> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > İslam Fıkhı Eseleri > Ahkamüs Sultaniye > Devlet hizmetlerini yürütme divanı
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Devlet hizmetlerini yürütme divanı  (Okunma Sayısı 1360 defa)
01 Mart 2011, 22:58:58
Sümeyye

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 29.261



Site
« : 01 Mart 2011, 22:58:58 »



F- DEVLET HİZMETLERİNİ -YATIRIMLARINI-YÜRÜTME DÎVANI

 

Müslümanların hak sahibi olduğu, fakat mâliki bilinmeyen her mal, hazînenin hakkıdır. Alındığı anda Beytu'l-Mâîin hakları­na girer, malın hazîne depolarına, kasalarına girip girmemesi önemli değildir. Çünkü Beytu'1-Mâl, bir bakıma makamdan ibarettir. Fakat yalnızca bir makamdan ibaret değildir, bütün müslümanlarm işleri için gereken harcamalar hazînenin vazifeleri arasındadır. Masraf gerektiği yere harcanır. Hazîne bu masraflarını haraç vergilerinden karşılar. Yapılan masrafın hazîne depolarından, kasalardan çıkması veya çıkmaması önemli değildir. Vergi âmillerinin ellerindeki mallardan da müslümanla­rm ellerindeki hazîneye verecekleri vergilerden de karşılanabilir. Hepsi de hazîneden çıkmış sayılır.

Durum böyle olunca müslümanlara dağıtılması gerekli mal­lar, devletçe yapılacak yardımlar 3 kısma ayrılır: Fey, ganimet, zekât.

a) FEY: Hazînenin bir bakıma hakkı bir bakıma da görevleri arasındadır. Bu malların sarfı halîfenin rey ve içtihadına göredir.

b) GANİMET: Bunlar hazînenin hakkı sayılmaz. O, savaşta hazır bulunan savaşçıların hakkıdır. Dağıtımında da komutanın içtihadı geçerli değildir. Hazînenin hakları yok sayılır. Bununla beraber fey ve ganimetin 1: 5'i (beşte biri) 3'e taksim edilir:

aa) Bir kısmı, Resûlullah'ın (s.a.v) hakkı olarak hazîneye ge­çen ve müslümanlarm işine harcanan mallardır. Bu kısım halîfenin görüşüne göre harcanır.

bb) Bir kısmı, Beytu'l-Mâlin (Hazînenin) haklarına girmez. Resûlullah'ın (s.a.v) yakınlarının selimidir. Alacak kimseler, bel­lidir. Halîfenin görüşüne göre taksim edilmez.

cc) Bir kısmı de yetimlerin, fakirlerin, yolda kalmışların seh-mi olarak hazînede korunur. Bu sınıftan kimseler varsa onlara harcanır. Yoksa o sınıflar adına hazînede tutulur.

c) ZEKÂT: İki kısımdır.

aa) Gizli malların zekâtıdır ki mal sahibi kendisi, bu malların zekâtını ehil olanlara tek başına verir. Hazînenin hakkı yoktur.

bb) Açık malların zekâtı: Mahsul ve meyvelerin öşrü, hayvan­ların zekâtı gibi. Ebû Hanife'ye göre: Açık malların zekâtı hazînenin hakkıdır. Halîfenin rey ve içtihadına göre harcanır. Se-him sahipleri belirli değildir. Şafiî mezhebine göre: Açık malların zekâtı da hazînenin hakkı değildir. Çünkü sarf olunacak yerler be­lirlidir. Başka yerlere sarfedilemez. Fakat sarf yerleri şüphe taşı­dığında, bu zekâtların toplanma yeri, hazîne midir, değil midir, sorusuna Şafiî farklı cevaplar vermiştir. Eski görüşüne göre (Mez-heb-i kadîm) zekâtın sarf yerleri bulunmazsa bulununcaya kadar hazînede toplanır. Sarf yerleri bulununca halîfenin lüzum gördü­ğü şekilde harcanır. Sonraki görüşünde (Mezheb-i Cedîd) bu gö­rüşten vazgeçmiş, hak sahibi olarak hazîne zekâtın toplanacağı yer olamaz. Zekâtın harcanmasında halifenin bir müdâhalesi yoktur. Hazîneye bırakmak gerektiğinde de zekât malın hazînede tutulmasına, halîfenin bir yetkisi varsa da kendi re'yine göre sarf etme yetkisi yoktur, demiştir.

Hazînenin yerine getirmesi gerekli hususların, doğması iki suretledir:

a) Hazînenin depo veya kasalarında malın olmasıyla vecîbesi de doğar. Bu durumda malı sarfedilecek yere sarfetmesi de vazifesidir. Bulunması gerekli mal, bulunmazsa vazîfesi de doğ­maz.

b) Hazînenin muhakkak yapması gerektiği hususlar: Bunlar da iki kısımdır.

aa) Bir bedel karşılığı yapması gerekli işler. Askerin yiyeceği­ni sağlama, at ve silâh ücretlerini ödeme gibi. Elinde parası olsun veya olmasın bu gibi işleri yapması gereklidir. Parası mevcutsa hemen öder. İmkân olunca borcu Ödeme gibi. Ödeme imkânı yoksa borçlanır, darlık zamanındaki borçlanma gibi.

bb) Bir karşılık olmaksızın genel menfaat uğruna yapacağı iş­ler, masraflardır. Bu nevi vazifeleri imkân olunca yapar. Hazînede para varsa yapması gerekir, işin yapılmasıyla müslü-manlar da borçtan kurtulur. Devletin elinde imkân yoksa o işi yap­maz. İşin yapılmamasmdan doğan zarar genel ise bütün müslü-manlar için farz-ı kifâyedir. İçlerinden yapma imkânı olanlar yapıncaya kadar bütün müslümanlar sorumluluk altındadırlar. Düşmanla savaşmak gibi. Yapılmayınca zararı genel değilse, ya­kın yolun bozulması, suyun kesilmesi gibi, bunların yerine gidile­cek uzak bir yol, içilecek bir başka su bulunabilir. Hazîne yaptır­ırca imkân bulamayınca yapma borcu sakıt olur. İnsanlar bu şeylerin yerini tutacak bir başka imkan bulmaları ile hepsi de borçtan kurtulur.

Hazînenin yapması gerekli iki iş olur da her ikisini birden yap­maya imkânı yoksa ikiden birini yapar. Birisinin yapılması kolay iş olursa onu da geri bırakır. Yapması gerekli iki işin ikisini de yapmaya imkânı yoksa, yapamadığından bir tehlike zuhur ede­cekse, hazîne nâmına ödünç para alması caizdir. Ödünç topladığı şeyler irtifak hakkı şeklinde olmayıp borçlandırıcı şekilde olmalı­dır. Sonra halîfe valilerden bir kararla aldığı mallar ile hazînenin imkânını genişletir, borçlarını öder.

Hazînenin hakları, vecîbelerinden üstün olduğunda hukuk­çular üstünlük hususunda ihtilâfa düşmüşlerdir. Ebû Hanîfe'ye göre: Müslümanların beklenmedik bir anda ortaya çıkacak önem­li işlerini karşılayacak kadar elinde mal tutar. Şafiî'ye göre: Müs­lümanların menfaati arının hepsine yetecek kadar hazînede mal tutar. Mal saklaması uygun olmaz. Çünkü olay çıktığında ona ye­tecek kadar para, elde tutulan miktardan ayrılır. Önceden böyle bir ihtiyat tedbiri yapılamaz.

İşte bu 4 kısımda anlatılanların hepsi kurulan 4 büyük dîvanın kaidelerini teşkil eder.[189]



[189] El-Ahkâmu’s-Sultaniyye, Ebu’l-Hasan Habib, Bedir Yayınevi, 1/ 401-404.




[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Devlet hizmetlerini yürütme divanı
« Posted on: 28 Mart 2024, 13:40:56 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Devlet hizmetlerini yürütme divanı rüya tabiri,Devlet hizmetlerini yürütme divanı mekke canlı, Devlet hizmetlerini yürütme divanı kabe canlı yayın, Devlet hizmetlerini yürütme divanı Üç boyutlu kuran oku Devlet hizmetlerini yürütme divanı kuran ı kerim, Devlet hizmetlerini yürütme divanı peygamber kıssaları,Devlet hizmetlerini yürütme divanı ilitam ders soruları, Devlet hizmetlerini yürütme divanıönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes