sumeyye
Thu 24 February 2011, 12:50 pm GMT +0200
Şah Veliyyullah
Ahmed bin Abdürrahim ed-Dehlevî (1762-1704)
Hindistan'da Delhi şehrinde doğdu. Babası Fetavay-ı Hindiyye'nin tertip ve tashihinde görev alan bir bilgindir. Önce babasından okudu ve onun medresesinde müderris oldu. 1143-1145/1730-1732 arasında Hicaz'da bulundu. Harameyn ulemasından ve bilhassa İbrahim el-Kürdî'nin oğlu Muhammed'den hadis tahsil edip memleketine dönmüş ve daru'l-ulûm'da ders verme, fetva, irşad ve yazma ile meşgul olmuştur.
Şah Veliyyullah, tefsir, hadis ve tarih ilimlerinde olduğu gibi, fıkıhta da büyük bir İslâm âlimidir. Kendisi ve çocukları sayesinde Hindistan'da sünnet yayılmış, tesirleri zamanımıza kadar devam etmiştir. Onun başlıca iki hedefi olmuştur. Taklid yerine tahkik ve içtihadın ihyası, Hulefa-i raşidin idaresinin yerleştirilmesi.
Yazdığı eserleri hâlâ eşsizliğini sürdürmekte, İslâm'ı özünden öğrenip yaşamak isteyenlere ışık tutmaktadır. Başlıca eserleri el-Fevzu'l-Kebîr, Huccetullahi'l-Baliga, İzaletü'l-Hafâ, Ikdu'l-Cîdve el-İnsâf sayılabilir. Bu eserlerden Huccetullahi'l-Balığa Dr. Mehmet Erdoğan tarafından Türkçe'ye çevrilmiş ve İz Yayıncılık tarafından yayınlanmıştır. İkdu'l-Cidile el-İnsaf da Türkçe'ye çevrilmişlerdir.