hafiza aise
Thu 26 April 2012, 02:20 pm GMT +0200
Baharın hapşırtan yüzü; alerji
Mayıs 2007 20.SAYI
Alerjik hastalıklar aslında her mevsimde görülebilir. Tüylü eşyalarda üreyen ev tozu akarlarının ürettiği atıklar soluduğumuz havaya katılıp, nefes alınca solunum yollarımıza girerek alerjiye neden olur. Bunun yanında çilek, fındık, yumurta, balık gibi çeşitli besin maddeleri, hayvan tüyleri ile yaz ve sonbaharda çıkan çayır otları da alerjiye yol açabilir. Ancak polenler nedeniyle bahar mevsimi alerjinin en çok görüldüğü dönemdir.
Çevremizde bulunan bir alerjen nefes alma sırasında burnumuzun iç yüzüne yapışır. Vücut bu istilayı önlemek için bağışıklık sistemini devreye sokar. Normal şartlarda bu, yararlı ve doğal bir korumadır. Bağışıklık sistemimizi bir kova gibi düşünelim. Bu kovanın içine giren alerjenler arttıkça kova dolar ve bu reaksiyonlar aşırı boyuta ulaştığında alerjik belirtiler ortaya çıkar. Vücuda giren alerjen maddeler bazı kimyasal maddelerin salınımına yol açar. Bu kimyasal maddeler ise burun iç örtüsünün şişmesine, kaşıntıya, aşırı salgıya, alt solunum yollarında fazla kasılma ile daralmaya neden olurlar. Böyle durumlarda dikkatli olunmalı çünkü basit bir nezle sanılan durum zamanla solunum zorluğu veya öksürük nöbetleri ile kendini gösteren astıma neden olabilir.
Alerjik rinit (burunda kaşıntı, berrak akıntı) olanlarda astım gelişim riski, alerjik riniti olmayanlara oranla 3-4 kat daha fazladır. Alerjik rinitte hapşırma nöbetleri, öksürük, başağrısı, burun tıkanıklığı, burunda su gibi akıntı, göz, burun ve damakta kaşıntı şikayetleri olur. Hem göz hem burun yakınması beraber olursa tam bir nezle tablosu ortaya çıkar. Bu tarz şikayetleri olan kişiler nezle veya grip olduklarını sanır. Çoğu nezle ilaçlarının içinde antialerjik maddeler de olduğu için bu ilaçlarla şikayetlerinin hafiflediği gözlemlenir. Böylece kişi yanlış anlayarak nezle olduğunu kanaatine devam eder ve doktora başvurması gecikir. Bu durumu önlemek için sözü edilen şikayetlerde astım riskine karşı mutlaka doktor kontrolünden geçmek gerekir.
Alerji çocukların okul başarısını düşürür
Alerjinin neden olduğu tıkanıklıkların tekrarlayıp devam etmesi gece uyku düzenini bozar. Gözde sulanma, yanma olması konsantrasyon bozukluğu yapar. Bu nedenle çocuklarda okul başarısı, erişkinlerde iş başarısı düşer, yaşam kalitesi azalır. Geniz akıntısı sinüzit alevlenmesi ile gece öksürüklerine ve neticede astıma neden olur. Özellikle yukarıdaki belirtileri gösteren çocuk ve gençlerin ilerlemiş ve tedavisi güç bir nefes darlığını önlemek için alerjik astım açısından değerlendirilmesi gerekir.
Atopik (alerjik hastalıklara meyilli) olmak veya olmamak tamamen genetiktir. Ancak atopik kişide hastalığın ortaya çıkıp çıkmaması çevresel alerjenlerle karşılaşma yoğunluğuna ve psikolojik durumlara bağlı olarak değişir.
Alerji tedavisinde ilk olarak alerjenle temasınızın kesilmesi gerekir. Bunun için polenlerin en fazla uçuştuğu sabah saat 05:00 ile 10:00 arasında dışarı çıkmayın ya da ağız ve burnu kapatan maskelerden kullanın. Polen zamanı açık havada spor yapmayın. Dışardan gelince üstünüzü hemen değiştirin. Arabada giderken camları açmayın. Evde veya iş yerinizde klimaların filtresini sık sık değiştirin, mümkünse polen filtresi kullanın. Dışarı kıyafetinizi yatak odasında değiştirmeyin.
Alerji tedavisi nasıl olur?
Aldığınız tüm bu önlemlere rağmen alerjiye maruz kalmışsanız ilaç tedavisine başlayabilirsiniz. Şikayetleriniz ilaç tedavisi ile de geçmiyor ve giderek artıyorsa (2 yıldan fazla devam ediyorsa) aşı tedavisi (eğer aşı tedavisine uygun adaysanız) denenebilir. Aşının içinde alerjiye neden olan alerjen maddelerden vardır. Bu alerjenler çok az miktarda gittikçe arttırılan dozlarda verilir. Böylece vücudun o alerjene bağışıklığı sağlanır. Alerji aşısının etkisi yavaş görülür. Ayrıca, tedavi sürecince sadece aşıda kullanılan alerjen maddelere karşı iyileşme gerçekleşir. Aşı tedavisi 3-5 yıl sürebilir. İlk 3 yıl içinde yeterli iyileşme görülmezse tedavi sona erdirilir. Birden fazla alerjene alerjisi olanlarda ise aşının çok etkili olması beklenmez. Aşırı büyümüş polipler (burun eti) cerrahi olarak çıkartılır. Ancak bu en son aşamadır. Bu nedenle tedavinin cerrahi boyuta taşınmaması için önleminizi önceden almanız önemli.
Dr. Kıvanç BEKTEMÜR