Zeval vaktinde namaz

11. Zeval Vaktinde Namaz:

İmam Şafiî (r.h.) ve ona uyanlara göre cuma günü zeval vaktinde (yani güneş tam ortadayken) namaz kılmak mekruh değildir. Üstadımız Ebu'l-Abbas İbn Teymiye'nin tercihi de budur. Üstadımız bu görüşünde Leys (b. Ebî Süleym)'in Mücahid-Ebu'1-Halîl-Ebu Katâde senediyle Hz. Pey-gamber'den (s.a.) rivayetinde Allah Rasûlü'nün (s.a.) cuma günü dışında diğer günlerde günün tam ortasında namaz kılmayı mekruh saydığı ve: "Şüphesiz cehennem -cuma dışında- alevlendirilir" buyurduğu hadise[910] itimad etmiş değildir. O, cumaya gelen kişinin, imam minbere çıkıncaya kadar namaz kılmasının müstahabhğı noktasına dayanmaktadır. Sahih bir hadiste şöyle Duyurulmaktadır:

"Bir kimse cuma günü gusleder, temizlenebildiği kadar temizlenir, yağından yağlanır, yahut evindeki-güzel kokulardan sürünür de camiye çıkar ve yan yana oturan iki kişi arasım ayırmadan bir yere oturur, sonra kendi-sine takdir edilen namazı kılar, sonra da imam minberde konuşmaya başlayınca susarsa, o cuma ile diğer cuma arasındaki günahları bağışlanır." Hadisi Buharı rivayet etmiştir/26*[911]

Bu hadisde Hz, Peygamber (s.a.) cumaya gelen kişiyi kendisine takdir edilmiş namazları klimaya teşvik etmiş, namaz kılmaktan -imamın minbere çıkma vakti dışında- menetmemiştir.

Bu yüzden İmam Ahmed b. Hanbel'in tabî olduğu ve Hz. Ömer îbnu'l-Hattâb'ın (r.a.) içinde bulunduğu seleften pek çok âlim şöyle demiştir: "îma-mın minbere çıkması namaza, hutbesi de konuşmaya mânidir." Namaza mâni olarak günün yan olmasını değil, imamın minbere çıkmasını görmüşlerdir.

Bir de insanlar mescidde, tavan altında bulunduklarından zeval vaktinin farkına varmıyorlardı. Camideki kimse namazla meşgul olduğundan zeval vaktini bilemezdi. İnsanların omuzlarına basarak dışarı çıkıp güneşe bakarak yeniden yerine dönmesi de mümkün olmazdı. Böyle yapması da zaten meşru değildi.

Yukarıda geçen Ebu Katâde hadisi hakkında Ebu Davud der ki: Hadis mürseldir. Çünkü Ebu'l-Halîi, Ebu Katâde'den hadis işitmemiştir. Mürsel hadisle amel edilmiş ve kıyasla yahut sahabî kavliyle destek görmüş, ya da mürsel rivayette bulunan râvinin mürselleri imamlar tarafından tercih edildiği ve bu râvinin zayıf, metruk... vb. râvilerden rivayette bulunmadığının bilinmiş olması gibi takviye edici hususlar bulunursa böyle bir mür-selle amel edilir.

Bu hadisi başka şahid hadisler de kuvvetlendirmektedir: îmam Şafiî'nin kitabında zikrettiği hadis: İshak b. Abdullah - Saîd b. Ebî Saîd - Ebu Hureyre senediyle Hz. Peygamber'in (s.a.), cuma dışında diğer günlerde gündüzün tam ortasında güneş zevalden ayrılıncaya kadar namaz kılmaktan nehyettiği rivayet edilmiştir.[912]

İmam Şafiî (r.h.) bu hadisi Ihtilafu'I-Hadîs adlı eserinde aynen bu şekilde rivayet etmiştir. Kitabu'l-Cuma adlı eserinde ise şu senedle naklediyor: İbrahim b. Muhammed - İshak (b.Adullah)...

Abu Halid el-Ahmer de Abdullah b. Saîd el-Makburî adlı Medineli bir şeyh-Ebu Hureyre - Hz. Peygamber {s.a.) senediyle rivayet etmiştir.

Beyhakî ise hadisi, el-Ma'rife adlı eserinde Atâ b. Aclân - Ebu Nadra - Ebu Saîd (eİ-Hudrî) ve Ebu Hureyre senediyle (bu iki sahabîden) şu ifadelerle naklediyor: "Hz. Peygamber (s.a.), cuma günü dışında, gündüzün tam ortasında namaz kılmaktan nehyederdi." Ancak Beyhakî'nin de dediği gibi bu hadisin senedinde sözü delil teşkil etmeyecek şahıs vardır. Beyhakî: "Ancak bu hadisler Ebu Katâde hadisine eklenince biraz kuvvet kazanırlar" diyor.

İmam Şafiî der ki: "Cumaya erken gidip imam minbere çıkıncaya kadar namaz kılmak, insanların önemli işlerindendir." Beyhakî diyor ki: Şafiî'nin işaret ettiği husus sahih hadislerde mevcuttur ki, o da şudur: Hz. Peygamber (s.a.) cumaya erken gitmeye ve herhangi bir istisna getirmeksizin imam minbere çıkıncaya kadar namaz kılmaya teşvik etmiştir. Böylece cuma günü gündüzün tam ortasında namaz kılmayı mubah gösteren bu hadislere uygun düşmektedir. Bize Atâ, Tavus, Hasan ve Mekhûl'den bu konuda ruhsat olduğu nakledilmiştir.

Ben derim ki: Günün tam ortasında namaz kılmanın mekruh oİup olmadığında âlimler görüş ayrılığına düşmüş ve ortaya üç görüş çıkmıştır:

a) Bu vakit, hiçbir zaman kerahet vakti değildir. İmam Mâlik bu görüştedir.

b) Hem cuma günü, hem de diğer günlerde kerahet vaktidir. Ebu Ha-nîfe'nin ve meşhur rivayete göre İmam Ahmed'in görüşü budur.

c) Cuma günü dışında kerahet vaktidir. Cuma günü ise kerahet vakti değildir. İmam Şafiî de bu görüştedir. [913]

[910] Ebu Davud, 1083. Hadis zayıftır.

[911] Buharî, U/6, 11/19.

[912] Şâfıî, 1/52. Hadis zayıftır.

[913] İbn Kayyim el-Cevziyye, Za’du’l-Mead, İklim Yayınları: 1/352-354.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın