Kuş etleri

82— Kuş Etleri:

Allah Teâlâ, cennetliklerden bahsederken: "Canlarının çektiği kuş eti ile (etraflarında dolanırlar)", buyuruyor.[262]

Bezzâr'm Müsned'mĞc merfû olarak şöyle buyrulur: "Şüphesiz ki sen cennette bir kuşa bakar ve onu arzu edersin. Derhal o, kızartılmış olarak önüne düşer.[263]

Kuşlardan bazıları helâl, bazıları da haramdır: Haram olanlar; çakır doğan, doğan ve şahin gibi pençeli olanlar, kerkenez, kartal, leylek, saksağan, alaca karga, kara karga gibi leş yiyenler; hüdhüd (ibibik) ve göçken (surad) gibi öldürülmesi yasak olanlar; çaylak (hıdee) ve karga gibi öldürülmesi emredilen kuşlardır.

Helâl olanların ise çeşitli sınıfları vardır:

1— Tavuk: Hz. Peygamber'in (s.a.) tavuk yediği Sahihayrfda. belirtilmiştir.[264]

Tavuk, sıcak ve birinci derecede rutubetli özellik arzeder. Mideye hafiftir. Hazmı çabuktur, iyi bir karışım olur, beyni ve meniyi arttırır, sesi tasfiye eder, rengi güzelleştirir, aklı güçlendirir, güzel bir kan oluşturur. Rutubete meyillidir. Denildiğine göre devamlı yenmesi "nıkris" denilen ayak zahmetine sebep olurmuş. Ancak bu sabit değildir.

2— Horoz eti: Daha sıcak ve daha az rutubetli özellik arzeder. Eskisi ilaçtır ve usfur (veya asfar) tohumu (kurtum) ve durak otu işibs) ile pişirildiği zaman kulunca (bağırsak ağrısına), astıma, yoğun yellere iyi gelir. İyi bir gıdadır, hazmedilmesi çabuktur. Piliçler İse, hazmı çok süratlidir, tabiatı yumuşatır, ondan oluşan kan gerçekten güzel (ince) bir kandır.

3— Tiraç kuşu [265] eti: İkinci derecede sıcak ve kuru özellik arzeder; hafif ve hoştur. Hazmı çok çabuktur. Mutedil bir kan oluşturur. Çok yemek gözü keskinleştirir.

4— Keklik eti: Güzel kan oluşturur. Hazmı çabuktur.

5— Kaz eti: Sıcak ve kurudur. Alışkanlık edinildiğinde kötü bir gıdadır, artığı fazla değildir.

6— Ördek eti: Sıcak ve rutubetlidir, artığı fazladır, hazmı zordur, mideye uygun değildir.

7— Toy kuşu eti: Sünen'de Bürcyhî b. Ömer b. Sefine hadisinde, râvi dede (Sefine) sahabî, Hz. Peygamber (s.a.) ile beraber toy kuşu eti yediğini söylemiştir.[266]

Toy kuşu eti, sıcak ve kuru, hazmı zor bir özellik arzeder. Çalışıp yorulanlar için faydalıdır.

8- Turns eti: Kuru ve hafiftir. Sıcak mı soğuk mu olduğu ihtilaflıdır S^davi (kara) bir kan oluşturur. Çalışıp yorulan kimselere uygundur. Boğazlandıktan sonra bırakılmalı ve bir gün veya iki gün sonra yenilmelidir.

9— Serçe ve turkay (ya da çekük) kuşu eti Nesâî, Soner'inde rivayet etmiştir: Abdullah b. Ömer (r.a.) Hz. Peygamber'den (s.a.) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Eğer bir insan serçe ya da daha küçük bir kuşu hakkını vermeden öldürürse, mutlaka Yüce Allah o kimseden onu sorar." Sordular: "Ya Rasûlallah! Onun hakkı nedir?" Hz. Peygamber (s.a.): "Onu boğazlaman ve yemendir, başını koparıp atmamandır."[267] buyurdu.

Yine onuri Sünen'inde, Amr b. Şerîd'in, babasından rivayet ettiği bir hadiste Hz. Peygamber (s.a.) şöyle buyurmuştur: "Kim boş yere bir ser£e öldüürse, o serçe: 'Ya Rabbi! Beni falanca boş yere öldürdü, bir fayd? iürmedi.' diye Allah'a tazarru ve niyazda bulunur."[268] '

Serçe eti, sıcak ve kurudur, tabiatı tutar, şehveti arttırır, çorbası Jabiatı yumuşatır, mafsallara fayda verir. Beyni zencefil ve soğanla yendiği gaman cima arzusuna heyecan katar. Midede iyi bir karışım oluşturmaz.

10— Güvercin eti: Sıcak ve rutubetlidir, iç organları daha1 az rutubetlidir. Civcivleri daha rutubetli özellik arzeder. Yeni uçabilenlerinin eti daha hafiftir, gıdası da iyidir. Erkek güvercin eti gevşeme, uyuşma, sekte ve titremelere karşı şifadır. Nefeslerini koklamak da aynı şekildedir. Civcivlerini yemek siyatiğe karşı yardımcı olur. Böbreklere iyi gelir. Kanı arttırır. Hakkında asılsız hadisler uydurulmuştur. Güya bir adam Hz. Peygamber'e yalnızlıktan şikâyet edince: "Kendine güvercinden bir eş edin." buyurmuş.[269] Bundan sıhhatçe daha iyisi şudur: Hz. Peygamber (s.a.) bir adamı bir güvercini izlerken görmüş ve: "Bir şeytan bir şeytanı takip ediyor." buyurmuştur [270]

Hz. Osman (r.a.), hutbesinde, köpeklerin öldürülmesini ve gü Jfercinle-rin boğazlanmasını emrederdi.

11— Bağırtlak kuşu eti: Kuru özelliklidir. Kara safra meydana getirir, tabiatı sıkar. En kötü gıdalardandır. Ancak istiska'ya (vücudurj bir tarafında su toplanması) karşı fayda verir. ;

12— Bıldırcın eti: Sıcak ve kuru özelliklidir. Mafsallara iyi gelir. qıcak özellikli karaciğere zararlıdır. Zararı sirke ve kişnic tohumu (küs-füre) ile giderilir.

Kokuşmuş ve pis yerlerde olan kuşların etlerinden sakınmak gerekir. Bütün kuş etleri, hayvan etlerinden daha çabuk hazmedilirler. Daha çabuk haz-molunan ve daha az gıdalı olan yerleri ise boyun ve kanat kısımlarıdır. Beyinleri (dimağ) hayvan beyinlerinden daha iyidir.

13— Çekirge : Sahihayn'da rivayet edilir: Abdullah b. Ebî Evfâ (r.a.): "H.. Peygamber (s.a.) ile çekirge yiyerek yedi gaza (sefer) yaptık." demiştir.[271]

Müsned'de ise Allah Rasûlü (s.a.) şöyle buyurmuştur: "Bize iki meyte (ölü), iki kan helâl kılındı: Balık ve çekirge; karaciğer ve dalak." Bu hadis hem merfû, hem de İbn Ömer'e (r.a.) mevkuf olarak rivayet edilir.[272]

Çekirge, sıcak ve kuru özelliklidir, az gıdalıdır. Devamlı yenilmesi zayıflatır. Buharına durulduğu zaman sidik damlaması ve işeme zorluğuna — özellikle de kadınlar için— iyi gelir. Basurlar için buharına durulur. Semizleri akrep sokmasına karşı kızartılır ve yenilir. Saralılar için zararlıdır. Midede karışımı kötüdür. Sebepsiz ölmüş olanların mübahhğı konusunda iki görüş vardır: Çoğu ulemaya göre helâldir. İmam Mâlik haram saymıştır. Baskı, yangın vb. gibi bir sebeple ölmesi durumunda helâl olduğunda herhangi bir ihtilâf yoktur.[273]

Devamlı et yememek uygun olur. Çünkü demevî ve şişmanlıklarla ilgili hastalıklara, akut hummalara sebep olabilir. Hz. Ömer (r.a.) şöyle demiştir: "Etten sakınınız. Çünkü o, şarabın alışkanlık doğurduğu gibi alışkanlık doğurur. Bu haberi Mâlik, Muvatta'da Hz. Ömer'den rivayet etmiştir. Hipokrat ise: "İçinizi hayvanların makberi kılmayınız." dermiş. [274]

[262] Vakıa, 56/21.

[263] İbnu'l-Kayyim, Hâdi'l-Ervâh s. 119'da; İbn Kesir, 4/287'de tahric etmişlerdir. Senedi Hasen b. Arfe-Halef b. Halîfe-Humeyd el-A'rec—Abdullah b. Hârıs- ibn Mes uc şeklindedir. Humeyd el-A'rec, birçokları tarafından zayıf bulunmuştur. İbn Hibbân şöyl< der: "O İbn Haris ve İbn Mes'ûd kanalı ile bir nüsha rivayet eder ki, o nüshanın hemei tamamı mevzu gibidir."

[264] Buharı, 72/26; Müslim, 1649(9). Buharı, 72/26; Müslim, 1649(9).

[265] Tirac: Kekliğe yakın büyüklükte, hoş manzaralı, eti nazik bir kuş.

[266] Ebu Davud, 3797; Tirmizî, 1829. Senedi zayıftır.

[267] Nesâî, 7/207, 7/239; Şafiî, 2/439, 440; Ahmed, 6550, 6551; Dârimî 2/87; Tayâlisî, 2279.

[268] Ahmed, 4/389; Nesâî, 7/239.

[269] Bk. Îbnu'l-Kayyim, el-Menâru'l-Müntf, s. 106.

[270] Ebu Davud, 4940; İbn Mâce, 3765; Ahmed, 2/345; Buharî, el-Edebu'1-Müfre îbn Hibbân, 2006. Senedi hasendir. İbn Hibbân sahih kabul etmiştir.

[271] Kaynaklan daha önce geçti. Buharî, 72/13.

[272] Kaynaklan geçli. Bk. Habat Seriyyesi, Dipnot: 7. Sahih olan mevkuf olmasıdır. Ancak öyle olsa da merfû hükmündedir. Çünkü bu, şahsî re'y ile bildirilecek bir konu değildir.

[273] Bk. el-Muğnî, 8/572-573.

[274] İbn Kayyim el-Cevziyye, Za’du’l-Mead, İklim Yayınları: 5/95-98.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın