Hz. Peygamber (s.a.) hicretten sonra hepsi de Zilkade ayında olmak üzere toplam dört umre yaptı:

Birincisi, Hudeybiye umresi: îlk umresi olup hicretin altıncı senesinde yapmıştır. Müşrikler Beytullah'ı ziyaretten onu engelleyince, Hudeybiye'de engellendiği yerde develeri kurban etti. Hem kendisi, hem de ashabı başla­rını tıraş ettirdiler. İhramlarını çıkartıp o sene Medine'ye geri döndüler.[232]

İkincisi, ertesi sene yaptığı kaza umresi (umreîü'l-kadıyye): Mekke'ye girip orada üç gün kaldı. Sonra umresini tamamlayıp oradan ayrıldı. Bu umrenin, geçen sene alıkonulduğu umrenin kazası mı, yoksa yeni baştan bir umre mi olduğu konusunda âlimler iki farklı görüş ileri sürmüşlerdir. İmam Ahmed'den her ikisi de rivayet edilmiştir: 1) Kaza umresidir. Ebu Hanife'nin (r.h) görüşü budur. 2) Kaza umresi değildir. Mâlik (r.h.) de bu görüştedir. Kaza olduğunu söyleyenler delîl olarak "Bu umre, kaza um­resi diye isimlendirilmiştir. Bu isim hükme bağlı olarak verilmiştir." diyor­lar. Diğerleri ise derler ki: Buradaki "kaza" kelimesi borcunu ödemek, kaza etmek anlamındaki "kadâ" fiilinden değil, "mukâzât- antlaşma" kelimesinden gelmektedir. Çünkü Hz. Peygamber (s.a.) bu umre için Mek-kelilerle antlaşma yapmıştır. Bu yüzden "umreîü'l-kadıyye = hüküm umresi" diye adlandırılmıştır. Beytullah'ı ziyaretten ahkonanların sayısı 1400 idi. Bunların hepsi umretü'l-kadıyyede Hz. Peygamber (s.a.) ile birlikte değil­di. Şayet bu umre, kaza umresi olsaydı bunlardan hiçbiri geri kalmazdı.

Bu görüş daha doğrudur. Zira Allah Rasûlü (s.a.) beraberinde bulunan kimselere umreyi kaza etmelerini emr etmemiştir.[233]

Üçüncüsü, haccıyla birlikte yaptığı umre: İnşallah, yakında vereceği­miz on[234] küsur delilden anlaşılacaktır ki, Hz. Peygamber (s.a.) "kıran hac-cı"[235] yapmıştır.

Dördüncüsü, Cirâne'den yaptığı umre: Huneyn'e çıkıp Mekke'ye geri döndüğünde Cirâne'den (ihrama girerek) Mekke'ye geldi, umresini yaptı.[236]

Sahihayn'da, Enes b. Mâlik'in şöyle dediği rivayet edilir: "Allah Ra­sûlü (s.a.) dört umre yapmıştır. Hac ile birlikte yaptığı umre dışında umre­lerinin hepsini Zilkade ayında yapmıştır. 1) Hudeybiye'den yahut Hudeybi-ye zamanı (hicretin altıncı yılında) Zilkade ayında yaptığı umre, 2) Ertesi sene Zilkade ayında yaptığı umre, 3) Huneyn ganimetlerini taksim ettiği yer olan Cirâne'den (ihrama girip) Zilkade ayında yaptığı umre, 4) Haccı ile beraber yaptığı umre,"[237] Bu hadis Sahihayn'da Berâ b. Âzib'den rivayet edilen: "Allah Rasûlü (s.a.) haccetmeden evvel Zilkade ayında iki kere umre yaptı." hadisi'[238]' ile çelişmez. Çünkü Berâ bu sözüyle tamamlanan ve hacdan ayrı yapılmış olan müstakil umreyi kasdetmektedir. Kuşku yok ki, Hz. Peygamber'in (s.a.) bu şekilde yaptığı umre ikidir. Zira kıran hac-cında yapılan umre müstakil değildir. Hudeybiye umresini yapmaktan da Hz. Peygamber (s.a.) engellendi ve bu umreyi tamamlamasına (Mekke müş­rikleri tarafından) mani olundu. Bundan dolayı İbn Abbâs: "Allah Rasûlü (s.a.) dört umre yaptı: 1- Hudeybiye umresi, 2- Ertesi seneki kaza umresi, 3- Üçüncüsü Ci'râne'den (ihrama girip) yaptığı umre, 4- Dördüncüsü hac-cıyla birlikte yaptığı umre" demiştir.[239] Bu hadisi İmam Ahmed kaydet­miştir.

Haccıyla birlikte yaptığı dışındaki umrelerini Zilkade ayında yaptığım ifade eden Enes hadisi ile, "Allah Rasûlü (s.a.) Zilkade ayı dışında umre yapmamıştır." şeklinde Âişe ve İbn Abbas'tan rivayet edilen hadis arasın­da bir çelişki yoktur. Çünkü kıran haccı ile birlikte yapılan umrenin baş­langıcı Zilkade ayına, sonu ise haccın bitimiyle beraber Zilhicce ayına rast­lamaktadır. Âişe ile îbn Abbas başlangıcını, Enes ise bitimini haber ver­mektedir.

Abdullah b. Ömer'in (r.a.) "Hz. Peygamber (s.a.) birisi Recep ayında j olmak üzere dört umre yaptı." sözü ise bir yanılgıdır. Onun bu sözü Hz. Âişe'nin kulağına gidince dedi ki: "Allah, Ebu Abdurrahman (İbn Ömer)'a rahmet etsin! Allah Rasûlü'nün (s.a.) yaptığı her umrede muhakkak kendi­si hazır bulunmuştur. Oysa Hz. Peygamber (s.a.) Recep ayında katiyen umre yapmamıştır."[240]

Dârakutnî, Hz. Âişe'nin şöyle dediğini aktarır: Allah Rasûlü (s.a.) ile beraber umre yapmak için Ramazan'da yola çıktım. O, orucunu yedi, ben tuttum; o, namazını kısaltarak kıldı, ben tam kıldım. Dedim ki: "Anam-babam  yoluna feda! Sen orucunu yedin, ben tuttum. Sen namazını kısalta­rak kıldın, ben ise tam kıldım." Bu sözlerim üzerine bana: "İyi etmişsin, ya Âişe!" buyurdu.[241] Bu hadis, yanlıştır. Zira Allah Rasûlü (s.a.) kesin­likle Ramazan'da umre yapmamıştır. O'nun umrelerinin sayıları ve zamanı bellidir. Biz diyoruz ki: Allah, mü'minlerin annesi Hz. Âişe'ye rahmet et­sin! Allah Rasûlü (s.a.) katiyen Ramazan'da umre yapmamıştır. Oysa Hz. Âişe'nin (r.a.) kendisi: "Allah Rasûlü (s.a.) Zilkade ayı dışında umre yap­madı." demiştir.[242] Bu hadisi İbn Mâce vs. muhaddisler rivayet etmişlerdir.

İhtilâf yoktur ki, Hz. Peygamber'in (s.a.) umreleri dördü geçmemek­tedir. Şayet Recep ayında umre yapmış olsaydı umrelerinin sayısı beş; Ra­mazan'da da yapmış olsaydı, sayıları altı olurdu. Ancak yaptığı umrelerin birini Recep, birini Ramazan ve birini de Zilkade ayında yapmıştır demek mümkünse de böyle bir şey olmamıştır. Enes (r.a.), İbn Abbas (r.a.) ve Hz. Âişe'nin (r.a.) söyledikleri gibi, Hz. Peygamber'in (s.a.) ancak Zilka­de ayında umre yaptığı bir gerçektir. Ebu Davud, Sünen'inde Hz. Âişe'den "Hz. Peygamber (s.a.) Şevval a'yında umre yaptı" hadisini rivayet eder.[243] Şayet bu rivayet sağlamsa, herhalde bu, Hz. Peygamber'in (s.a.) Şevval ayında yola çıkmış olup da Cirâne'den yaptığı umre olacaktır. Ancak Hz. Peygamber (s.a.) orada Zilkade ayında' ihrama girmiştir. [244]

[232] Buharî, 64/35.

[233] Süheylî diyor ki: Kaza umresi denmesinin sebebi, Hz. Peygamber'in (s.a.) bu umre için Kureyşle anlaşma yapmış olmasıdır, yoksa O'nun engellendiği umrenin kazası olduğundan bu ismi almış değiidır. Çünkü bozulmuş değildi ki, kazası vadp olsun. Aksine o da umre idi. Bundan dolayı Hz. Peygamber'in (s.a.) yaptığı umreleri dört saymışlardır. Bu umrenin "kısas" diye adlandırılması da bu görüşün tercih sebeblerin-dendir. Allah Teâlâ buyuruyor ki: "Haram ay, haram aya mukabildir. Haramlar kı­sas (karşıhklı)dır." (Bakara, 2/194). İbn Cerîr ve Abd b. Humeyd'in Mücâhid'den sahih senedle rivayetleri üzere bu âyet, bu umre hakkında inmiştir. Meğâzî adlı eserin­de Süleyman et-Teymî, bunun kesin olduğunu söylemiştir.

[234] Yazar burada "on" diyor; ama ileride yirmiyi aşkın delil zikrediyor.

[235] Üç türlü hac ibadeti vardır: 1) îfrâd: Kelime olarak telcyapma, birleme ve ayırmak anlamlarına gelir. Dinî terim olarak ifrâd, yanhz hacca niyetlenip ihrama girmek ve dileyen için hac vazifelerini tamamladıktan sonra umre yapmak anlamına gelir; bunun caiz olduğunda ihtilâf yoktur. 2) Kıran: Kelime anlamı yaklaştırmak, birleştirmek, bağlamak olan kıran, hac ve umreye birlikte niyetlenip ihrama girmek —bunun da caiz olduğunda ittifak vardır— yahut önce umreye niyetlenip ihrama girmek, sonra bu umreye haccı da ilâve etmek veya bunun aksini yapmak demektir ki bu ihtilaflıdır. 3) Temettü': Faydalanmak anlamına gelen bu kelime, dinî terim olarak hac aylarında umre yapıp sonra bu umre ihramından çıkmak ve o sene hacca niyetlenip ihrama girmek demektir. Selefin örfünde temettü' kelimesi kıran için de kullanılmaktaydı. Nevevî, her üç türün caiz olduğunda icmâ bulunduğunu hikâye etmiş ve bazı sahabe­ler tarafından temettü' haccının yasaklandığı yolundaki haberleri te'vil etmiştir. Bk. Şevkânî, Neylü'l-Evtâr, 4/346.

[236] Tirmizî, 935; Ebu Davud, 1996; Nesâî, 5/199-200. Senedinde Saîd b. Müzâhim adında tartışmalı bir râvi vardır. İbn Hibbân onun sika olduğunu söylemiş ve Tirmizî bu hadisi hasen saymıştır. Diğer râvileri sikadır.

[237] Buharî, 26/3, 56/186, 64/35; Müslim,  1253; Tirmizî, 815; Ebu Davud,  1994.

[238] Buharı, 26/3, 28/17, 53/6, 64/43. Tahkikçiler hadisi Müslim'de bulamadıklarını kay­detmektedirler.

[239] Ahmed, Müsned, 2211; Tirmizî, 816; İbn Mâce, 3003; Ebu Davud, 1993. Senedi sahihtir.

[240] Buharı, 26/3; Müslim, 1255; Tirmizî, 936. Müslim, şu ilâveyi kaydediyor: "jbn Ömer, (Hz. Âişe'nin bu sözlerini) İşitiyordu. Ne hayır dedi, ne de evet." Hz. Âişe, onun ne kadar unutkan olduğunu göstermek için bu şekilde mübalağalı bir ifade kullanmış­tır. Nevevî (r.lı.) diyor ki; İbn Ömer'in, Hz. Âişe'nin bu sözlerine sükût etmesi, kendi­sinin karıştırdığına yahut unuttuğuna yahut da şüphe ettiğine delildir. Ktırtubî diyor ki: Hz. Âİşe'ye karşı gelmemesi kendisinin yanılgı içinde bulunduğuna ve kendi görü­şünden Hz. Âişe'nin görüşüne döndüğüne delildir.

[241] Dârakutnî (2/188), el-Alâ b. Züheyr — Abdurrahman b. Esved — babası — Hz. Âişe senediyle rivayet etmiştir. Hafız İbn Hacer, Fethu'i-BârTdz (3/480) müellifi ten­kit ederek Hz. Âişe'nin "Ramazan'da" sözünün "çıktım" sözüyle bağlantılı olduğu­nu söylemiştir ki, o zaman Mekke fethi yolculuğu kastedilmiş olur. Çünkü bu yolcu­luk Ramazan'da idi. Hz. Peygamber (s.a.) o sene Cirâne'den ama Zilkade ayında umre yaptı, Dârakutnî, el-Alâ b. Züheyr'e kadar bir başka isnâdla hadisi rivayet et­miş, ama senedde ne "babasından" demiş, ne de hadisin metninde "Ramazan'da" demiştir.

[242] İbn Mâce, 2997. Râvileri sikadır.                                                   

[243] Ebu Davud, 1991. Senedi sahihtir.                                                 .

[244] İbn Kayyim el-Cevziyye, Za’du’l-Mead, İklim Yayınları: 2/111-114.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Haccıyla birlikte yaptığı dışındaki umrelerini Zilkade ayında yaptığım ifade eden Enes hadisi ile, "Allah Rasûlü (s.a.) Zilkade ayı dışında umre yapmamıştır." şeklinde Âişe ve İbn Abbas'tan rivayet edilen hadis arasında bir çelişki yoktur. Çünkü kıran haccı ile birlikte yapılan umrenin başlangıcı Zilkade ayına, sonu ise haccın bitimiyle beraber Zilhicce ayına rastlamaktadır. Âişe ile îbn Abbas başlangıcını, Enes ise bitimini haber vermektedir.

ALLAH (c.c) peygamber (s.a.v.) efendimize hacca gitmeyi nasip ettiği gibi, bizleride inşALLAH layıkıyla hac yapmayı nasip eder.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

AleykümüsSelam.  Peygamber Efendimizin gittiği gibi bizlere de ALLAH hacca ve umreye gitmeyi nasip etsin.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın