armi
Fri 5 February 2010, 10:20 am GMT +0200
BEYTÜ´L-MAKDİS
İslâm´da üç mukaddes mescitten biri olan Kudüs´teki mescid. Müslümanların ilk kıblesi. Buna Beytü´l-Mukaddes (mukaddes ev), Kudûs Camii ve Mescid-i Aksâ* da denir. Mescid-i Aksâ; en uzak mescid demektir. Mekke´ye bir aylık mesafede olduğu için bu isim verilmiştir.
Beytü´l-Makdis tabiri Kur´an-ı Kerîm´de geçmez, hadis-i şeriflerde zikredilir. Ama Mescid-i Aksâ ismi hem Kur´an-ı Kerîm´de ve hem de hadîs-i şeriflerde geçer. Kur´an-ı Kerîm´de İsrâ olayından bahsedilirken şöyle buyurulur: "Ona ayetlerimizden bazısını göstermek için kulunu geceleyin Mescid-i Haram´dan, etrafını mübarek kıldığımız Mescid-i Aksâ ya götüren Allah her türlü noksan sıfatlardan münezzehtir. " (el-İsrâ´ 17/1).
Yeryüzünde yapılan ilk mabed Beytu´llah yani Kâbe´* dir. (Âli İmrân, 3/96). Sonra da Beytü´l-Makdis´dir. Ebû Zer el-Gıfârî* (r.a.) den rivayet edilen bir hadîs-i şerifte şöyle buyurulmuştur: Ebû Zer (r.a.) diyor ki, bir kere ben: "Ya Resulullah! yeryüzünde ibadet için ilk önce hangi mescid bina edildi?" diye sordum. Resulullah (s.a.s.): " Mescid-i Haram´dır" buyurdu. "-Sonra hangisi?" dedim. "Mescid-i Aksâ" buyurdu. "-Bu iki mescid arasında ne kadar zaman var?" dedim. Resulullah (s.a.s.): "Kırk sene" buyurdu." (Müslim, Mesacid, 1, 2).
Beytü´l-Makdis´in bânisi Süleyman (a.s.)dır. Nitekim Abdullah b. Ömer (r.a.) dan rivayet edilen bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: " Davud (a.s.)´un oğlu Süleyman (a.s.) Beytu´l-Makdis´in yapımını bitirdikten sonra Cenâb-ı Hak´tan üç dilekte bulunmuştur 1- Kendisinden sonra kimseye müyesser olmayacak bir mülk ve saltanat vermesini, 2-Allah´ın hükmüne uygun hükmetme kudreti vermesini, 3-Bu mescid e sadece namaz kılmak niyetiyle gelenlerin oradan analarından doğdukları gün gibi günahlarından temizlenmiş olarak çıkmalarını." Peygamber Efendimiz (s.a.s.) hadîs-i şerifin devamında şöyle buyurmuştur: " Allah, ona (ilk) iki istediğini vermiştir. Üçüncüsünü de vermiş olmasını umarım. " (Tecrid-i Sarîh Tercemesi, IV, 167).
Bu hadîs-i şeriften Beytü´l-Makdis´in Süleyman (a:s.) tarafından bina edildiğini öğrendiğimiz gibi, oraya gidip namaz kılmanın faziletini de öğreniyoruz. Bu sebeple Beytü´l-Makdis, müslümanlarca mukaddes kabul edilmektedir. Peygamber Efendimiz (s.a.s.): "Üç mescid dışında herhangi bir mescitte ibadet yapmak için yolculuk yapılmaz: Benim mescidim, Mescid-i Haram, Mescid-i Aksa. " (Buhârî, Mescidü Mekke 16, Sayd 26, Savm 67; Müslim, Hac 415, 515).
Burada bir hususun belirtilmesi gerekir. Mescid-i Haram´ın banisi Hz. İbrahim ile oğlu İsmail (a.s.) dır. Süleyman (a.s.) ile bu peygamberler arasındaki müddet, kırklarla ifade edilemiyecek kadar uzundur. Buna göre Beytü´t-Makdis´in temelinin daha önceki peygamberlerden biri tarafından atılmış olması beyti daha sonra Süleyman (a.s.)´ın bu temel üzerine bina etmiş olması muhtemeldir. (Tecrid-i Sarih Tercemesi, VI, 22).
Beytü´l-Makdis, Mûsâ (a.s.)´dan İsâ (a.s.) zamanına kadar peygamberlerin toplantı yeri ve mukaddes vahiy merkezi olmuştur. İsrâ suresinin ilk ayetinde belirtildiği gibi, Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.) de Mirac´a giderken oraya uğramıştır.
İslâmiyet´in ilk yıllarında kıble Beytü´l-Makdis idi. Resulullah (s.a.s.) Mekke döneminde namazlarını Beytü´l-Makdis´e doğru kılardı. Ancak namaza öyle dururdu ki Kâbe Beytü´l-Makdis´e ile kendi arasında kalırdı. Medîne´ye hicret ettikten sonra da onaltı ay Beytü´l-Makdis´e yönelerek namaz kılmaya devam etmiş, nihayet " yüzünü Mescid-i Haram tarafına çevir. Nerede olursanız yüzlerinizi o yöne çevirin. " (el-Bakara, 2/144) ayeti inince artık kıble Kâbe olmuştur. (Müslim, Mesâcid, 11).
Peygamber Efendimiz (s.a.s.) hadîs-i şeriflerinde Beytü´l-Makdis´de namaz kılmaya teşvik etmiş: "Beytü´l-Makdis´e gidin, orada namaz kılın. Çünkü orada kılınan bir namaz başka yerlerde kılınan bin namaz gibidir. " buyurmuştur. (İbn Mace, İkametü´s-Salât, 196).
İslâm´da üç mukaddes mescitten biri olan Kudüs´teki mescid. Müslümanların ilk kıblesi. Buna Beytü´l-Mukaddes (mukaddes ev), Kudûs Camii ve Mescid-i Aksâ* da denir. Mescid-i Aksâ; en uzak mescid demektir. Mekke´ye bir aylık mesafede olduğu için bu isim verilmiştir.
Beytü´l-Makdis tabiri Kur´an-ı Kerîm´de geçmez, hadis-i şeriflerde zikredilir. Ama Mescid-i Aksâ ismi hem Kur´an-ı Kerîm´de ve hem de hadîs-i şeriflerde geçer. Kur´an-ı Kerîm´de İsrâ olayından bahsedilirken şöyle buyurulur: "Ona ayetlerimizden bazısını göstermek için kulunu geceleyin Mescid-i Haram´dan, etrafını mübarek kıldığımız Mescid-i Aksâ ya götüren Allah her türlü noksan sıfatlardan münezzehtir. " (el-İsrâ´ 17/1).
Yeryüzünde yapılan ilk mabed Beytu´llah yani Kâbe´* dir. (Âli İmrân, 3/96). Sonra da Beytü´l-Makdis´dir. Ebû Zer el-Gıfârî* (r.a.) den rivayet edilen bir hadîs-i şerifte şöyle buyurulmuştur: Ebû Zer (r.a.) diyor ki, bir kere ben: "Ya Resulullah! yeryüzünde ibadet için ilk önce hangi mescid bina edildi?" diye sordum. Resulullah (s.a.s.): " Mescid-i Haram´dır" buyurdu. "-Sonra hangisi?" dedim. "Mescid-i Aksâ" buyurdu. "-Bu iki mescid arasında ne kadar zaman var?" dedim. Resulullah (s.a.s.): "Kırk sene" buyurdu." (Müslim, Mesacid, 1, 2).
Beytü´l-Makdis´in bânisi Süleyman (a.s.)dır. Nitekim Abdullah b. Ömer (r.a.) dan rivayet edilen bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: " Davud (a.s.)´un oğlu Süleyman (a.s.) Beytu´l-Makdis´in yapımını bitirdikten sonra Cenâb-ı Hak´tan üç dilekte bulunmuştur 1- Kendisinden sonra kimseye müyesser olmayacak bir mülk ve saltanat vermesini, 2-Allah´ın hükmüne uygun hükmetme kudreti vermesini, 3-Bu mescid e sadece namaz kılmak niyetiyle gelenlerin oradan analarından doğdukları gün gibi günahlarından temizlenmiş olarak çıkmalarını." Peygamber Efendimiz (s.a.s.) hadîs-i şerifin devamında şöyle buyurmuştur: " Allah, ona (ilk) iki istediğini vermiştir. Üçüncüsünü de vermiş olmasını umarım. " (Tecrid-i Sarîh Tercemesi, IV, 167).
Bu hadîs-i şeriften Beytü´l-Makdis´in Süleyman (a:s.) tarafından bina edildiğini öğrendiğimiz gibi, oraya gidip namaz kılmanın faziletini de öğreniyoruz. Bu sebeple Beytü´l-Makdis, müslümanlarca mukaddes kabul edilmektedir. Peygamber Efendimiz (s.a.s.): "Üç mescid dışında herhangi bir mescitte ibadet yapmak için yolculuk yapılmaz: Benim mescidim, Mescid-i Haram, Mescid-i Aksa. " (Buhârî, Mescidü Mekke 16, Sayd 26, Savm 67; Müslim, Hac 415, 515).
Burada bir hususun belirtilmesi gerekir. Mescid-i Haram´ın banisi Hz. İbrahim ile oğlu İsmail (a.s.) dır. Süleyman (a.s.) ile bu peygamberler arasındaki müddet, kırklarla ifade edilemiyecek kadar uzundur. Buna göre Beytü´t-Makdis´in temelinin daha önceki peygamberlerden biri tarafından atılmış olması beyti daha sonra Süleyman (a.s.)´ın bu temel üzerine bina etmiş olması muhtemeldir. (Tecrid-i Sarih Tercemesi, VI, 22).
Beytü´l-Makdis, Mûsâ (a.s.)´dan İsâ (a.s.) zamanına kadar peygamberlerin toplantı yeri ve mukaddes vahiy merkezi olmuştur. İsrâ suresinin ilk ayetinde belirtildiği gibi, Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.) de Mirac´a giderken oraya uğramıştır.
İslâmiyet´in ilk yıllarında kıble Beytü´l-Makdis idi. Resulullah (s.a.s.) Mekke döneminde namazlarını Beytü´l-Makdis´e doğru kılardı. Ancak namaza öyle dururdu ki Kâbe Beytü´l-Makdis´e ile kendi arasında kalırdı. Medîne´ye hicret ettikten sonra da onaltı ay Beytü´l-Makdis´e yönelerek namaz kılmaya devam etmiş, nihayet " yüzünü Mescid-i Haram tarafına çevir. Nerede olursanız yüzlerinizi o yöne çevirin. " (el-Bakara, 2/144) ayeti inince artık kıble Kâbe olmuştur. (Müslim, Mesâcid, 11).
Peygamber Efendimiz (s.a.s.) hadîs-i şeriflerinde Beytü´l-Makdis´de namaz kılmaya teşvik etmiş: "Beytü´l-Makdis´e gidin, orada namaz kılın. Çünkü orada kılınan bir namaz başka yerlerde kılınan bin namaz gibidir. " buyurmuştur. (İbn Mace, İkametü´s-Salât, 196).