sümeyra
Tue 13 December 2011, 06:04 pm GMT +0200
4272) Ka'b bin Mâlik el-Ensârî (Radiyallâhü anh)den
4271) "... Ka'b bin Mâlik el-Ensârî (Radiyallâhü anh)den rivayet edildiğine göre; Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
Mü'minin ruhu, kendisinin dirileceği (kıyamet) gün(ü) cesedine geri dönünceye kadar cennet ağaçlarında rızıklanan bir kuştur."[147]
İzahı
Bu hadîsi Nesâi ve TaberânI de rivayet etmişlerdir. Kurtubî, Süyûti ve Sindi gibi âlimler bu hadîsin şehid olan mü'minler hakkında olduğunu beyân ederek bu görüşe sünenimizde 2801 numarada geçen îbn-i Mes'ûd (Radıyallahü anh) 'ın hadîsini ve Ka'b bin Mâlik (Radıyallâhü anh) 'in bu bâbta rivayet edilen hadîsinin bâzı rivâyetlerdeki metnini delil göstermişlerdir. Taberâni1 nin Ka'b (Radıyallâhü anh)'den müteaddid yollarla rivayet ettiği hadîs metni bazı rivayetlerde müellifimizin rivayet ettiği metin gibidir. Diğer bâzı rivayetlerde ise meâlen "Şehidlerin ruhları yeşil kuşlardadır, (cennette) diledikleri yerlerde rızıklanırlar" biçimindedir. Bu mealdeki rivayet diğer rivayetlerin de şehidler hakkında olduğuna delâlet eder.
Süyûti, Nesâi nin rivayet ettiği bu hadisin izahı bölümünde özetle şöyle der:
K u r t u b i : Bu hadîs, şehid olan mü'min hakkındadır. Buna benzer diğer hadisler de şehidlere âit olarak yorumlanır. Şehidler dışında kalan mü'minlerin ruhları ise bâzan gökte, bâzan da mezarlar çevresinde bulunur. Fakat cennette olmazlar. Şehidlerin ruhlarının ölümü müteakip rızıklandıklan ve cennette oldukları Kitâb ve Sünnet ile sabittir. Şehidler dışında kalan mü'minlerin ruhlarına gelince kıyamet gününe kadar rızıklanmadıkları hususunda ümmetin icmaı vardır. Kadı Ebû Bekir bin el-Arabi, Tirmizİ'nin şerhinde bu icmâın bulunduğunu anlatmıştır, demiştir.
Eş-Şeyh Izzü'd-Din bin Abdi's-Selâm da bu hadîsin şehidlere mahsus olduğunu söylemiştir.
S i n d î de: Bu hadisin zahiri şehidin ruhunun, Allah'ın emriyle şekillenerek kuş suretine girdiğine delâlet eder. Nasıl ki melek bâzan insan şekline girer. Süyûtî, Ebû Davud'un haşiyesinde demiş ki: Biz hadîsi ruhun kuş şekline girdiği anlamına yorumladığımız zaman en uygunu bunu uçma gücü bakımından ele almaktır. Yâni ruh, uçma gücü bakımından kuşa benzer. Maksad ruhun kuş suretine girmesi değildir, demek daha isabetli olur. Çünkü insan sureti, suretlerin en güzelidir, dedikten sonra sözüne devamla Sindi çöyle söyler:
Şayet insan ruhunun bir şekli var ise ve bu şekil insan suretinde ise, Süyûti nin bu görüşüne ve yorumuna bir diyecek yoktur. Ama insan ruhunun bir şekli yok ise ve Allah, onu herhangi bir hikmete binâen şekillendirmek isterse, ruhun kuş suretinde şekillenmesi uzak bir ihtimal değildir.
Yukarda belirttiğim gibi 2801 nolu îbn-i Mes'ûd (Radıyallâhü anh)ın hadisi bu hadîsin benzeri olup şehidlerin ruhlarının cennetteki yaşantısını belirtir. Konu ile ilgili gerekli bilgi orada verildiği için oraya da bakılmalıdır.
4271) "... Ka'b bin Mâlik el-Ensârî (Radiyallâhü anh)den rivayet edildiğine göre; Resûlullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:
Mü'minin ruhu, kendisinin dirileceği (kıyamet) gün(ü) cesedine geri dönünceye kadar cennet ağaçlarında rızıklanan bir kuştur."[147]
İzahı
Bu hadîsi Nesâi ve TaberânI de rivayet etmişlerdir. Kurtubî, Süyûti ve Sindi gibi âlimler bu hadîsin şehid olan mü'minler hakkında olduğunu beyân ederek bu görüşe sünenimizde 2801 numarada geçen îbn-i Mes'ûd (Radıyallahü anh) 'ın hadîsini ve Ka'b bin Mâlik (Radıyallâhü anh) 'in bu bâbta rivayet edilen hadîsinin bâzı rivâyetlerdeki metnini delil göstermişlerdir. Taberâni1 nin Ka'b (Radıyallâhü anh)'den müteaddid yollarla rivayet ettiği hadîs metni bazı rivayetlerde müellifimizin rivayet ettiği metin gibidir. Diğer bâzı rivayetlerde ise meâlen "Şehidlerin ruhları yeşil kuşlardadır, (cennette) diledikleri yerlerde rızıklanırlar" biçimindedir. Bu mealdeki rivayet diğer rivayetlerin de şehidler hakkında olduğuna delâlet eder.
Süyûti, Nesâi nin rivayet ettiği bu hadisin izahı bölümünde özetle şöyle der:
K u r t u b i : Bu hadîs, şehid olan mü'min hakkındadır. Buna benzer diğer hadisler de şehidlere âit olarak yorumlanır. Şehidler dışında kalan mü'minlerin ruhları ise bâzan gökte, bâzan da mezarlar çevresinde bulunur. Fakat cennette olmazlar. Şehidlerin ruhlarının ölümü müteakip rızıklandıklan ve cennette oldukları Kitâb ve Sünnet ile sabittir. Şehidler dışında kalan mü'minlerin ruhlarına gelince kıyamet gününe kadar rızıklanmadıkları hususunda ümmetin icmaı vardır. Kadı Ebû Bekir bin el-Arabi, Tirmizİ'nin şerhinde bu icmâın bulunduğunu anlatmıştır, demiştir.
Eş-Şeyh Izzü'd-Din bin Abdi's-Selâm da bu hadîsin şehidlere mahsus olduğunu söylemiştir.
S i n d î de: Bu hadisin zahiri şehidin ruhunun, Allah'ın emriyle şekillenerek kuş suretine girdiğine delâlet eder. Nasıl ki melek bâzan insan şekline girer. Süyûtî, Ebû Davud'un haşiyesinde demiş ki: Biz hadîsi ruhun kuş şekline girdiği anlamına yorumladığımız zaman en uygunu bunu uçma gücü bakımından ele almaktır. Yâni ruh, uçma gücü bakımından kuşa benzer. Maksad ruhun kuş suretine girmesi değildir, demek daha isabetli olur. Çünkü insan sureti, suretlerin en güzelidir, dedikten sonra sözüne devamla Sindi çöyle söyler:
Şayet insan ruhunun bir şekli var ise ve bu şekil insan suretinde ise, Süyûti nin bu görüşüne ve yorumuna bir diyecek yoktur. Ama insan ruhunun bir şekli yok ise ve Allah, onu herhangi bir hikmete binâen şekillendirmek isterse, ruhun kuş suretinde şekillenmesi uzak bir ihtimal değildir.
Yukarda belirttiğim gibi 2801 nolu îbn-i Mes'ûd (Radıyallâhü anh)ın hadisi bu hadîsin benzeri olup şehidlerin ruhlarının cennetteki yaşantısını belirtir. Konu ile ilgili gerekli bilgi orada verildiği için oraya da bakılmalıdır.