sumeyye
Tue 15 March 2011, 12:26 pm GMT +0200
Bir Topluluk İçin Bir Katile Kısas:
Bir topluluğa karşılık da yeter olarak bir kişi öldürülür: Bunun şekli şöyledir: Bir adam bir topluluğu öldürürse, buna karşılık kendisi de kısasen öldürülür. Artık ona başka bir ceza gerekmez. Çünkü onlar (yani maktülün velileri) bir araya gelip onu öldürürlerse; canı almak parçalara bölünemeyeceğinden dolayı her biri hakkını ondan tam olarak almış olur. Katilin ayrıca diyet ödemesi gerekmez. O topluluktan birinin velisi katili öldürürse; diğer velilerin hakları düşer: Çünkü onların hakkı kısastadır. O hak da artık ortadan kalkmıştır. Bu, katilin ölmesi gibidir. Katil ölünce kısas tatbik etme mahalli yok olduğundan, kısas da tatbik edilemez. Bu da öyledir ve bu cani kölenin ölümü gibidir. [44]
Atılan Silahın Başka Birini Daha Öldürmesi:
Birisine kasten silah atıldığında kurşun onu delip başka birine geçer ve her ikisi de ölürse; birincinin ölümü kastendir: Silahı kasten attığı için açıkladığımız üzere bunda kısas vardır. İkincinin ölümü ise, hatâendir: Silah atmayı ikinciye kastetmediği için, o ikinci adam hatâen öldürülmüştür.
Bir kimseyi yılan sokar ve canavar da yaralar, o da kendisini yaralar, bir başkası da gelip kendisini yaralar ve o da ölürse; gelip kendisini yaralamış olan şahsın üçte bir diyet ödemesi gerekir. Vücudunun diğer kısmı ise hederdir. Çünkü o üç nevi (sebeple) telef olmuştur:
1- Dünyada ve âhirette muteber olan bir cinayet; bu gelip kendisini yaralayanın cinayetidir.
2- Dünyada ve âhirette heder olan bir cinayet; bu yılanın sokması ve canavarın yaralamasıdır.
3- Âhirette muteber olup, dünyada heder olan bir cinayet; bu da maktülün kendi kendisini yaralamasıdır. Bu durumda gelip kendisini yaralayan şahsın üçte bir diyet ödemesi gerekir. Çünkü o maktülün canının üçte birini telef etmiştir. [45]
[44] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/258.
[45] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/258-259.