seymanur K
Thu 3 November 2011, 05:03 pm GMT +0200
AVL
Avl, meselenin aslı üzerine ilave etmektir. Hissedarların hisseleri meselenin aslından fazla olursa bir veya daha çok sayılar ilave edilir. Bu yüzden varislere tayin edilmiş hisse miktarında azalma olur.
Şimdiye kadar misallerle verdiğimiz meselelerden üçüne avl arız olur. Bunlar, aslı (6), (12) ve (24) olan meselelerdir. Geri kalan diğer dört meseleye ise avl arız olmaz. Meselenin aslının avli veya avlsiz olması o meselenin istikrarına bağlıdır. Meselede istikrar olmazsa (hissedarlara müsait değilse) müçtehit alimler avl cihetine gidilme kararı vermişlerdir.
Peygamberimiz (s.a.v.) devrinde feraiz meselelerinde avl vuku bulmamıştır. Ancak Hz. Ömer (r.a.)'in hilafeti zamanında avle ihtiyaç duyulmuş ve bu nedenle avli ilk defa Hz. Ömer ortaya koymuştur. Hazreti Ömer hisse sahiplerine aslı dar olan bir mesele ile kerşılaşmış, neticede düşünerek sahabelerle istişarede bulunmuş ve sonunda Zeyd bin Sabit (r.a.) avli teklif etti. Bunun üzerine aslı dar olan bu meselede Hazreti Ömer avl yaplı. Daha sonra başta İmam Şafii olmak üzere alimler avli uygulamışlardır.
(6)'NIN AVLİ: Bu rakam (7,8,9 ve 10) rakamlarına kadar ilaveye tabi olur.
(7)'nin avline bir misal.
Avl
(6) (7)
Koca : 1/2 3
Ana-baba bir
ikikızkard.: 2/3 4
Burda görüldüğü gibi mesele (6)'dan kurulmuş, kocaya 1/2 ve iki kızkardeşe 2/3 hisse düştüğü için daralmıştır. Bu nedenle 1 sayı daha eklenerek (7)'ye çıkarılmıştır.
(8)'in avline bir misal.
(6) (8)
Koca : 1/2 3
ikikızkard.: 2/3 4
Anne : 1/6 4
(9)'un avline misal.
(6) (9)
Koca : 1/2 3
Baba bir iki
Kız kard.: 2/3 4
Ana bir iki
Kız kard.: 1/3 2
(10)'un avline misal.
(6) (10)
Koca : 1/2 3
İki kız kardeş : 2/3 4
Ana bir iki kız kardeş: 1/3 2
İki kız kard.: 1/6 1
(12)'NİN AVLİ: Bu sayı da (13, 15 ve 17) rakamlarına kadar avle tabi olur.
(13)'un avline misal.
(12) (13)
Karı : 1/4 3
İki kız kard.: 2/3 8
Ana bir kız kardeş : 1/6 2
(15)’in avline misal.
(12) (15)
Karı : 1/4 3
İki kız kard.: 2/3 8
Ana baba bir
iki kız kard.: 1/3 4
(17)’in avline misal.
(12) (17)
Karı : 1/4 3
İki kız kard.: 2/3 8
Ana bir iki
Kardeş : 1/3 4
Anne : 1/6 2
(24)'ÜN AVLİ: Bu da yalnız (27) rakamı ile avle tabidir.
(27)'nin avline misal.
(24) (27)
Karı : 1/8 3
İki kız : 2/3 16
Baba : 1/6 4
Anne : 1/6 4[1]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 402-405.