sidretül münteha
Sat 19 February 2011, 08:23 pm GMT +0200
5. Alıcı ile Satıcının Kusurlar Konusundaki Anlaşmazlıkları;
Satıcı ile alıcının, yukanda geçen bu durumlardan herhangi biri üzerinde anlaştıklan zaman, o duruma ilişkin hükmü uygulamanın gerektiği malumdur.
Şayet satıcı alıcının iddiasını inkâr ederse, ya malda kusur bulunmadığını, ya kusurun, malı sattıktan sonra meydana geldiğini söyler. Malda kusur bulunmadığını söylediği zaman, eğer alıcının, varlığını iddia ettiği kusur, herkesçe bilinen ve tanınan kusurlardan ise, herhangi bir meslek veya sanat erbabı tanıyorlarsa, o zaman şahitlik eden kimselerin o meslek erbabından olmalan gerekir. Ancak bu durumda, kimisi «îmam Mâlik'in mezhebinde o meslek veya sanat erbabından iki adaletli kişinin şahitlik etmesi lazımdır» demiş ise de kimisi de: «Şahitlerde ne adalet, ne sayı ne de müslümanlık şart değildir» demiştir.
Satıcı ile alıcının, malda bulunan kusurun malın kıymetini etkileyip etkilemediğinde veyahut satıştan Önce mi, sonra mı meydana geldiğinde ihtilaf ettiklerinde de hüküm böyledir. Eğer alıcı şahit bulamazsa, satıcı «Bende iken malda bu kusur yoktu» diye yemin eder. Eğer alıcı malda kusur bulunduğuna dair şahit bulamazsa, satıcı ona «Malda kusur yoktur» diye yemin etmek zorunda değildir.
Malda bulunan kusurun kıymeti lazım geldiği zaman da, şu biçimde hükmedilir: Mal bir kez sağlam, bir kez de kusurlu olarak kıymetlendirildikten sonra alıcı, kıymetler arasındaki farkı geri verir. Eğer alıcıya muhayyerlik verilirse mal üç kez kıymedendirilir. Bir kez sağlam olarak, bir kez satıcının bir kez de alıcının elinde meydana gelen kusuru taşıyarak kıymetlendm-lir Bundan sonra satıcı satış bedelini -kıymetler arasındaki farkı duşurerekeeri verir Şayet alıcı malı geri vermek istemezse, o zaman satıcı malın sağlam farz edilerek takdir edilen kıymetiyle, satıcının elinde meydana gelen kusuru taşıyarak takdir edilen kıymeti arasındaki farkı alıcıya gen venr. [137]
[137] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/236-237.