müzzemmil
Sat 17 September 2011, 11:46 am GMT +0200
17- Ankebut Sûresi'ndeki Ayet
Ankebut Sûresi'nde İslâm'ın Ehl-i Kitaba karşı davranış prensiplerini açıklayan ayetin mensuh olduğu zikredilir.[576] Katade'den gelen nakilde, "Ehl-i Kitap'ia en iyi bir şekilde mücadele edin."[577] ayeti, Tevbe Sûresi'ndeki, "...Müşrikleri nerede bulursanız öldürünüz" ayeti tarafından nesh edilmiştir.[578] Ayrıca nâsihi olarak Tevbe Sûresi 29. ayeti de zikredilir.[579] Üç ayeti karşılaştırdığımızda her birinin konusu ve muhatap aldığı insan toplumlarının farklı olduğu görülür. Mensuh kabul edilen ayet, Kitap Ehl-i'ni konu edinirken, Tevbe Sûresi beşinci ayeti Müşrikleri, 29. ayette kitap ehliyle yapılan mücadeleden sonra alınacak cizyeyi açıklamaktadır. Mensuh kabul edilen ayet, Kitap Ehl-i'ne nasıl yaklaşılması gerektiğini ifade eder. Mensuh kabul edildiğinde, güzel mücadele yerine zor kullanma kabul edilmiş olacaktır. Bu İse, Kur'ân'ın getirdiklerine uymaz. Dikkat edilirse, neshe konu olan ayetler arasında anlam bütünlüğü bulunmaktadır.
Netice olarak Katade'den gelen nakil müfessirler tarafından itibar görmemektedir. ibn Zeyd ayetin muhkem olduğunu savunur.[580] Eserlerine müracaat ettiğimiz ilk ve son devir müfessirleri de, ayetin muhkem olduğunu savunurlar.[581] Ankebut Sûresi'ndeki ayet. Müslümanların İslâm'ı nasıl tebliğ etmesi gerektiğini ifade etmektedir. İslâm'ın hedefi sulh ve barıştır. Bunun yapılması, karşılıklı ilişkilerin iyi olmasına bağlıdır. Ayetle ilgili Katade'den gelen görüşten ziyade, İbn Zeyd ve Müfessirlerin muhkem görüşleri daha isabetli olmaktadır. Öte yandan, nâsih mensuh ayetler bir birlerini tamamlamaktadır. Buna göre, Katade'den gelen nakiller O'nun kendi kanaatlerinin olduğu anlaşılmaktadır. Zira adı geçen alim benzer ayetleri mensuh kabul etmektedir.[582]
[576] Bk. Hibetullah. Vrk. 36a: İbn Hazm. s. 189
[577] Kur'ân-ı Kerirn. Ankebut, 29/46
[578] Bk. Taberî. Tefsir, XXI/2: İbn Kesîr Tefsir. 111/414; İbn Arabî. Tefsir, III/1487.
[579] Bk. Hibetullah, Vrk. 36a; İbn Hazm, s. 189.
[580] Taberi. Tefsir. XXl/2.
[581] Bk. Taberî. XXI/2-3; İbn Kesir. IH/415; İbn Arabî. IH/1487: Alûsî. Tefsir. XXI/2; Kâ-sımî, Tefsir. XI1I/1753; Elmalılı,. V/3783.
[582] Doç. Dr. Remzi Kaya, Kur'ân-ı Kerim'de Nesih, ISBN : 975-97468-1-6, Bursa Nisan 2001: 105-106.