sidretül münteha
Sat 29 January 2011, 04:36 pm GMT +0200
3. Cemaate Koşma:
Birinci nesil (Ashab-ı kiram) fukahası, kişi kamet sesini duyunca cemaat namazım kaçırmamak için seğirterek camiye gitme konusunda diye ihtilâf etmişlerdir. Rivayet olunduğuna göre Hz. Ömer (r.a.), Ibn Ömer ve Ibn Mes'ud kamet sesini işittiklerinde seğirterek namaza giderlerdi. Zeyd b. Sabit, Ebû Zer ve diğer ashab da seğirtmeyi doğru bulmayıp ağır ağır yürümeyi uygun bulurlardı.
«Namaza çağrı yapıldığı zaman namaza koşa koşa gitmeyin. Vakan elden bırakmayıp ağır ağır gidiniz» [281], Ebû Hüreyre'nin hadisi sabit olduğu için bütün müctehidler bunu benimsemiştir.
Kanaatimce, seğirterek namaza giden ashab ya bu hadisi duymamış veyahut Kur'an-ı Kerim'in zahiri üe çeliştiği görüşünde bulunmuşlardır. Zira Cenâb-ı Hak "İyiliklerde yarışınız" [282]
"Hayır işlerinde önde olanlar, karşılık almada da öndedirler" [283] ve
"Rabbinizden gelen mağfireti elde etmekte yangınız" [284] buyurmuştur. Kısacası, şeriat kaideleri hayır işlerde acele etmenin lüzumunu her ne kadar bildirmekte iseler de, bu hadisin sıhhati sübut bulduğu için, namazın, diğer hayır işlerinden istisna edilmesi lâzım gelmektedir. [285]
4. Cemaatin Namaza Kalkışı:
Cemaat için ne zaman namaza kalkmak müstehabtır diye ihtilâf etmişlerdir. Kimisi hayır işlerinde acele etmeye dair özendirme emirlerine bakarak «Kamete başlanır başlanmaz namaza kalkılır» demiştir. Kimisi, «müezzin
dediği zaman» kimisi, dediği zaman», kimisi «imamın gelişi görüldüğü zaman» kalkmanın müstehab olduğunu söylemişlerdir.
îmam Mâlik gibi kimisi de, buna bir had koymayarak bunu cemaatin güç ve isteğine bırakmıştır. Zira bu husus hakkında, Ebû Katâde'nin
«Namaza kamet getirildiği zaman beni görmedikçe kalkmayınız» [286] hadisinden başka sem'î bir delil yoktur. Tabiidir ki; eğer bu hadisin sıhhati sabit olursa onunla amel etmek vacib olur, yok eğer sabit olmazsa mes'ele, asıl olan hükümsüzlüğü üzerinde kalır ve namaza ne zaman kalkılırsa kalkılsın ıyı sayılır. [287]
5.Cemaate Sonradan Katılma:
İmam Mâlik ile ulemadan birçokları, «Mescide girip de imamı rükû'da bulan kimse, eğer safa yetişinceye kadar imamın kalkacağından korkarsa safa varmadan hemen rükû' edip yavaş yavaş ve emekleyerek safa gidebilir» demişlerdir.
İmam Şafii ise bunu mekruh görmüştür.
İmam Ebû Hanife de «Tek kişi için mekruhtur, fakat eğer gelenler birden çok olursa caizdir» demiştir.
İmam Mâlik'in görüşü Zeyd b. Sabit ile Ibn Mes'ud'tan da rivayet olunmuştur.
Bu ihtilâfın sebebi, Ebû Bekr'in mescide girip cemaatı rükû'da bulunca hemen rükû'a varıp sonra acele ederek safa girdiği ve namaz bittikten sonra Peygamber Efendimiz'in
«O seğirten adam kimdi?» diye sorup Ebu Bekr'in «Ben idim» demesi üzerine
«Allah (hayra olan) heves ve arzunu artirsın, fakat bir daha böyle yapma» [288] buyurduğuna dair hadisin sıhhatinde ihtilâf etmeleridir. [289]
[281] Buhârî, Ezan, 10/21, no: 63.
[282] Bakara, 2/148.
[283] Vakıa, 56/10-11.
[284] ÂI-ilmrân,3/133.
[285] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/310-311.
[286] Buhârî, Ezan, 10/3, no: 638.
[287] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/311.
[288] Ebû Dâvûd, Salât, 2/101, no: 684.
[289] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/312-314.