Zekat Ramazan orucundan sonra farz kılındı

Zekat Ramazan orucundan sonra farz kılındı

DKM Üniversite seminerlerinde bu hafta zekat konusu işlendi

Diyarbakır Kültür Merkezi tarafından hazırlanan Üniversite Seminerlerinde bu hafta “Zekat” konusu, Hasan Kızmaz tarafından işlendi. “Zekat Kavramı ve Ölçüsü” ve “Bir Köprü Olarak Zekat” başlıkları altında işlenen seminerin içeriği ise şöyle:
dkm-universite-seminerleri---zekat--hasan-kizmaz.jpg
1- Zekat Kavramı ve Ölçüsü

Zekat’ın lügat anlamına baktığımız zaman nisap miktarı mala paraya sahip olan Müslümanın kırkta birini fakirlere sadaka vermesi ve bu verilen sadakaya denir. (nisap: zekât, sadaka-i fıtır, ve kurban gibi ibadetler için konulan bir zenginlik ölçüsüdür. Borcundan ve asli ihtiyaçlarından fazla olarak bu kadar mala sahip olan kişi dinen zengin sayılır. Böyle bir kişi, zekat ve sadaka almayacağı gibi sadaka-i fıtır vermek ve kurban kesmekle de yükümlü olur. Fazla olan bu malın artıcı olması ve üstünden bir yıl geçmesi halinde zekatın verilmesi gerekir. Zenginliğin sınırı olan nisap Resul-i Ekrem (a. s. m) tarafından belirlemiştir. Hadislerde belirtilen nisap miktarları şöyle sıralayabiliriz; (20 miskal) 80, 18 gr altın ve bunun denginde yani (200 dirhem) gümüş veya bunun tutarında para ve ticaret malı; 40 koyun ve keçi, 30 sığır, 5 deve

Zekat hicretin ikinci yılında Ramazan orucundan sonra farz kılındığı bilinmekte.

Zekat vermeye “Tezkiye” zekat verene de “Müzekki”denir

Zekata aynı zamanda sadaka denmesinin iki sebebi vardır:

1-Malın temizlenip artması

2-İmanda sadakat ve kemale dalalet etmesi

Sadaka:Allah rızası için fakirlere verilen mal, para, ilim gibi insanın muhtaç olduğu her hangi bir şey (Asr-ı Saadette fukara-i müslimin için toplanan zekata dahi bu isim verilir.

Zekat Kur’an-ı Kerimde direkt olsun yahut mana itibarıyla olsun toplamda 43 yerde geçmektedir.

Ayetlerde genel itibarıyla gayba imandan sonra “Kelime-i Şahadet, Namaz, Zekat, Oruç ve Hac’dan “ibaret olan İslam’ın beş temelinden sadece” Namaz ile Zekat zikredilmiştir. Bu iki temelin zikri, örnekleme yoluyla diğerlerine de işarettir. Bu itibarla Kur’an da “Namaz ile Zekat” beraber anıldığın vakit, beş temele işaret edilmektedir.

Zekatla alakalı birkaç genel bilgi vermek gerekirse şöyle ki;

Belli miktarda bulunan nakit paraların ve ticaret mallarının üzerinden bir yıl geçince zekatlarını geciktirmeden hemen verilmesi gerekir. Diğer bir görüşe göre zekatın verilmesi geciktirilmeli farzdır. Sene sonunda hemen verilmesi gerekmez. Zekat borcu olan kimse, bunu hayatta bulunduğu sürece ödeyebilir.

İmam-ı Şafii’ye göre çocukların ve delilerin mallarından zekat verilmesi gerekir. Bunu vekilleri mallarından öderler. Çünkü zekat mala gereken bir haktır.

Bir mal fakire niyetsiz olarak verilince bakılır. Eğer mal henüz fakirin elinde bulunuyorsa zekata niyet edilmesi yeterlidir. Fakat elinden çıkmış ise niyet edilmesi yeterli değildir.

Bir borca kefil olan kimsenin, kefil olduğu borca denk malından zekat vermesi gerekmez. Bu kefaret, borçlunun emri ile olsun yada olmasın eşittir. Çünkü kefilde borçlu demektir.

Çok kimselerin zekatlarını vermeye vekil olan kimse, bunlardan aldığı zekat mallarını birbirine karıştırmaksızın fakirlere vermesi gerektir. Onları birbirine karıştırdıktan sonra verirse kendi adına sadaka vermiş olur ve o zekat mallarını ayrıca vermesi gerekir.

Bir hadis-i şerifte zekatın önemi daha da anlaşılmakta şöyle ki:

“Mallarınızı zekat ile koruyunuz. Hastalıklarınızı sadaka ile iyileştiriniz, bela dalgalarını dua ve niyaz ile karşılayınız.

Resul-i Ekrem (sav)’in hadisinden sonra bu söz de bize zekatın toplumsal hayatta önemini bildirmekte; “Bölüşürsek tok oluruz bölünürsek yok oluruz. “

Zekatın sarf yerleri belli ve sayılı olduğundan zekat sarf edilmeyen yerlere de zekatın dışında da hayır yapılması gerektir
Zekat ile sadakanın layık oldukları mevkilerini bulamak için birkaç şart vardır:
1-Sadakayı vermekte israf olmaması

2-Başkasından alıp başkasına vermek suretiyle halkın malından olmayıp kendi malından olması

3-Minnetle in’amın bozulmaması (verilen zekattan dolayı fakir üzerinde bir baskı oluşturulmaması durumu aksi halde zekatın minnet ve in’am olma özelliği bozulur. )

4-Fakir olma korkusuyla sadakanın terk edilmemesi

5-Sadakanın yalnız paraya ve mala münhasır olunmadığı bilinmesi ile ilim, fikir, kuvvet, amel gibi şeylere de muhtaç olanlara bunların sadaka olarak verilmesi

Bu dünyada ve diğer dünyada lazım olacak ilimi öğrenmek nefsin sadakasıdır. Nefis o bilgilerin bir kısmını akla verir. Bu da nefsin akla olan zekatıdır

Sadakayı alan kişi, o sadakayı sefahate değil de hacat-ı zaruriyyesinde sarf etmesi lazım.
Zekatın Oranları:

-Altın, gümüş, para, ticaret malları ile koyun ve keçiden kırkta bir oranında

-İnek, manda ve benzeri büyükbaş hayvanlarda otuzda bir oranında.

-Tarım ürünlerinde; Kuru tarım ise onda bir, sulu tarım ise yirmide bir oranında zekat verilir.

-Devede beş deveye bir koyun zekat verilir.

-Kira geliri getiren ev, dükkan, fabrika, motorlu araçlar, makine gibi malların net gelirinden onda bir, brüt gelirinden yirmide bir oranında zekat verilir. Arazi veya herhangi bir tarla alınmışsa; Şayet orası daha sonrası için daire yapımında kullanılacaksa zekatı gerekmez. Ekilip biçilmek veya alım satım yapılmak amacıyla kullanılacaksa zekatı verilmesi gerekir

-Bal gibi ürünlerde onda bir

-Maden ve definede beşte bir

-Deniz ürünlerinde beşte bir zekat verilir
Zekat Verebilmenin Şartları:

-Müslüman olmak

-Aklı baliğ çağına girmek

-Özgür olmak

-Zekatı verilecek malın kişinin mülkiyetinde olması yani alacağın rehin veya tahsil edilemeyen cinsten olmaması
Zekatın Şartları:

1-Niyet: Zekat verilirken o malın zekat olarak verildiğine niyet etmek gereklidir.

2-Temlik: Zekat miktarının verildiği kişinin mülkiyetine geçmesidir yani alan kişi bu zekatı istediği gibi harcayabileceği şekilde eline geçmesidir. (Mesela herhangi bir kimseye ihtiyacı olan bir şey almak zekat olmadığı gibi fakirlere yemek yedirmek gibi temel, hayati bir ihtiyacın karşılanması dahi zekata dahil değildir. )
Zekat Verilmeyecek Kişiler

-Kişi kendi annesine, babasına, eş ve çocuklarına, dede ve ninesine ve torunlarına veremediği gibi(zaten bunların dinen birbirlerine bakmakla yükümlü olmalarıyka) onlardan zekat olarak da bir şey alamaz. (Şafii fıkıh alimleri verilebilir de demektedir. Lakin toruna verilecek miktar annesine (geline) veya babasına (dâmâda) verilebilir fakat ailenin ihtiyaç sahibi olması gerekir. Bu miktar daha sonra istenirse çocuğa hibe edilebilir.)

-Gayr-ı Müslimlere

-Zenginlere

-Hz. Peygamber’in yakınları (bu emir ile kendini ve yakınlarını her türlü töhmet ve şaibeden uzak tutmak istemiştir)(Başka bir görüşe göre Resul-i Ekrem bu hususta hiçbir şey belirtmemiştir.)

-Karı koca bir birlerine

-Vergi olarak verilen para zekat olarak sayılmaz. (Şöyle ki toplanan vergilerin bir kısmı sadece fakirlerin ihtiyacı için kullanılacaksa ve paralar diğerlerinden ayrı toparlanıyorsa verilen bu miktar zekat sayılır.)

-Bilinmektedir ki dünya pastasının %95 lik kısmını sadece %5 lik kesim tüketmektedir ve geriye kalan %5 lik kısım %95 lik kesime payedilmiştir. Bu da zekatın önemini göstermektedir.

-Yoksullara

-Düşkünlere

-(Zekat toplayan)memurlara

-Gönülleri (İslam’a)ısındırılacak olanlara

-Borçlulara

-Yolculara

-Allah yolunda ilim öğrenene ve çalışana zekat verilmesinde bir engel bulunmamaktadır. (Yani dünyanın herhangi bir yerinde Allah yolunda ilim ile meşgul olduğundan dolayı bulunduğu yerden ayrılamayan ve bundan dolayı nafakasını kazanmaya iktidarı olmayan kişilere

Bunları söyledikten sonra zekat vermenin faydalarından, bizlere kattığı şeylerden ve zekat vermemekle hem dünya da hem de ahirette neler kaybettiğimizden bahsetmek gerekirse şöyle ki;

İhsanlar zekat namına olmazsa, üç zararı var. Bazan da faidesiz gider. Çünki Allah namına vermediğin için, manen minnet ediyorsun; bîçare fakiri minnet esareti altında bırakıyorsun. Hem makbul olan duasından mahrum kalıyorsun. Hem hakikaten Cenab-ı Hakk'ın malını ibadına vermek için bir tevziat memuru olduğun halde, kendini sahib-i mal zannedip bir küfran-ı nimet ediyorsun. Eğer zekat namına versen; Cenab-ı Hak namına verdiğin için bir sevab kazanıyorsun, bir şükran-ı nimet gösteriyorsun. O muhtaç adam dahi sana tabasbus etmeğe mecbur olmadığı için, izzet-i nefsi kırılmaz ve duası senin hakkında makbul olur. Evet zekat kadar, belki daha ziyade nafile ve ihsan, yahut sair suretlerde verip riya ve şöhret gibi, minnet ve tezlil gibi zararları kazanmak nerede? Zekat namına o iyilikleri yapıp, hem farzı eda etmek, hem sevabı hem ihlası, hem makbul bir duayı kazanmak nerede?

Görülmektedir ki Allah’ın bir emri olan zekat verilmediği takdirde nasıl hasaret içinde hasaret edidiği ve bu emrin sırf Allah rızası için yapılması sonucu nasıl kar içinde kar elde etmek mümkün olduğu görülmekte.

Eski Said'in çocukluk zamanından beri hem kendisi, hem babası fakir oldukları halde başkalarının sadaka ve hediyelerini almadığının ve alamadığının ve şiddetli muhtaç olduğu halde hediyeleri mukabilsiz kabul etmediğinin ve Kürdistan âdeti talebelerin tayinatı ahalinin evlerinden verildiği ve zekatla masrafları yapıldığı halde, Said hiçbir vakit tayin almağa gitmediğinin ve zekatı dahi bilerek almadığının bir hikmeti,...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın