Halifenin tensibi

D- HALÎFENİN TENSİBİ

Hilâfet ve İmamet görevi: Ya seçmenlerin seçmesi suretiyle veya önceki halîfenin tayiniyle olmak üzere iki şekilden biriyle olur.

a) Seçmenlerin seçmesi suretiyle teşekkül eden halifeliğin tam teşekkülü sırasında gerekli geçmen sayısında bazı görüşler mevcuttur. Şöyle ki:

aa) Bütün bir devlet sınırlan içinde bulunan seçmenler heyetinin (ashab-ı akd ve hallin) çoğunluğunun bağlılığı olmadıkça hilâfet teşekkül etmiş olmaz. Çünkü ancak bu yolla genel kabul ve icma sağlanmış olur. Hz. Ebû Bekir'in halîfe seçiminde tatbik edilen muamele ve bîat bu şekilde olmamıştır. Zîra hazır olanlar bîat etmiş, gaip olanların bîat etmesi beklenememiştir.

bb) Hilâfetin teessüsü için arınalan en az seçmen miktarı 5 kişidir. Bunların bir araya gelmesi ve içlerinden birini rızaları ile halîfe seçmeleri ile seçim tamam olur.

Bu görüşün delilleri ikidir. Birincisi, Ebû Bekir'in bîat işlemi 5 kişi ile olmuştur. Sonradan halk, yapılan bu işleme uymuşlardır. Bu 5 kişi de: Ömer b. el- Hattâb, Ebû Ubeyde b. Cerrah, Useyd b. Hudeyr, Beşir b. Sa'd, Ebû Huzeyfe'nin âzadlı kölesi Salim'dir. İkinci delîî ise; Hz. Ömer 6 kişiden meydana gelen bir danışma meclisi kurdu. İçlerinden 5 kişinin diğer birini halîfe seçmelerini, ona rızaları ile bîat etmelerini istedi. İşbu ikinci görüş İslâm Hukukçularının çoğunun ve Basra'lı Kelâmcılarmdır.

cc) Kûfe'li âlimlerden diğer bazıları da 3 şahısla hilâfet işlemi tamamlanır derler. Nikâh akdinde bir velî ve iki şahitle akdin tamam olduğu gibi. Hilâfette de 3 kişiden ikisinin rızası ve birinin halîfe olması, 2 kişinin ona bîat etmesi ile akit tamam olur fikrini savunurlar.

dd) Bir fikre göre de 1 şahısla hilâfet teessüs edebilir. Zira Hz. Abbas, Hz. Ali'ye "Elini uzat, sana bîat edeyim" demiştir. Bu vaziyette insanlar "Hz. Peygamberin (s.a.v) amcası, Peygamberin (s.a.v) amcası oğluna bîat etti. Onların iki oluşunda bir şüphen olmasın. Ve Abbâs hakemdi, bir tek hakemin verdiği hüküm geçerlidir" demişlerdir.[16]

[16] El-Ahkâmu’s-Sultaniyye, Ebu’l-Hasan Habib, Bedir Yayınevi, 1/ 32-34.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın