sidretül münteha
Fri 18 February 2011, 03:33 pm GMT +0200
2. Av Aletleri:
Avlanma aletleri ise, iki kısım olup bir kısmı ile avlamanın mutlaka caiz olduğunda ittifak edilmiş, bir kısmı ile de caiz olup olmadığında ve nasıl olması gerektiğinde ihtilâf edilmiştir ki bunlar da -avcı hayvanlar, sivri aletler ve ağır aletler olmak üzere- üç kısımdır. Mızrak, kilınç, ok ve bunlar gibi sivri ve kesici aletlerle avlanmanın caiz olduğunda ittifak edilmiştir. Çünkü bunlarla avlanmanın caiz olduğu hakkında, gerek Kur'an'da ve gerek hadiste nass vardır. Ancak -yukarıda da geçtiği üzere- eğer kesici alet diş, tırnak veya kemikten yapılmışsa onunla ehlî hayvanlan kesmenin cevazında nasıl ihtilâf edilmişse, avlanmanın da cevazında ihtilâf edilmiştir. Bunu yukarıda söylediğimiz için bir daha tekrarında mânâ yoktur. Mi'rad denilen ok veya taş gibi ağır aletlerle avlanmanın cevazında ise ihtilâf edilmiştir.
Ulemadan kimisi, bunlarla avlanmayı -hiçbir şart koşmadan- caiz görmüştür. Kimisi «Eğer hayvan daha canlı iken yetişilip kesilirse caizdir, yoksa değildir», kimisi de «Eğer alet ağırlığı ile hayvanı öldürürse caiz değildir, fakat sivri ucu ile hayvanın bir yerini yırtarsa caizdir» demiştir, islâm fukahası olan İmam Ebû Hanife, İmam Mâlik, imam Şafii, İmam Ahmed, Süfyan Sevrî ve başkaları bu görüştedirler. Zira bunlara göre hayvanlan, keskin olmayan aletlerle kesmek caiz değildir.
Bu ihtilâfın sebebi, gerek bu mevzuda olan kaidelerin birbirleri ile ve gerek hadisin bu kaidelerle çelişmesidir. Zira bir yerine vurularak öldürülen hayvanın haram olduğu, Kur'an ve icma' ile sabit bir kaidedir. Avı da vurarak öldürmenin, av için kesim sayıldığı, keza bir kaidedir. Bu kaideyi ava mahsus görüp vurularak öldürülen hayvanın haram olma hükmünün avda cari olmadığını söyleyenler, «Hangi aletle olursa olsun avlanmak caizdir» demişlerdir. Aletler arasında hüküm ayrımını yapanlar ise, yukanda geçen Adî b. Hatem'in hadisine dayanmışlardır ki doğrusu da budur. [12]
[12] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/368-369.