Umre için telbiye getirip sonra haccı ekledi

d) Yalnız Umre İçin Telbiye Getirdi, Sonra Hacci Ekledi Diyenler:

Umre ihramına girdi, sonra ona haccı da ekledi diyenlerin gerekçeleri Buhâri ve Müslim'in rivayet ettikleri şu İbn Ömer hadisidir: "ALLAH Rasûiü (s.a.) Veda Haccmda umreyi hacca eklemek suretiyle temettü' yaptı ve kurbanlık şevketti. Kurbanlığını Zülhuleyfe'den beraberinde götürdü. ALLAH Rasûiü (s.a.) önce umreden başlayıp umreye niyetlendi, ihrama girdi ve telbiye getirdi. Sonra hacca niyetlenip ihrama girdi, telbiye getirdi."

Bu hadis, Hz. Peygamber'in (s.a.) önce umre ihramına girdiğini, sonra ona haccı da eklediğini açık bir şekilde ifade etmektedir. Yine şu rivayet de bunu ortaya koyar: İbn Ömer, İbn Zübeyr devrinde hacca çıktığında umreye niyetlenip ihrama girdi, telbiye getirdi. Sonra "sizi şahit tutuyorum, ben umremle beraber hac yapmayı kendime vacip kıldım." dedi ve Kudeyd mevkiinde (Mekke yakınında bir yer) satın aldığı kurbanı hedy olarak şevketti. Sonra hac ve umreye birlikte telbiye getirerek yola koyuldu. Mekke'ye gelince Beytullah'ı tavaf etti, Safa-Merve arasında sa'y yaptı; ve bunun üzerine bir ilâvede bulunmadı. Kurban kesmedi, saçını tıraş ettirmedi ve kısalttırmadı; ihramdan çıkacak (veya ihramlı iken yapmaması gereken) hiçbir şey yapmadı. Kurban bayramının birinci günü olunca kurbanım kesti, saçını tıraş ettirdi. Yaptığı ilk tavafla hac ve umre tavafım yerine getirmiş olduğu görüşünde bulundu ve: "ALLAH Rasûiü (s.a.) de böyle yaptı." dedi. [374]

Bunlara göre Hz. Peygamber (sa..) ihramın başında temettü' ihram esnasında ise kıran yapmıştır. Bunlar öncekilere göre daha mazurdur. Hac-cın umreye ilâvesi caizdir, bunda bilindiği kadarıyla bir tartışma yoktur. Hz. Peygamber (s.a.) Hz. Âişe'ye (r.a.), haccı umreye ilâve etmesini emretmiş ve o da böylece kıran yapmıştır. Ancak sahih hadislerin siyakı, bu görüş sahiplerini reddeder. Zira Enes, Hz. Peygamber'in (s.a.) öğleyi kılınca hac ve umreye birlikte niyetlenip telbiye getirdiğini haber vermiştir. Sa-A/A'deki bir hadiste de Hz. Âişe şöyle anlatıyor: Zilhicce ayının girmesine yakın ALLAH Rasûiü (s.a.) ile birlikte Veda haccına çıktık. ALLAH Rasûiü (s.a.) "İçinizden kim umreye niyetlenip ihrama girmek, telbiye getirmek isterse öyle yapsın. Şayet ben kurbanlık sevketmeseydim kesinlikle umreye niyetlenip ihrama girer, telbiye getirirdim." buyurdu. Bunun üzerine kimileri umreye ve kimileri de hacca niyetlenip ihrama girdi, telbiye getirdi. Ben ise umreye niyetlenip ihrama giren, telbiye getirenlerden idim... Bu hadisi Müslim rivayet etmiştir.[375] Bu hadis açıkça ifade etmektedir ki, Hz. Peygamber (s.a.) daha o vakit umreye niyetlenmemişti. O halde Hz. Âişe'nin bu sözü ile Sahih'deki "ALLAH Rasûiü (s.a.) Veda haccında temettü' yaptı." sözünü ve "ALLAH Rasûiü (s.a.) hacca niyetlenip ihrama girdi, telbiye getirdi." sözünü —kî bunların hepsi Sahihedir— birleştirirsen anlarsın ki, Hz. Âişe, Hz. Peygamber'in (s.a.) tek olarak ayrı bir umre yapmadığını söylüyor, kıran haccıyla birlikte umre yapmadığını söylemiyor; yukarıda da geçtiği üzere sahabîler, kırana temettü' adı da veriyorlar; bu durum Hz. Peygamber'in (s.a.) hacca niyetlenip ihrama girmesiyle de çatışmaz. Çünkü kıran umresi onun içindedir, ondan bir parçadır. Aynı zamanda Hz. Âişe'nin "Hz. Peygamber (s.a.) haccı, ifrâd yaptı." sözüyle de çatışmaz. Zira umre amelleri, hac amellerine girip de hac amelleri birer kere yapılınca bu, ameli ifrâd ( = birer kere yapma) demek olur.

Hacca ifrâd yaparak telbiye getirmek ise, sözü ifrâd yapmak (tek söylemek) demektir. Denilmiştir ki, İbn Ömer'in rivayet ettiği "ALLAH Rasûiü (s.a.) Veda haccında umreyi hacca ekleyerek temettü' yaptı. ALLAH Rasûiü

(s.a.) önce umreye niyetlenip ihrama girdi, telbiye getirdi. Sonra hacca niyetlenip ihrama girdi, telbiye getirdi." hadisi, yine onun rivayet ettiği bir başka hadiste anlam bakımından rivayet edilmiştir: İbn Ömer, bunu İbn Zübeyr fitnesi sırasında yaptığı hac senesinde yapmış; önce umreye niyetlenip ihrama girmiş, telbiye getirmiş ve sonra da: "Hac ile umrenin hali birdir. Sizi şahit tutuyorum, ben umremle beraber hac yapmayı kendime vacip kıldım." deyip hac ve umreye birlikte niyetlenip ihrama girmiş ve telbiye getirmişti. Bu hadisin sonunda da "ALLAH Rasûlü (s.a.) de böyle yaptı." demiştir. Burada îbn Ömer, Hz. Peygamber'in (s.a.) bir tek tavaf ve bir tek sa'y yapmakla yetindiğini söylemek istemiş ve onun bu sözleri, (yaptığı şey) anlamına alınmış ve o şekil rivayet edilerek "ALLAH Rasûlü (s.a.) önce umreye niyetlenip ihrama girdi, telbiye getirdi. Sonra hacca niyetlenip ihrama girdi, telbiye getirdi." denmiştir. Bunu yapan ancak İbn Ömer'dir. Bu ihtimal uzak değil, hatta ortada olan budur. Çünkü Hz. Âişe, Hz. Peygamber'in (s.a.): "Yanımda kurbanlık bulunmasaydı umreye niyetlenip ihrama girer, telbiye getirirdim." dediğini; Enes, Hz. Peygamber'in (s.a.) öğleyi kılınca hac ve umreyi kendisine vacip kıldığını ve Hz. Ömer (r.a.), Rabbinden O'na vahiy geldiğini ve bu şekilde yapmasını emrettiğini haber veriyor.

Soru: Peki Zührî'nin Urve'nin kendisine Hz. Âişe'den, Sâlim'in (babası) İbn Ömer'den aktardığı hadisin benzeri bir hadis aktardığını söylemesini ne yapacaksınız?

Cevap: Hz. Âişe'nin haber verdiği, Hz. Peygamber'in (s.a.) haccı ve umresi için bir tek tavaf yaptığıdır. Bu da Urve'nin ondan aktardığı Sahi-hayn'daki rivayete uygundur: "Umreye niyetlenenler Beytullah'ı tavaf edip Safa-Merve arasında sa'y yaptılar, sonra ihramdan çıktılar. Mina'dan döndükten sonra da hacları için bir başka tavaf daha yaptılar. Hac ve umreyi birleştirenler ise bir tek tavaf yaptılar." İşte bu hadis, Sâlim'in babasından rivayet ettiği hadisle tıpatıp aynıdır. "ALLAH Rasûlü (s.a.): Yanımda kurbanlık bulunmasaydı umreye niyetlenip ihrama girer, telbiye getirirdim, buyurdu." ve "ALLAH Rasûlü (s.a.) hacca niyetlenip ihrama girdi, telbiye getirdi." diyen Hz. Âişe, nasıl: "ALLAH Rasûlü (s.a.) önce umreye, sonra da hacca niyetlenip ihrama girdi, telbiye getirdi." demiş olabilir? Artık Hz. Peygamber'in (s.a.) ihramın başlangıcında tek umreye niyetlenmediği anlaşılmıştır. En doğrusunu ALLAH bilir. [376]

[374] Yukarıda geçti. Bk. Dipnot: 104.

[375] Müslim, 1211 (115).

[376] İbn Kayyim el-Cevziyye, Za’du’l-Mead, İklim Yayınları: 2/172-174.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın