sumeyye
Sat 12 February 2011, 02:25 pm GMT +0200
Fesadın Önlenmesi Gerekir:
Bir diğeri, şehir halkına gizliden gizliye zarar verecek muzır fiillerdir. Sihir, zehir katma, insanlara muzır şeyler öğretme, halkı yönetime, köleyi efendiye, karıyı kocaya karşı ayaklandırma.., bunlardandır.
Bir diğeri, meşru yollardan giderilmesi gereken ihtiyaçların gayr-ı meşru yollarla giderilmesi sonucunu doğuran kötü alışkanlıklardır. Livata (eşcinsellik), sevicilik, hayvanlarla cinsî ilişkiye girme.., bunlardandır. Bu gibi kötü alışkanlıklar, kişiyi meşru olan nikâhtan alıkoyar ve kadının erkekleşmesi, erkeğin de kadınlaşması gibi saf yaratılış özelliklerinden uzaklaştırır veya geniş çaplı anlaşmazlıkların, kavga ve gürültülerin çıkmasına neden olur; birden çok erkeğin aynı kadınla cinsî ilişkiye girmesi, içki içmeye devam edilmesi gibi.
Zararlı Muamelelerin Engellenmesi:
Bir diğeri, şehir düzenine zarar verecek muamelelerdir. Kumar, kat kat [268] alınan riba, rüşvet, ölçü ve tartı âletlerinde hile ticaret mallarında kusuru gizleme [269] (tedlîs), malın henüz pazara gelmeden alınıp kapatılması, karaborsacılık (ihtikâr), pazarlık kızıştırma.., gibi davranışlar bunlardandır.
Husûmetlerin Önlenmesi Ve Sebeplerinin Ortadan Kaldırılması:
Bir diğeri, tarafların kendi şüphelerine sarılıp anlaşmaya yanaşmadıkları ve durumun da açıklık kazanmadığı husumetlerdir. Bu durumda beyine [270], yemin, yazılı belge, hal karinesi.., vb. gibi (en azından zan [271] ölçüsünde) bir dayanağa, anlaşmazlıkların herkesçe kabul görür bir mekanizmaya havalesine, tercih yönlerinin ortaya çıkarılmasına, tarafların ileri sürebilecekleri yanıltıcı hileleri bilmeye vb. ihtiyaç duyulur.
[268] Bu kayıt, Kur'ân âyetinde de geçer ve ihtirazı olmayıp ittifakîdir. Yani vakıaya uygun olarak gelmiş bir kayıttır; şart manası içermez. Dolayısıyla ribanın haramlığı için kat kat olması şartı yoktur. (Ç)
[269] Malların iyisini öne koymak vb. gibi yollarla yapılan müşteriyi aldatma şekli. (Ç)
[270] İki şahit gibi. (Ç)
[271] Şeriat lisanında "zan" yüzde ellinin üzerinde, fakat yüzde yüz kesinlikte olmayan bilgi ifade eder. Bu bilgi, itikat konusunda geçerli olmamakla birlikte muamelât konusunda bir dayanaktır ve kendisiyle amel etmek gerekir. (Ç)