müzzemmil
Sat 17 September 2011, 11:34 am GMT +0200
21- Câsiye Sûresi'ndeki Ayet
Câsiye Sûresinde; ''inananlara söyle] Allah'ın (Kafirlere ceza vereceği) günlerin geleceğini ummayanları affetsinler."[629] ayetinin mensuh olduğun rivayet edilir,[630] Nesih haberi konuyla ilgili kitaplarda yer almakla birlikte, bu bilgiler ihtilaflıdır.[631] Katade, adı geçen ayetin Tevbe Sûresi 5. ayetie, İbn Abbas 36. ayetle, Ebû Salih'de Hac Sûresi 39. ayetle nesih edildiğini iieri sürmüşlerdir.[632] Taberî'de yer alan bu farklı rivayetler, müfessirleri değişik görüşlere sevk etmiştir. Taberî te'vil ehlinin ayeti mensuh kabu! ettiğini belirterek yorumu bu doğrultuda yapar.[633] İbn Kesir, Müşriklerin eziyetlerine sabrederek affetmek İslâm'ın ilk zamanları için geçerli olduğunu, daha sonra Allah'ın savaşa izin verdiğini ileri sürerek, ayetin mensuh olduğunu benimser.[634] Diğer taraftan ayetin nesih edilmesi İçin haklı bir gerekçe olmadığını, muhkem olduğunu kabul edenler de bulunmaktadır.[635]
Dikkat edilirse, müfessirler arasında ayetin mensuh olduğunu kabul edenler olduğu gibi, aksini savunanlar da bulunur. Konuyla ilgili geniş bir çalışma yapan Mustafa Zeyd, ayetin affı ihtiva ettiğini belirterek mensuh olamayacağını ileri sürmüştür.[636]
Ayet hakkında verilen bilgileri şu şekilde değerlendirmemiz mümkündür. İlk olarak, alimler arasında nesihle ilgili ittifak söz konusu değildir. Neshi mümkünse nâsihi hangi ayettir? Üç tane ayetin bir ayeti neshetmesi mümkün müdür? Öte yandan, söz konusu ayetler arasında neshi gerektirecek bir zıtlık görülmemektedir. İkinci olarak, incelemeye aldığımız ayetin anlamında haber bulunmaktadır. Çünkü inanmayan insanlara verilecek ceza hatırlatılmaktadır. Ayrıca ayetin önce ve sonrası ile beraber değerlendirilmesi durumunda bu durum daha iyi anlaşılmaktadır. Yüce Allah insanlara verilen nimetleri ve kudretini hatırlattıktan sonra kendisine karşı gelenlere mühlet verilmesini istemektedir. Bu ve benzer ayetlerin mensuh olması nesh kurallarına uymamaktadır.[637]
[629] Kur'ân-ı Kerim, Câsiye, 45/14.
[630] Bk. Hibetullah, Vrk. 39a; İbn Hazm, s. 195; Zeyd, s. 551.
[631] Bk. Mekki b. Ebî Talip el Kaysî, el-İzah li Nâsihİ'l Kur'ân'i Ve Mensûhıhî Thk. Ahmed Hasan, Şam 1986; s. 409.
[632] Bk. Taberî Tefsir, XXV/114-145.
[633] Taberî Tefsir, XXV/144-145.
[634] İbn Kesîr, Tefsir. İV/149.
[635] Bk. Alûsî Tefsir, XXV/147: Kâsımi Tefsir. X1V/5351; Elmalılı, VI/4316.
[636] Zeyd, Mustafa, a.g.e.. s. 552,
[637] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 113-114.