sumeyye
Wed 26 May 2010, 10:09 am GMT +0200
Insanın Arayışı
Düşünce ve duygularımız, hayatımızın gerçekleri arasındadır Fakat tıpkı hayatın kendisi gibi, bunları da açıklamakta zorlanıyoruz Gerçi duygularımız da, düşüncelerimiz de fiziksel çevremizle ve bedenimizle doğrudan ilgilidirler; fakat bütün bu maddî şartların hepsi bir araya gelse de, en basit bir duygu yahut düşünceyi açıklamakta yetersiz kalırlar Gündoğumunu Güneş, Dünyanın hareketi, atmosfer ve bulutlarla açıklayabilirsiniz belki; ama bu tanımın içinde Tanpınar yoktur
Leylâklar ne arar söken şafakta, gümüş ne arar?
Nasıl buluşurlar orada ?
Gül nedir, güzellik nedir ?
Güneş, ufuk, şafak, sabah neler çağrıştırır zihinlerde, hayallerde, hafızalarda, gönüllerde ?
Bir manzara nasıl sözün âhengine bürünür de büyüler ruhları ?
Jimmy Breslin, geçirdiği beyin ameliyatı ile ilgili anılarında, bir anjiyo sırasında beyninin duygularla ilgili bölümü tahribata uğrayan ve bu operasyondan sonra en heyecan verici bir olay karşısında dahi herhangi bir tepki veremez hale gelen bir rahipten söz eder Nokta kadar bir alandaki tahribat, bir insanın his hayatını mahvetmeye yetmektedir Lâkin sapa sağlam bir beyin ve sinir sistemi de duygu dolu bir hayatın yegâne teminatı değildir Duygularımız, bunun çok ötesinde birşeylerin, bizim varlığımızdan bir parça teşkil ettiğini bize gösterir Daha da önemlisi, maddî vücudumuz, herbir duyu ve yeteneğiyle, bir muhteşem düşünce ve duygular âlemini önümüze seren birer pencere açar bize O kadar Biz pencereyi değil, pencereden görüneni seyrederiz
İşte, bu farkı sezdiğimiz anda, gerçekten bu dünya da “var olmaya” başlamışızdır Kuş uçar, tavuk yumurtlar, balık yüzer, arı bal yaparİnsan da maddî ve manevî yeteneklerinin kendisine açtığı binlerce pencereden bu âlemi seyreder, dinler, okur, yorumlar, düşünür, hisseder, ifade eder ve “birşeyler” yapar Kuşun uçmak için yaratıldığını onun uçma yeteneği ve buna uygun vücut sistemleri açıkça gösteriyorsa, insanın düşünce ve duygu yetenekleri, buna uygun yapısı ve bu yapı ve yetenekleriyle yaptığı yahut yapabileceği işler de, onun yaratılış amacını burada aramamız gerektiğini gösterecektir
Düşünce ve duygular âlemine girmek çok kolay, çıkmak ise herşeyden zordur Fakat genel bir bakışla pek kolay şekilde varabileceğimiz sonuç şudur:
Varlık âleminde güzellik namına her ne varsa, insanda da o güzelliği anlayacak, takdir edecek, ölçüp biçecek, inceliklerini keşfedecek, ondan haz alacak, kendisine pay çıkaracak, belli bir ölçüde de onu taklit edecek bir yetenek mutlaka vardır
Güzellik, bazan bir güzelin yüzünde belirir; renkler ve desenlerle açar Bazan yavrularını kanatları arasına dizmiş, suda süzülen bir kuğuda şefkat şekline bürünür, öylece görünür Bazan meyvelerle topraktan fışkırır Yahut bülbülün nağmelerinde dile gelir İlim olur, adalet olur, hüzün olur, vuslat olur Hangi kılıkta karşımıza çıkarsa çıksın, biliriz ki o bir güzelliktir Ve biz, bütün duyu ve yeteneklerimizle, onu tanıyacak, her halinde onu teşhis edecek, ona meftun olacak, onunla tanışıp âşinâ bir hayat sürecek bir şekilde yaratılmışızdır
İşte dünya, işte insan
Biri, maddî ve manevî güzelliklerin sayısız örneklerini sergiler üzerinde Diğeri de onda ne güzellik varsa hepsini bulur, çıkarır Anlar, anlatır Okur, okutur Görür, gösterir Sever, sevdirir
Eğer bu gezegen üzerinde sayısız sanat eserleri birbiri içinde ve birbiri ardınca sergilenecekse, bunun en başta gelen seyircisi de herhalde insan olacaktır Çünkü bundan anlayan odur
Evet, insan bir güzelliğin peşindedir
Bunun için dünyadadır
Her an, her yerde, herhangi bir şekilde, sayısız biçimlerde ve sayısız mertebelerde karşısına çıkabilecek olan o güzelliği aramak ve sırlarını bulup çıkarmak için buradadır
O arayış ve o buluş için gerekli olan herşey de kendisinde vardır, sadece kendisinde
Ümit Şimşek