Kumandanın harbi idaresi

B - KUMANDANIN HARBİ İDARESİ VE DÜŞMANLA SAVAŞMASI

Ordu komutanlığının ikinci görevi ve hakkı harbi sevk ve idaresidir. Harp ülkesinde bulunan müşrikler iki sınıftır. Birinci sınıf: Kendilerine İslâm dinine girmeleri hususunda davet yapıldığı halde, yapılan davete sırt çevirenlerdir. Ordu komutanı iki husustan birini haklarında tatbikte serbesttir. Ya gece-gündüz sıkıntı vermek, ölümle ve yakmakla tehdîd etmek, veya harple, ölümle korkutmak. Müslümanlar için bu tedbirlerden hangisi uygun düşüyorsa onu müşrikler hakkında uygular. İkinci sınıf müşrikler; kendilerine, müslümanhğa davet hususu ulaşmayanlardır. Bu sınıf müşrikler bugün az sayıda kalmıştır. Çünkü Allah, Peygamberinin (s.a.v.) davetinin her tarafa yayılmasını sağlamıştır. Ancak Türklerden, Rumlardan karşılaştığımız yerlerin ötesinde olanlarla, uzak doğu ve batıda bulunanlar vardır. Onlara dine davetin ulaştığı bilinmediğinden birdenbire öldürülmelerine, yakılmalarına girişmek yasaktır. Onlara önce dîne davet işlemi yapılır. Peygamberin (s.a.v.) peygamberlik mucizeleri anlatılır, dîni kabul etmeleri hususunda deliller getirilir. Bütün bunlara rağmen küfürde devam ederlerse, o zaman harp edilir, öldürülür. Allah Teâlâ da âyet-i kerîmesinde:

"İnsanları Rabbinin yoluna hikmetle, güzel öğütle davet et; onlarla mücâdeleni, en güzel yol hangisi ise onunla yap."(K.K 16:125) buyurmuştur ki, maksad, Allah'ın yoluna, dînine hikmetle davette bulun demektir. Hikmete iki türlü mânâ verilmiştir. 1- Hikmetten maksat Peygamberlik, 2 - Kurandır. Bu Kelbîye göredir. Güzel Öğütte de (meviza) iki türlü anlam vardır. 1- Yine Kelbî'ye göre: Kuranın güzel sözleri, 2 - Başkalarına göre, Kur'ândaki emir ve yasak mâhiyetinde olan şeyler, hükümlerdir. "Onlarla mücâdelem en güzel yol hangisi ise onunla yap" lâfzında da, düşmanlara hakikatler açıklanır, deliller izah edilir, demektir.

Şayet bu ikinci sınıf müşrikler, dîne davet işi yapılmadan, deliller getirilmeden, gerekli korkutma yapılmadan, birdenbire Öl-dürülürlerse, Şâfıî mezhebine göre: Bir müslümanın diyeti gibi diyet verilir. Bir başka görüşe göre de, dinleri ayrı olması sebebiyle kâfirin diyeti gibi diyet verilir. Ebû Hanîfe'ye göre ise, öldürülmelerinden ötürü diyet vermek gerekmez.

Ordu safları, hatlar savaşa girdiğinde, emir ve komutasında bulunan askerlerin kendisini tanımaları için, diğer atlardan ayırıcı renkleri taşıyan, özellikle alacalı bir ata binmesi gerekir. Şayet ordudaki atların hepsi yalnız siyah veya yalnız doru ise Ebû Hanîfe'ye göre, komutanın onlardan tamamen ayrı bir renkte olan ata binmesi doğru olmaz. Çünkü düşman tarafından komutan kolayca tanınır, bilinir. Ama nihayet bu bir fikirdir. Abd b. Avnillah, Umeyr'den, O da Ebû İshak'tan Peygamberin (s.a.v) Bedir savaşında şöyle buyurduğunu rivayet etti:

"Kırlarda otlayan atlar besleyin. Şüphesiz melekler de böyle atlar beslediler."[43]

Komutan karşılıklı mübârezeye, düelloya çağırıldığında cevap vermelidir. Ubey b. Halef, Uhud muharebesinde Peygamberi (s.a.v) mübârezeye çağırdı. Peygamber (s.a.v) de onu öldürdü. Pey-gamber'in (s.a.v) ilk yaptığı Bedir Muharebesinde Kureyş'in uluları Utbe b. Rebia, Oğlu Velid, kardeşi Şeybe ortaya çıkarak karşılıklı doğuş, düello istediler. Peygamber (s.a.v) de Ensar'dan Af-ra'mn oğulları Avf ve Mes'udu ve Abdullah b. Revaha'yı karşılarına çıkardı. Kureyşliler bu üç bahadıra, "Biz sizleri tanımıyoruz. Biz bize denk kişiler isteriz." dediler. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v), Haşim oğullarından üç kahramanı gönderdi. Ali b. EbiTa-lib (r.a) Velîd'le döğüştü ve onu öldürdü. Hamza b. Abdil-Muttalib (r.a.) Utbe ile çarpıştı ve onu öldürdü. Ubeyde b. el-Haris (r.a), Şey-be ile döğüştü ve iki vuruşta ayrıldılar. Şeybe de bu harpte öldü. Ubeyde sağ olarak, ayağının biri yaralı vaziyette ata bindirildi. Safra denilen yerde öldü. Ka'b b. Malik bu hususta şu mersiyeyi söylemiştir:

"Ey gözlerim, cömert olun, göz yaşlarınızı esirgemeyin, az az

değil, devamlı akıtın.

Şehidlerin ilki, en güzeli ve ölümü bizi mahveden o efendi üzerine ağlayın.

Yarının sabahında, pek fena olmayan bir vakitte, beklenmedik bir anda Ubeyde ölmüştü.

Şüphesiz harbin keskin kılıcı ile yaralanması ona çok ızdırap

veriyordu."

Bu olaydan sonra Utbe'nin kızı Hind, şayet Hamzayı öldürürse kendisine büyük mükâfatlar vereceğini Vahşî'ye vaad etti, Uhud'da Vahşî Hamza'yı şehîd edince, Hind, şehidin karnını yardı, ciğerini çıkarıp çiğnedi. (Allah Yüce şehidden razı olsun...). Hind bu vak'a hakkında şu şiiri yazdı:

"Utbe'den, kardeşimden, amcasından ve Bekr'den bana bir sabır da yoktur.

Nefsime şifâ verdin, nezrimi ödedin, ey Vahşî, göğsümün ateşine şifâ verdin.

ömrüme hayatım bahasına yemin ederim ki kemiklerim kabrimde çürüyünceye kadar şükürler eder."

İşte şu olaylar gösteriyor ki Peygamber (s.a.v) Hâşim ve Ab-dul-Muttalib oğullarından en yakın aile fertlerini, onların en parlağı, onlara en çok şefkatli olmasına rağmen karşılıklı mübârezelere, düellolara çıkarmıştır. Ubey'le karşı karşıya Uhud'da mübâreze etmiştir. Hendek'te Amr b. Abdi Vüdd'ün ağır konuşması karşısında çok sevdiği amcası oğlu Ali'yi karşısına çıkarmıştır. Şöyle ki: Kureyşliler Medine'yi kuşattıklarının ilk günü Amr b. Abdi Vüdd, müslümanlardan er istedi, cevap veren olmadı. İkinci günü yine er istedi, yine cevap veren olmadı. Üçüncü günü yine er istedi, kendisinden kaçınıldığını görünce:

"Ey Muhammed (s.a.v), ölülerinizin, şehidlerinizin Cennette diri olduğunu, Rablarının onları rızıklandırdığı, bizim Ölülerimizin Cehennemde cezalandırıldığını boş yere iddia eden siz değil miydiniz? Sizin hiçbirinize kıymet vermem." dedi. Bunun üzerine Allah'dan bir iyilik olarak veya düşmanın ateşe biraz daha yaklaşması için Hz. Ali ileri atılarak şu şiirleri okudu:

"Küçücük topluluklarından er var mı diyen sese döndüm. Durdum, baktım ki şecaatli korkak, korktuğu yerde hazır dona kalmış.

Şüphesiz ben, onun azgın develer bağırışı gibi bağırmakta acele etmedim. Onun gibi olmadım.

Şüphesiz ki şecaat, hayırların en asîli olan cömertlik, genç delikanlılarındır."

Bu şiirlerden sonra Hz. Ali, Peygamberden (s.a.v) izin istedi, o da müsâade ederek,

"Çık Ya Ali, Allah seni korusun, her türlü kötülüklerden esirgesin." Bu duadan sonra Hz. Ali de hemen şu şiiri söyleyerek ileri doğru çıktı.

"Müjde sana, deve bağırışı gibi olan sesine, âciz olmayan biri (sana) cevap vermeye geldi.

Gelen gelişinde samîmidir. Bilerek geliyor. Umarım ki bu iş sabah vaktinde bitsin de kurtulsun.

Hakikaten ben, başıyın üzerinde, cenazelerde çığırtkanlıklar yapan bir kadın dikmek ve görmek istiyorum.

Deve haykırışı anında, birden bire parlayan, nefesleri kesen, geniş kılıcı vurmak suretiyle."

Her ikisi harp meydanında dolaştılar, ortalığı toz duman bürüdü. İkisi de toz içerisinde gözden kayboldular. Sonra ikisi de gözüktü. Ali (r.a.) kılıcını Amr'in elbisesine siliyordu, Amr o anda öldürülmüştü. Bu olayı etraflı bir şekilde Muhammed b. İshak, Me-ğazi Kitabında anlatır. Bu iki olay gösteriyor ki nefse güç de gelse komutan düelloya çağırıldığında ortaya çıkmalıdır. Savaşçının ilk düelloya dâvetine cevap vermeyi Ebû Hanîfe men etmiştir. Çünkü düelloya çağırmak, ilk olarak bu işle başlamak taşkınlıktır. Şafiî ise, karşılıklı döğüşmeyi, Allah'ın yolunda, dininde kuvvet gösterilmesi, Peygamberine {s.a.v) yardımda bulunulması sebebiyle caiz görür. Peygamber (s.a.v) mübâreze yapılmasını uygun buldu, teşvik etti. Bazan kendisinin de çıkmasına rastlandı. Muhammed b. İshak'm anlattığına göre: Bir gün Uhud muharebesinde Resû-lullah (s.a.v.), zırhları arasından bir kılıç aldı. Sonra onu elinde sallayarak:

- "Bu kılıcın hakkını kim verecek?" dedi. Hz. Ömer kalktı,

- "Ben onun hakkını veririm" dedi. Peygamber (s.a.v.), Ömer'den vazgeçti, tekrar,

- "Bu kılıcın hakkını kim alacak?" diye sordu. Zübeyr b. Avvam kalktı ve,

- "Kılıcın hakkını ben alırım!" dedi. Peygamber (s.a.v.) üçüncü defa,

- "Bu kılıcın hakkını kim alacak?" diye sordu. Ebû Dücâne Simak b. Huraşe ayağa kalktı,

Ahkâm-ı Sultaniyye

97

- "Onun hakkı nedir Ya Resûlallah?" diye sordu. Peygamber (s.a.v.) de,

- "Kılıç eğilinceye kırılıncaya kadar düşmana vurmandır." dedi. Kılıcı Peygamberden (s.a.v.) aldı, sapı kırmızı idi. İnsanlar kılıcı gördüklerinde hemen öldürecek ve yaralıyacak zannederlerdi. Ebû Dücâne şu şiiri okuyarak yürüyordu:

"Resûlullah (s.a.v.) kılıcın hakkını kim alacak dediğinde, onun yumuşaklığından faydalandım, ben aldım.

Kadir ve Rahman olan Allah'ın yarattıkları arasında âdil ve doğru olduğu bilinenden aldım, kabul ettim.

O Peygamber (s.a.v.) bol bol ganimetlere kavuşan, doğu ve batıda malları olandır."

Sonra Ebû Dücâne saflar arasında gururlu gururlu dolaşıyordu. Peygamber (s.a.v.) bunun üzerine, "O öyle bir yürüyüştür ki Allah bu yürüyüşü sevmez. Ama harpte caizdir" buyurdu. Savaşa ilk başlıyan olarak, belâlar, ölümler yağdırarak girdi ve şu şiiri okuyordu:

"Sevgilim (Kılıcım), benimle anlaşma yapan birisin. Bizler kanlar döken bahadırlarız.

Allah'ın ve Resulünün kılıcını aldım. Acaba zaman dönemecinde durmaz, beklemez mi?"

Yukarıdan beri açıklanan delillerden anlaşıldığı üzere, düelloda bulunmak iki şartla caizdir: 1- Düelloya çıkacak müslüman, genç ve cesur olmalı ve bilmeli ki düşmanm karşı koymasında âciz kalmıyacaktır. Şayet böyle cesur, genç biri değilse düelloya çıkması önlenir. 2- Ordunun komutanı, askerin pek ileri gelen erkânından biri de olmamalı. Çü...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın