sumeyye
Fri 25 February 2011, 02:25 pm GMT +0200
Abdullah Bin Utbe
Fakih sahâbî.
Meşhur sahâbî Abdullah bin Mes'ûd'un yeğenidir. Hz. Peygamber'in vefatı sırasında henüz küçüktü. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Hz. Ömer'in halifeliği zamanında Medine'de çarşı ve pazarın kontrolüyle görevlendirildi. 66 (685) yılında Kûfe'de isyan çıkararak şehirde idareyi ele geçiren Muhtar es-Sekafî tarafından Şureyh'in yerine kadı tayin edildi, fakat kısa bir süre sonra hastalığı sebebiyle görevden alındı. Mus'ab bin Zübeyr'in valiliği sırasında da iki yıl (686-687) Küfe kadılığı yapan Abdullah bin Utbe 74 (veya 73) yılında orada vefat etti.
Bazı âlimlerin tabiînden saydıkları Abdullah bin Utbe, Kûfe'nin önde gelen âlimlerindendi. Kendisinden birçok hadis ve fetva nakledilmiştir. Hadis rivayetinde sika (güvenilir) olduğu hususunda ittifak vardır. Resûlullah'tan doğrudan hadis rivayeti bulunmayan Abdullah bin Utbe, daha çok amcası İbn Mes'ûd, Hz. Ömer, Ammâr ve Ebû Hüreyre'den rivayette bulunmuş, kendisinden de Medine'nin meşhur yedi fakihinden (fukahâ-i seb'a) biri olan oğlu Ubeydullah, Âmir eş-Şa'bî, Humeyd bin Abdurrahman bin Avf, Ebû İshak es-Sebîî ve Muhammed bin Şîrîn hadis rivayet etmişlerdir.
Kaynaklar
1. İbn Sa'd, et-Tabakaîü'l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1388/1968, V, 58-59;
2. Taberî, Târîh (nşr. Muhammed Ebü'l-Fadl), Kahire 1960-70, Beyrut, ts. (Dâru Süveydân), VI, 35, 118, 139;
3. İbnü'l-Esîr, Üsdü'l-gabe (nşr. Muhammed İbrahim el-Bennâ v.dğr.), Kahire 1390-93/1970-73, III, 305-306;
4. İbn Hacer, el-İsâbe, Kahire 1328, II, 340; a.mlf., Tehzîbü't-Tehzîb, V, 311;
5. Fahreddin Atar, İslâm Adliye Teşkilâtı, Ankara 1979, s. 171.