seymanur K
Mon 19 December 2011, 06:41 pm GMT +0200
Ceâlenin Rükünleri
Ceâlenin Rükünleri: Ceâlenin dört rüknü vardır:
1- Akit yapanlar.
2- Siga.
3- Çalışma.
4- Çalışmanın karşılığı olarak verilen para veya mal. Bunlan açıklayalım.
1- Akit yapanlar:
Onlardan biri çalışma karşılığında ceâleyi kendisine vacip kılan kişidir. Yani iş yapma karşılığında mal veya parayı verecek olan kişidir.
Bu kişinin akıl, baliğ ve reşit olması şarttır.
Diğer kişi ise, işi (çalışmayı) yapacak olan kişidir. O kişi işi yaptığında ceâleyi haketmiş olur. Bu kişinin belirli bir kişi olması şart değildir.
2- Siga:
Siga, para karşılığı yapılması istenen işe izin verilmesine delalet eden lafızdır.
Mesela kişinin, "Çalınmış olan arabamı geri getirene şu kadar para vereceğim" demesi, veya kişinin, bir doktora, "Hastamı tedavi edip sağlığına kavuşturursan, sana şu kadar para veririm" gibi lafızlar kullanması sigadır.
3- Çalışma:
Bu çalışma, mal sahibinin ceâleye hak kazanmak için şart koştuğu çalışmadır ki, bu da yukarıdaki örneklerde olduğu gibi çalınan malı geri getirmek veya çocuğa okuma yazmayı öğretmek veya hastayı tedavi edip sağlığına kavuşturmaktır.
Ceâledeki menfaat gibi amelin malum (bilinen) olması şart koşulamaz ve amel meçhul olsa da yani zaman ve çalışma ile sınırlanmamış olsa da ceâle sahihtir.
4- Çalışmanın karşılığı olarak verilen para veya mal:
Çalışmanın karşılığı olarak tayin edilen şeyin malum (bilinen) olması şarttır. Çünkü bu akit karşılıklı bedel akdidir. Bu akit meçhul (belli olmayan) bir bedelle caiz olmaz.
Mal sahibi kaybolan malını geri getiren kişi için meçhul bir ceâle şart koşarsa, akit fasid olur. Ancak işi yapan kişi ücretin mislini hakeder. Zira sahih olması halinde belli bir malın vacip olduğu her akdin fasid olması durumunda misli vacip olur. [3]
[3] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 354-355.