Cemreleri taşlaması

34__ Cemreleri Taşlaması:

Hz. Peygamber (s.a.) acele edip cemre taşlamayı iki günde yapmadı. Üç teşrik gününde cemre taşlamayı tamamlayıncaya kadar kaldı. Salı günü öğleden sonra Muhassab'a hareket etti. Muhassab'a Ebtah ve Kinâne oğulları yokuşu (Hayfu Benî Kinâne) da denir. Ebu Râfi'i, kendisi için bir çadır kurmuş buldu. Ebu Râfi, Allah Rasûlü (s.a.) kendisine emretmeksi-zin Allah'ın (c.c.) tevfîkiyle Hz. Peygamber'in (s.a.) yüküne koruyuculuk etmekteydi.

Hz. Peygamber (s.a.) öğle, ikindi, akşam ve yatsı namazlarını kıldırdı ve bir süre uyudu.[640] Sonra Mekke'ye doğru yola koyuldu. Geceleyin tan yeri ağarmaya yakın veda tavafı yaptı, bu tavaf esnasında remel yapmadı. Safiyye, O'na hayız olduğunu haber verince, "O, bizi yolumuzdan engelleyecek mi?" diye sordu. "İfâza tavafını yaptı" dediler. "Öyleyse yola koyulsun." dedi.[641]

O gece Hz. Âişe, Hz. Peygamber'den (s.a.) kendisine ayrı bir umre yaptırmasını istedi. Hz. Peygamber (s.a.), onun Kabe'yi tavafının ve Safa-Merve arasında yapmış olduğu sa'yın haccı ve umresi için yeterli olduğunu kendisine söylediyse de Hz. Âişe ayrı bir umre yapmakta diretti. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.), kardeşi Abdurrahman'a ona Ten'îm'den umre yaptırmasını emretti. Hz. Âişe umresini geceleyin bitirdi ve kardeşiyle birlikte Muhassab'a gitti. Oraya gecenin ortasında geldiler. Allah Rasûlü (s.a.): "Bitirdiniz mi?" diye sordu. Hz. Âişe "Evet" cevabını verince, ashabı arasında yolculuğa çıkılacağını ilan ettirdi. İnsanlar hazırlanıp yola koyuldular. Sonra Hz. Peygamber (s.a.) sabah namazından önce Kabe'yi tavaf etti. İşte Buharî'nin metni böyledir.[642]

Soru: Bu hadisle yine Sahih'dG Esved yoluyla Hz. Âişe'den rivayet edilen şu hadisi nasıl uzlaştınyorsun? "Allah Rasûlü (s.a.) ile birlikte yola çıktık. Bu yolculuğun yalnız hac yolculuğu olduğunu düşünüyorduk." diye başladığı hadisin devamında Hz. Âişe diyor ki: Muhassab'da konaklama gecesi olunca: "Ey Allah'ın Rasûlü! İnsanlar hac ve umre yaparak dönüyorlar, ben ise bir hac yaparak dönüyorum." dedim. Hz. Peygamber (s.a.): "Mekke'ye geldiğimiz gecelerde tavaf etmemiş miydin?" diye sordu. "Hayır" dedim. "Öyleyse kardeşinle birlikte Ten'îm'e git, umreye niyetlenip ihrama gir. Sonra falan yerde buluşalım." buyurdu. Daha sonra Allah Rasûlü (s.a.) Mekke'den çıkarken, ben de oraya girerken —yahut ben çıkarken, o girerken— bana rastladı.[643]

Bu hadiste Hz. Peygamber'le (s.a.) Hz. Âişe'nin yolda karşılaştıkları; birincisinde ise konakladığı yerde Hz. Âişe'yi beklediği ve o gelince ashabı arasında yola çıkılacağını ilan ettirdiği ifade edilmektedir. Hem burada bir başka problem daha var: Hz. Âişe'nin: "O Mekke'den çıkarken, ben de oraya girerken —yahut tam aksi— bana rastladı." sözü? Şayet birinci ihti-malse, o zaman Hz. Peygamber (s.a.), kendisi Mekke'den çıkıp Medine'ye dönerken ve Hz. Âişe de umre yapmak için oraya inerken ona rastlamış olur ki, bu da Muhassab'da Hz. Âişe'yi beklemesiyle' çelişir.

Ebu Muhammed İbn Hazm diyor ki: "Kuşkusuz doğru olan, Hz. Âişe Mekke'den çıkmaktaydı, Hz. Peygamber de (s.a.) oraya girmekteydi. Çünkü Hz. Âişe umre için oraya daha önceden gelmişti. Allah Rasûlü (s.a.) de gelene kadar onu bekledi. Sonra veda tavafı yapmak üzere yola çıktı. Hz. Âişe, Mekke'den Muhassab'a dönerken Hz. Peygamber (s.a.) ona rastladı." Bu doğru değildir. Çünkü Hz. Âişe, "O, oradan inerken" demiştir. Bu ise (karşılaşmanın) Muhassab'dan sonra olmasını ve Mekke'den çıkıyor olmayı gerektirir. Şu halde Ebu Muhammed nasıl "Hz. Peygamber (s.a.) Mekke'den inerken veda tavafım yapmak üzere yola çıktı." diyebiliyor? Bu imkânsızdır. Ebu Muhammed'in kendisi hac yapmamıştır. Kâsım'ın Hz. Âişe'den rivayet ettiği yukarıda geçen hadis açıkça ifade etmektedir ki Allah Rasûlü (s.a.), yola çıkışından sonra gelinceye kadar Hz. Âişe'yi konak yerinde bekledi, gelince yolculuk hazırlığı yaptı, insanlar arasında yola çıkılacağım ilan ettirdi. Şayet bu Esved hadisi iyi bellenip hafızada tutulmuş-sa doğrusu "Allah Rasûlü (s.a.), ben Mekke'den çıkarken ve kendisi oraya girerken bana rastladı." şeklinde olacaktır. Çünkü Hz. Âişe tavafını yapıp umresini bitirmiş, sonra sözleşilen yere gitmek için yola çıkmış ve veda tavafını yapmak üzere Mekke'ye inmeye başlamış olan Hz. Peygamber'le (s.a.) karşılaşmıştır. Bunjın üzerine Hz. Peygamber (s.a.) yol hazırlığı yapmış ve insanlar arasında yola çıkılacağını ilan ettirmiştir. Esved hadisi bundan başka türlü yorumlanamaz. Bu iki hadis daha başka şekilde şu iki biçimde uzlaştırılmaya çalışılmışsa da bunlar birer yanılgıdır:

1- Hz. Peygamber (s.a.) bîr kere Hz. Âişe'yi gönderdikten sonra ve Âişe umresini bitirmeden önce ve bir kere de umresini bitirdikten sonra olmak üzere iki kere veda tavafı yapmıştır. Bu açık bir yanılgı olmakla birlikte, problemi ortadan kaldırmaz, aksine artırır. İyi düşün.

2- Hz. Peygamber (s.a.) Muhassab'da konaklamak müslümanlara meşakkat verir endişesiyle Muhassab'dan Akabe sırtına geçti. Hz. Âişe, kendisi Mekke'ye inerken ve Hz. Peygamber (s.a.) de Akabe'ye çıkarken O'-nunla karşılaşmıştır. Bu, birincisinden daha çirkin. Çünkü Hz. Peygamber (s.a.), asla Akabe'den çıkmamıştır. İttifakla, Mekke'nin aşağı tarafındaki alçak yokuştan çıkmıştır. Hem bu şekilde düşünüldüğünde iki hadisin arası uzlaştırılmış da olmaz. —

Ebu Muhammed İbn Hazm, Hz. Peygamber'in (s.a.) Mekke'nin alt tarafından çıktıktan sonra Muhassab'a çıktığını söylemiştir ki bu da bir yanılgıdır. Allah Rasûlü (s.a.) ayrıldıktan sonra bir daha Muhassab'a dönmemiş, derhal Medine'ye doğru geçip gitmiştir.

Eserlerinden birinde şöyle diyor: Hz. Peygamber (s.a.) giriş ve çıkışlarıyla daire çizerek, Mekke'yi çembere alan kimse gibi olmak için böyle yapmıştır. Çünkü geceyi Zîtuvâ'da geçirdi. Sonra Mekke'nin üst tarafından girdi, alt tarafından çıktı. Sonra Muhassab'a döndü. Bu dönüş Mekke'nin Yemen tarafından olmuş ve böylece daire oluşmuştur. Zira Hz. Peyr gamber (s.a.) geldiğinde Zîtuvâ'da konakladı. Sonra Kedâ'dan Mekke'ye geldi. Tavafı bitirdikten sonra orada konakladı. Sonra bütün hac vazifelerini bitirince orada konakladı. Sonra Mekke'nin alt tarafından çıktı, sağ tarafı tuttu ve Muhassab'a geldi. İkinci kere yolculuğa çıkılmasını emretmesi şu şekilde yorumlanır: Hz. Peygamber (s.a.) Muhassab'a o dönüşünde yola çıkmamış bir grup insan gördü ve onlara yola çıkmalarını emretti. İşte o zaman derhal Medine'ye doğru yola çıktı.

Ebu Muhammed hem kendisini, hem de kitabını bu çirkin, soğuk ve gülünç saçmalıkla lekelemiştir. Şayet Hz. Peygamber (s.a.) hakkında yanlışlık yapanların yanlışlarına karşı uyarma olmasaydı böyle bir sözü kaydetmek bile istemezdik. Sanki sen kendi gözünle görüyormuşçasına Hz. Peygamber'in (s.a.) yaptığı şey şudur: Hz. Peygamber (s.a.) Muhassab'da konakladı; öğle, ikindi, akşam ve yatsı namazlarını orada kıldı. Bir süre uyudu. Sonra Mekke'ye doğru yola çıktı ve geceleyin orada veda tavafını yaptı. Sonra alt tarafından Medine'ye doğru yola çıktı. Muhassab'a dönmedi ve bir daire çizmedi. Sahih-i Buharî'de Enes'ten rivayet edildiğine göre Allah Rasûlü (s.a.) Muhassab'da öğle, ikindi, akşam ve ya|tsi namazlarını kıldırdı, bir süre uyudu. Sonra devesine binip Kabe'ye gitti, tavaf yaptı.[644]

Sahihayn'da rivayet edildiğine göre Hz. Âişe, "Allah Rasûlü (s.a.) ile hac yolculuğuna çıktık..." diye anlatmaya başladığı hadisin devamında diyor ki: Allah, haccımızı sona erdirip Mina'dan yola koyulduğumuzda Muhassab'da konakladık. Allah Rasûlü (s.a.) Abdurrahman b. Ebu Bekir'i çağırdı ve ona "Kızkardeşini Harem'den çıkar. Sonra tavafınızı bitirince buraya, Muhassab'a yanıma gelin." buyurdu. Allah umremizi sona erdirip gecenin ortasında tavafımızı bitirince Muhassab'a O'nun yanına geldik. "Bitirdiniz mi?" diye sordu. "Evet" dedik. Bunun üzerine insanlar arasında yolculuğa çıkılacağım ilan ettirdi. Kabe'ye uğradı ve onu tavaf etti. Sonra Medine'ye doğru yola çıktı.[645]

İşte bu hadis yeryüzündeki en sahih, Ibn Hazm ve başkalarının söyledikleri, hiçbirisi meydana gelmemiş olan bu tahminlerin çürüklüğünü en iyi gösteren hadislerdendir ve Esved hadisinin iyi aktarılmış olmadığına bir delildir. Sağlam ve iyi bir şekilde aktanlmışsa söylediğimizden başka bir yorumu yoktur. Başarı yalnız Allah'tandır. [646]

[640] Buharı, 25/144; Müslim, 1313; Ebu Davud, 2009.

[641] Buharı, 25/144; Müslim, 965 (383, 387); Mâlik, 1/412.

[642] Buharî, 25/33, 26/9; Müslim, 1211 (123).

[643] Buharî, 25/145; Müslim, 1211 (128).

[644] Buharî, 25/144. Yukarıda geçti. Bk. Dipnot: 358.

[645] Yukarıda geçti.

[646] İbn Kayyim el-Cevziyye, Za’du’l-Mead, İklim Yayınları: 2/292-295.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın