sidretül münteha
Wed 1 June 2011, 03:50 pm GMT +0200
Bid'atın Mekruhtan Farkı
Üçüncü Olarak: Bid'at gerçeğini en basitinden en önemlisine kadar iyice düşündüğümüz zaman bid'atin, mekruh olarak yasaklananlardan tam manası ile farklı olduğunu görmekteyiz. Bunun açıklaması birkaç yöndendir. Şöyle ki:
Mekruh bir şeyi işleyenin maksadı, dünyalık arzusuna ve amacına ulaşmaktan ibarettir. O kimse bunu yaparken bu konuda gerekli olan bir affa güven duymakta, şeriatta var olan "sıkıntıyı defetme" kuralına dayanmaktadır. Ayrıca Allah'ın rahmetine çok yakın olma hususunda bir ümidi vardır. Gene mekruhu işlerken inancı ve akidesi git-gel durumda değildir. Çünkü her ne kadar mekruhu işliyorsa da harama haram olarak inandığı gibi, mekruhun da mekruh olduğuna inanmaktadır. O kimse-mekruh bir şeyi işlemesine rağmen- Allah'tan korkmakta ve onun affını ümit etmektedir.
Allah'ın rahmetini ummak, azabından korkmak imanın şubelerinden birer şubedir.
Mekruh'u işleyen kimse, onu yapmamanın yapmaktanda uygun olduğu görüşünde olur. Şu kadar ki emmare/kötülüğü çokça emreden nefsi mekruhu kendisine süslü göstermiş ve onu işletmiştir. Temenni eder ki keşke onu yapmamış olsaydı. Onu hatırladığı zaman bir gönül kırıklığı duyar ve vazgeçme sebeplerine baş vursun veya baş vurmasın ondan vazgeçeceğini ümid etmektedir.
En basit derecede bir bid'atı işleyen neredeyse bu özelliklerin zıddı bir durumda olur. Çünkü bid'at işleyen, yaptığını iyi bir şey saymaktadır. Hatta (bazen) yaptığını din koyucunun/şâriin koyduğu ölçüden daha uygun bir şey olarak görür. Bu özellikler nerede? Mekruh işleyenin korku ve ümidi nerede? Bid'at yolunun en aydınlık yol ve kendi grubunun, uyulmaya en elverişli kesim olduğuna inanır. Her ne kadar onun bu inancı ona arız olmuş bir şüphe ise de din, ayetler ve hadislerle onun hevâ ve hevesine/keyfine uyan biri olduğunu ortaya koymuştur. İnşaallah bunun anlatımı ilerde gelecektir.
İkinci bölümün başında genel olarak bid'atı büyük bir problem haline getiren manalar anlatılmıştı. Ayrıca gene bu bölümün sonlarında bid'atlarla tenzihen mekruh olan şeylerin birbirinden uzak olduğunu ifade eden hususlar geçmişdi. Oraya başvurulması halinde burada işaret ettiğimizin doğruluğu ortaya çıkacaktır. Başarı Allah'tandır.
Velhâsıl, işlenilen şeylerden mekruh olan ile en basit bir bid'at, arasında el ile tutulur derecede uzaklık vardır.[50]
[50] İmam Şatıbi, el-İ’tisam Kitap Dünyası Yayınları: 2/74.