ayten
Tue 26 October 2010, 11:29 pm GMT +0200
5- Budizm
Kökleri Hint Sankya felsefesine dayanması nedeniyle günümüz materyalist düşünürlerin ilgi gösterdiği bir yol olması yanında, bir süre İslam öncesi Türklerin milli dini olması, mistik metotlarının Tasavvuf da kullanılması sebebiyle milli ve dini kültürümüz bakımından önemlidir. Kurucusunun ismi Huda'dır, “Uyanmış, aydınlanmış” anlamına gelir. Budizm de, Buda'nın kurduğu inanç sisteminin, dinin adıdır. Sistem ve kurucusunun hayatı hakkında pek çok tartışmalar vardır. Genellikle Buda'nın ölümü m.ö. 483 olarak kabul edilirse de bu hususta m.ö. 652 veya 353 veya 252 yıllarında öldüğüne dair Hint-Budist rivayetleri de vardır. Günümüzde yaklaşık 250 milyon taraftarı olduğu hesap edilir.
Eski Çağda bir kaç Yunanlı Hindistan'da Brahmanlara, Şramana denen Budist rahiplerinin varlığını biliyordu. Bu Şramana kelimesini Samanayoy (Pali Dilinde Samana) olarak kullanmışlardı. Budist rahiplerinin Baktriya ve İran'a kadar geldikleri de kaydedilir. Yine Kilise Babalan Buda ve öğretisinden haber verirler.
Kur'an Buda'dan doğrudan doğruya bahsetmemekle birlikte bazı Müslüman araştırıcılar “Zü'1-Kifl” kelimesini Buda'nın doğum yeri Kapilavastu ile mukayese ederler ve zü'l-kif kelimesindeki besleyici veya gıda manalarından hareketle Buda'nın babasının ismi Suddhodana (saf, temiz olan gıda) ile bağlantı kurmaya çalışırlar. Bazıları da Tin süresindeki “Tin” (incir) kelimesinden hareketle, Buda'nın altında vahyini aldığı incir ağacına işaret olduğunu ileri sürerler.187 İslam'la Buda arasında köprüler kurmaya çalışırlar.
XVII. yüzyıldan itibaren Avrupa'nın Güney ve Doğu Asya ile artan ilişkileri sonucu haberler çoğalmaya başlar. Ancak ilk bilimsel araştırmalar 19. yüzyılda başlar. Sinologlar, Tibetistler ve Hindologlar bu konuda büyük rol oynamışlardır. Hatta, 1882 yılında Londra'da “Pali Text Society” kurulmuş ve senelerce tetkikli metin ve tercüme yayınlarında bulunmuştur. Üyelerinden en meşhurları, T.W.Rhys ve H.Oldenberg'dir. 20. yüzyıl başlarından itibaren ise, Sanskritçe metinlere eğilinmiş ve Th. Stcherbatsky, O. Rosenberg ve Belçikalı L.de la Vallee'nin çalışmaları ile büyük mesafeler alınmıştır. Müslümanların çalışmalarında ise, bu konuda fazla bir şey görülmez. Hint Dinlerine karşı büyük ilgi duyan Birunî dahi, Budistlerin hiç bir kitabına ulaşamamaktan yakınır.