tutarsa, çocuk gittikçe ona bağlanır. Anne yokken onu arar, görünce sevinir. Beş-altı aylık bir çocuğun, annesini görünce nasıl sevinçle gülümsediğini biliriz.
Beslenme ve bakım ihtiyaçları tatmin olunca, çocuk, önce annesine zamanla da çevresindeki diğer kişilere güvenmeye başlar. Annesi çok ağlatmadan doyurur, temiz ve rahat tutarsa, çocukta rahat ve güvenli olarak büyür. Bunun tersine zamanında doyurulmayan, uzun süre ağlatılan, altı sık sık değiştirilmeyen, sağlığına pek dikkat edilmeyen çocuk, büyüyünce mızmız, küskün bir kişilik kazanabilir; başkalarına güveni az olur. Hatta huysuzluk etmeden kimseye derdini dinletemeyeceğine inanır.
Sevgi ve yakınlık göstermenin de önemi büyüktür. Çocuğu sevip okşamalı onunla konuşmalıdır. Yoksa kişiliğinin gelişmesi geri kalır. İnsanlarla hissi bağ kurmasını öğrenemez. Sevginin önemini bilemez. Kimse ona değer vermediği için kendisini sevgiye layık olmayan değersiz bir varlık olarak görür.
Oysa fiziki bakımı biraz eksik bile olsa yeterli sevgi gören çocuk, sevilmeye layık olduğuna inanır ve dünyaya karşı iyimser olur.
Kısacası, bebek önce annesine, zamanla ailesine güven duymayı öğrenmelidir. Bu güven duygusu, sevgi ve bakımdan kaynaklanır. Güven duyabilen bir çocuk, ailesinin desteği ile yavaş yavaş olumlu bir yönde gelişir.
Benlik Saygısı Nasıl Gelişir?
Ana-babaların hemen hepsi çocuklarını sever, pek çok çocuk sevildiğini ve değerli olduğunu hissetmez. Benlik saygısı, sevilebilir ve değerli olduğunu bilmektir.
İnsanların mutlulukları ile benliklerine duydukları saygının seviyesi arasında doğru orantılı bir bilgi vardır.Benlik saygısı kibir ve kendini beğenme değildir, sağlam kişilik kazanmanın göstergesidir. Kişinin fert olarak değerinden emin olmasıdır.
Sağlam bir benlik saygısı, kişiyi büyürken karşılaşabileceği tehlikelerden ve tuzaklardan koruyan bir silahtır. Çocuğa yaşıtlarının baskısına direnebilme gücü verir ve direnebilmek için bir sebep oluşturur.
Benlik şuuru, uzun yıllar boyunca sürdürülen pek çok olay ve etkileşim sonucunda ortaya çıkan bir birikimdir.
Ana-babalar çocuklarının benlik saygısını geliştirebilmek için sürekli gayret göstermek zorundadırlar. Bunun için:
• Onun eşsizliğini vurgulayan ve karşılıksız sevgi vererek, onun sevilebilir ve değerli olduğunu hissettirelim. Bu çocuğumuzun her davranışını seveceğimiz ve onaylayacağımız anlamına gelmez. Kişiliğe saygı ile bozuk davranışı kabullenmeyi bir birinden ayırt etmek gerekir.
• İlgimizi onun üzerinde yoğunlaştıralım.
• Acılı veya öfkeli olduğu zamanlarda bile onun bütün duygularını dinleyelim.
• Onu anlayalım, olduğu gibi kabul edelim ve saygı gösterelim.
• Açık anlaşılır ve tutarlı kurallar koyarak yumuşak bir disiplin kuralım. Bu çocuğun sadece başarılı olduğunda değil; belli bir amaca ulaşmak için çaba harcadığında, olumsuz bir davranışta bulunmadığında ve hoş hareketler yaptığında onu pekiştirmek ve övmektir.
Çocuğumuzla kurduğumuz her iletişim ve etkileşim ona sevilebilir ve değerli bir insan olduğu mesajını verir. Zamanla bu mesajlar çocuğun kendisine bakış açısını etkileyerek, sağlam bir karakter sahip olmasının da temelini oluşturur.
PSİKİYATRİST DOÇ.DR. SEFA SAYGILI