sidretül münteha
Thu 2 June 2011, 05:10 pm GMT +0200
Bir İtiraz
Birileri şöyle diyebilir: Bayram namazı için ezan okumak Hz. Osman'ın Zevrâ'da ezan okutması gibidir. Cuma günü Zevrâ'da ezan okutmadaki ictihadi yöneliş, bayram namazı için okunan ezanda da geçerlidir. Bu sebeple sünnete aykırı düşmek söz konusu olmaz. Çünkü Hişam'ın bayram namazı için ezan okutması hikayesi daha önceleri söz konusu olmayan bir problemdir. Bayram namazı için kamet getirmek, namaza (başlandığını) bildirmek içindir. Çünkü kamet getirilmezse insanlar namaza başlandığını bilmezler, (Bayram namazından önce) kamet getirilmesi, sabah ezanı gibi mutlaka yapılması gereken bir şey olmuştur. FARZ OLMAYAN (bayram namazın)lN EZANI FARZ OLAN (cuma namazının) EZANINA KIYAS EDİLEMEZ!
Yukarıdaki itirazın cevabı şudur: Cemaatin çokluğu sebebiyle imamın (bayram namazına) gelişi bazı kimselerce fark edilemez ise de imamın gelişi için ezan okunması meşru (bir uygulama) değildir. Daha sonraları (Hz. Peygamber'den sonra) da meşru olamaz. Çünkü:
1- Aynı gerekçe (insanların kalabalık olması gerekçesi daha önce de) var idi. O halde sonradan (bayram namazı için ezan okunması) meşru olamaz. Zira Hz. Peygamber ve ondan sonra gelen halifeler döneminde (bu konuda) etken olamayan gerekçenin, daha sonra etken olması doğru değildir.
2- (Bayram namazı için) ezan ve kamet okunması icadı, bayram hutbesini namazdan önceye alma esasına dayanıyor. Bu uygulama sonradan ortaya çıkarılan bir şeydir. Ona dayanılarak ileri sürülen de sonradan ortaya çıkarılan bir şey olur.
3- Farz olmayan namazlar için hiç bir surette ezan ve kamet meşru değildir. Buradan farzlar ile farz olmayan (ibadet) lerin arasındaki farkı anlıyoruz. Çağrıda bulunmak bakımından farz olmayanları da farz olan (ibadetler gibi) yapamayız. Bu itibarla farz olmayan (bayram namazı için) ezan okunması, yerinde bir uygulama değildir. İşte bu üç noktadan bakıldığında Zevrâ ezanı ile, üzerinde konuşmakta olduğumuz bayram namazı için ezan okunması arasındaki fark ortaya çıkar. Bunlardan birini diğerine kıyâs etmek sahih değildir. Bu anlamda örnekler çoktur.[149]
[149] İmam Şatıbi, el-İ’tisam Kitap Dünyası Yayınları: 2/25.