sumeyye
Mon 4 April 2011, 05:10 pm GMT +0200
8- İCARE (KİRAYA VERME)
Kira menfaatlerin satışıdır. İnsanların ihtiyaçlarından dolayı, kıyasa muhalif olarak caiz görülmüştür: Şunu bilmeliyiz ki, temlik (mülk etmek) iki çeşittir:
1- Aynın temliki,
2- Menfaatlerin temliki.
Aynın temliki iki kısımdır:
a- Bedel karşılığında temlik; bu satıştır ki, daha evvel açıkladık.
b-Bedelsiz temlik; meselâ hibe etmek, sadaka vermek ve vasiyyet etmek gibi. Bunlarla alâkalı açıklama -inşâallah- ilgili bölümlerde verilecektir.
Menfaatlerin temliki de iki kısımdır:
a- Bedelsiz menfaat temliki; ileride açıklanacağı gibi, bunun menfaatin iğreti olarak verilmesi veya vasiyyet edilmesidir.
icar vaatin bir bedel karşılığında başkasına temliki ki, bu daraya verme) dir. Kiraya menfaatlerin satışı denilmiştir. Çünkü bunda menfaatlerin satışı vardır. Bu da menfaat karşılığında bazı bedellerin verilmesidir ki, bu kıyasa muhalifdir. Zira menfaatler kira akdinin yapılışı esnasında mevcut değildirler. Mevcut olmayan şeyin satılması ise, caiz değildir. Ancak biz insanların kiraya olan ihtiyaçları sebebiyle bunu caiz saydık. Şemsü'l- eimme Sarahsî, kirayı menederek şöyle demiştir; alış verişde satılan şeyin satanın mülkü olması, mevcut olması ve müşteriye teslim edilebilir bir şey olması şarttır. Ama bu şartlar menfaatlerde tahakkuk etmez. Menfaat bir arazdır ve iki zamanda baki kalmaz. Şu halde bunu şart koşmanın bir mânası yoktur. Bu sebeple biz akdin kendisine izafe edilmesi için menfaati elde edilecek aynı, menfaatin yerine koyduk ki, kabul icapdan sonra yapılmış olsun. Tıpkı üzerine selem yapılan şeyin mahalli olan zimmetin, selemin caiz olması için üzerine akid yapılan şeyin yerine konulması gibi... Buna göre kira akdi menfaatin meydana gelişine göre an be an in'ikad eder ki, bu in'ikad menfaatin elde edilişine muttasıl olsun. Üzerine akid yapılan kiralık nesneden menfaat sağlamak bu yolla mümkün olur.[1]
[1] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 2/25-26.