ezelinur
Sat 30 January 2010, 01:20 pm GMT +0200
Cenaze namazının sünnetleri, mezheblere göre detaylı bir şekilde aşağıda anlatılmıştır.
Hanefiler dediler ki: Birinci tekbirden sonra senada bulunmak sünnettir. Ki, bu sena “Sübhâneke”yi okumaktır. İkinci tekbirden sonra Peygamber Efendimize salâtü selâmda bulunmak sünnettir. Rükün olmadığını söyleyenlere göre, bu namazda ölü için duada bulunmak sünnettir. İmamın, büyük olsun küçük olsun, kadın olsun erkek olsun, cenazenin göğüs hizasında bulunması mendubtur. Cenazenin üzerine namaz kılanların üç saf hâlinde durması da mendubtur. Zîrâ Peygamber Efendimiz buyurmuşlardır ki:
“Üzerine üç sâf olarak namaz kılınan kişi afvolunur.” [141]
Meselâ namaz kılacak olanlar yedi kişiyse, bir kişi öne geçer, onun ardında üç kişi durur ve bunların ardında da iki kişi durur. En arkada da bir kişi durur ve namazı böylece üç saf hâlinde kılarlar.
Malikiler dediler ki: Cenaze namazının sünnetleri olmayıp müstehabları vardır ki, bunları şöylece sıralayabiliriz: Bu namazda okunacak şeyler sessizce okunmalıdır. Namazîardaki iftitah tekbiri esnasında yapıldığı gibi, elleri sadece ilk tekbir esnasında, kulak hizasına gelecek kadar kaldırmak, duaya Allah Teâlâ’ya hamd ve Peygamber Efendimize salâtü selâmda bulunarak başlamak. İmam ve tek başına kılan kişi, erkek cenazenin tam ortası hizasında, kadın cenâzenin se omuz hizasında durmalıdır. Erkek olsun, kadın olsun, cenazenin başı da bunların sağ tarafında olmalıdır. Yalnız Ravza-i Mutahhara’da, başının Peygamber Efendimizin mezar-ı şerifi tarafına çevrilmesi için, bunların sol taraflarına gelmelidir. İmama tâbi olarak cenaze namazını kılacak olan kişi, diğer namazlarda olduğu gibi imamın arkasında durmalıdır. İmamın arkasındakilerİn duyabilmesi için selâm ve tekbiri seslice telâffuz etmelidir. Diğer namaz kılanlarsa bu gibi şeyleri sessizce ifade ederler.
Hanbeliler dediler ki: Bu namazın sünnetleri şöylece sıralanabilir:
Bu namaz cemaatle kılınmalıdır. Namaz kılanların sayısı çoksa her saf üç kişiden az olmamalıdır. Cemaat altı kişi ise imam, bunları iki safa ayırır. Eğer dört kişiyse her iki kişiyi bir saf yapar. Diğer namazlarda olduğu gibi bunda da safın gerisinde yalnız başına namaz kılan kişinin namazı sahîh olmaz.
İmam ve münferid, erkek ölünün göğsü hizasında, kadın ölünün de vücûdunun ortası hizasında durmalıdırlar. Bu namazdaki kıraat ve dualar sessizce okunmalıdır.
Şafiiler dediler ki: Bu namazın sünnetleri şu şekilde sıralanabilir: Fâtiha’dan önce eûzü çekmeli, Fâtiha’dan sonra âmîn demeli. Geceleyin kılınsa bile, okumalar sessiz olmalıdır. Ancak imam veya mübellîğ, görürlerse selâm ve tekbiri seslice alırlar. Bu namaz cemaatle kılınmalıdır. Mümkün olduğu takdirde cemaat üç saf olmalıdır. İmamla birlikte olsa dahi saf en az iki kişiden teşekkül etmelidir. Bu durumda imam ile kendisine uyan kişinin aynı çizgide durması mekruh olmamaktadır. Peygamber Efendimize salâtın en mükemmelini getirmek ki bu, namazın sünnetlerinde geçmişti. Kendilerine selâm okumaksızın Peygamber Efendimizin âline salâtta bulunmak, Peygamber Efendimize salâttan önce hamdde bulunmak. Salâttan sonra da mü’min erkek ve kadınlara duada bulunmak. Cenaze namazıyla ilgili olarak vârid olan duayı okumak. İkinci Selâmı vermek! Dördüncü tekbirden sonra ve selâmdan önce şu duayı okumak:
Bundan sonra da şu âyet-i kerimeyi okumalıdır:
“Arş’ı taşıyanlar ve onun çevresinde bulunanlar, Rab’lerini överek tesbîh ederler, O’na inanırlar ve mü’minler için (şöyle) mağfiret dilerler:
“Rabb’imiz, rahmet ve bilgi bakımından her şeyi kapladın. Tevbe edip senin yoluna uyanları bağışla, onları cehennem azabından koru!” [142]
İmam veya münferid, erkek ölünün başı hizasında, kadın ve erselik ölünün de kuyruk sokumu hizasında durmalıdırlar. Her tekbir esnasında elleri kaldırmalı, sonra göğüs altında bağlamalıdır. Cenaze, mesbûk kişinin namazını tamamlamasına dek, yerinde bekletilmelidir. Muhtelif kişilerin namazı, cemâatten sonra kılmaları sünnettir. Ama önce kılmış olanların yeniden kılmaları mekruhtur. İftitah duâsmı ve zamm-ı sûreyi okumamak sünnettir. Cenaze üzerine kefenlemeden önce namaz kılmak mekruhtur.[143]