ehlidunya
Sun 15 August 2010, 11:21 am GMT +0200
Onüçüncü Söz'ün ikinci makamında bir mektup var: “Maktul her halde eceli geldiğinden daha ziyade yaşamıyacaktı.” denilmiş. Kader risalesinde ise: “Kader sebeple müsebbebe bir taalluku var” ifadesi geçiyor. Zahiren bir tenakuz var gibi gözüküyor?
Bir tenakuz yoktur. Çünkü kader risalesinde üstadın şöyle bir ifadesi vardır:
“Manen terakki etmeyen avam içinde kaderin cay-ı istimali vardır. Oda mazi ve mesaibtedir ki yes’in ve hüznünü ilacıdır.”
“Her halde o maktul ondan daha fazla yaşamayacaktı” ifadesi, hadise maziye geçtiğinden dolayıdır. Yani katil iradesini kullanmış, imtihan icabı Cenab-ı Hak ona müsaade etmiştir. Ve adam da ölmüş. Hadisenin tamamı vuku bulmuştur. Dolayısıyla bu hadiseyi kader canibinden değerlendirmek, maktulün varislerini, hüzünden, meyusiyetten kurtarır, elemi ve ızdırabı dindirir.
Kader risalesindeki ifade ise:
Kaderin sebeple müsebbebe bir taalluku var. “Bu sebep olmasaydı bu netice meydana gelir miydi, gelmez miydi” mevzuunda ehli sünnet “sen bu suçu işlemezsen maktulün ölüp ölmeyeceği bilinmez” diyor. Zaten burada sebebi kaldırınca müsebbebin illa yaşaması diye bir netice çıkmaz. Mutezileye göre bu netice çıkar, Cebriyeye göre ise “ateş etsen de etmesen de maktul ölecektir” deniyor. Biri ifratta diğeri tefrittedir. Sırat-ı müstakim ise ehl- i Sünnetin fikridir.
Dikkat edilirse yine bu değerlendirme vuku bulmuş bir hadise içindir. Şimdi adamın tüfek atmamasını farz etsek, yani sebebi kaldırsak hayalen olayı olmamış gibi düşünsek o zaman maktulun durumunu ne ile hükmederiz ve onun ölümünü neye bağlarız. İşte üstadımız, burada ölürdü veya ölmezdi ifadesinin kullanmıyor. Ehl-i sünnetin görüşünü nazara verip, “bizce maktulün durumu bilinmezdi.” diyor.
Hapishanedeki mahpuslara tavsiyesi ise, kaderin cay-ı istimali olan mazi ve musibette kullanma metoduyla hem maktulun varislerini rahatlatıyor, hem de mahpusun tövbe ve nedamet etmesini ve Allah’a iltica etmesine yol açıyor.
Bir tenakuz yoktur. Çünkü kader risalesinde üstadın şöyle bir ifadesi vardır:
“Manen terakki etmeyen avam içinde kaderin cay-ı istimali vardır. Oda mazi ve mesaibtedir ki yes’in ve hüznünü ilacıdır.”
“Her halde o maktul ondan daha fazla yaşamayacaktı” ifadesi, hadise maziye geçtiğinden dolayıdır. Yani katil iradesini kullanmış, imtihan icabı Cenab-ı Hak ona müsaade etmiştir. Ve adam da ölmüş. Hadisenin tamamı vuku bulmuştur. Dolayısıyla bu hadiseyi kader canibinden değerlendirmek, maktulün varislerini, hüzünden, meyusiyetten kurtarır, elemi ve ızdırabı dindirir.
Kader risalesindeki ifade ise:
Kaderin sebeple müsebbebe bir taalluku var. “Bu sebep olmasaydı bu netice meydana gelir miydi, gelmez miydi” mevzuunda ehli sünnet “sen bu suçu işlemezsen maktulün ölüp ölmeyeceği bilinmez” diyor. Zaten burada sebebi kaldırınca müsebbebin illa yaşaması diye bir netice çıkmaz. Mutezileye göre bu netice çıkar, Cebriyeye göre ise “ateş etsen de etmesen de maktul ölecektir” deniyor. Biri ifratta diğeri tefrittedir. Sırat-ı müstakim ise ehl- i Sünnetin fikridir.
Dikkat edilirse yine bu değerlendirme vuku bulmuş bir hadise içindir. Şimdi adamın tüfek atmamasını farz etsek, yani sebebi kaldırsak hayalen olayı olmamış gibi düşünsek o zaman maktulun durumunu ne ile hükmederiz ve onun ölümünü neye bağlarız. İşte üstadımız, burada ölürdü veya ölmezdi ifadesinin kullanmıyor. Ehl-i sünnetin görüşünü nazara verip, “bizce maktulün durumu bilinmezdi.” diyor.
Hapishanedeki mahpuslara tavsiyesi ise, kaderin cay-ı istimali olan mazi ve musibette kullanma metoduyla hem maktulun varislerini rahatlatıyor, hem de mahpusun tövbe ve nedamet etmesini ve Allah’a iltica etmesine yol açıyor.