İshalin tedavisi

2— İshalin Tedavisi:

Allah Rasûlü'nün (s.a.) ishal (istitlâkü'l-batri) hastalığının tedavimi susundaki tumumu şöyledir:

Sahihayn'da, Ebu'l-Mütevekkü'in Ebu Saîd el-Hudrî'den rivayeti şu şekildedir: Bir adam Allah Rasûlü'nün (s.a.) huzuruna geldi ve: "Kardeşimin karnı ağrıyor", diğer bir rivayette: "Kamı ishal oldu" dedi. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.): "Ona bal (şerbeti) içir!" buyurdu. Adam gitti, bir zaman sonra iki veya üç kerre döndü ve: "Ona (bal şerbeti) içirdim. Fakat hiçbir faydası olmadı", diğer bir rivaette: "Bal şerbeti ancak kardeşimin ishalini arttırdı" dedi.

Adamın tekerrür eden her gidiş gelişinde Rasûlullah (s.a.): "Ona bal (şerbeti) içir!" buyurdu. Nihayet (adamın) üçüricü veya dördüncü müracaatında Allah Rasûlü (s.a.): "Allah (c.c.) doğru söyledi. Fakat kardeşinin karnı yalan söylemiştir." buyurdu.[399]

Müslim'in Sahih'indeki lâfızda ise: "Kardeşimin midesi bozuldu." denilmiştir ki, midesi hazımsızlık yaptı ve hastalandı mânasına gelir. Nitekim, "ra"nın fethasıyla "Arab" ve "Zereb" kelimesi aynı mânada, mide fesadı ve bozulması demektir.

Bala gelince, onda büyük faydalar vardır. Çünkü bal (şerbeti) damar-larda, bağırsaklarda ve diğerlerinde (mide, böbrek v.s.) mevcut olan zararlı maddeleri (evsah)temizlcT. Bal yenilerek ve macun haline getirilerek (tilâ) alın-

dığında (vücutta gereğinden fazla) rutubetli (olan hümörleri) açıcı bir etki İhtiyarlara, balgamı ağır basanlara ve mizacı soğuk ve rutubetli olanlara faydalıdır. Tabiata, mizaca gayet uygun bir gıdadır. Macunlarmt[400] kuvvetlerini ve karışımında olan maddelerin koruyucusudur. Devaların (ilaçların) keyfiyetlerini koruyucudur. Sadrı ve ciğeri temizler. İdrarın rahat çık-masını sağlar. Balgamın çoğalmasından meydana gelen öksürüğü keser. Gül yağı ile karıştırılarak sıcak bal şerbeti içildiğinde yılan sokmalarına, afyon

içimi(nden meydana gelen hastalıklara) faydalıdır. Sadece su ile karıştırılıp bal şerbeti olarak içildiğinde kuduz bir köpeğin ısırmasında ve mantar zehirlenmesinde faydalıdır. Şayet balın içine taze et konulursa üç ay tazeliğini muhafaza eder. Yine bala, acur, hıyar, kabak, patlıcan ve bir çok meyveler konulduğunda, onları altı ay muhafaza eder. Bal, ölülerin bedenlerini (çürü-mekten) korur. Bala, emin muhafız da denilmiştir. Bitlenmiş olart vücuda ve saçlara bal sürüldüğünde, başta ve vücutta olan bitleri ve bit sirkelerim öldürür. Saçı uzatır, güzelleştirir ve besler. Şayet bal göze sürme olarak çekiliri-se gözün karasını parlatır.[401] Şayet dişler balla fırçalanırsa, dişleri beyazlatır, parlatır, diş (mine)lerinin ve diş etlerinin sıhhatli olmasını sağlar. Damarların ağızlarını açar. Hayız kanım {tams) inceltir. Bal; tükürükle yalandığında balgamı giderir. Midenin iç sathında olan lifleri yıkar, fuzuli maddeleri^

mideden siler ve onları mutedil bir vaziyette ısıtır, kapalı delikleri açar. Aym etkileri ciğer, böbrek ve mesanede de yapar. Bal aynı zamanda ciğer ve dalaktaki kapalı delikler için, l>efTürlü tatlı olan nesne arasından en az zararlı bir maddedir^

Bütün bunlarla birlikte bal, her türlü tehlikeden emin olunan, zararı az,_ mizacmda_şa^nnxa|ır baştığ^şantonjij^tahkl^nna^rarlidır ama sirke ve benzeri şeylerle karıştırılarak alındığında gerçekten faydalı bir ilaç haline dönüşür.

Bal, gıdalarla bir gıda, ilaçlarla bir ilaç, içeceklerle bir içecek, tatlılarla bir tatlı, merhemlerle bir merhem, iştah açıcı nesnelerden biridir. Bizim için baldan daha efdal olan veya bala benzer ya da bala yakın hiçbir şey yaratılmamıştır. Eski tabipler dahi (her türlü hastalığı tedavide) balı tercih etmişlerdir. Eski tabiplerin kitaplarında balın sarhoşluk verdiğine dair hiçbir kayıt geçmemiştir. Onu da bilmiyorlardı. Çünkü bal(dan yapılan şarap) bize yakın dönemlerde ortaya çıkmış bir yeniliktir.[402]

Allah Rasûlü (s.a.) su ile karıştırarak bal ile yaptığı şerbetini tükrük (haline getirdikten sonra) yutardı. Burada hıfzısıhha bakımından, ancak zeki ve ihtisas sahibi bir tabibin anlayabileceği, ince bir sır vardır ki, inşaallah biz o sırrı Allah Rasûlü'nün (s.a.) hıfzısıhha konusundaki tutumu bölümünde açıklayacağız.

İbn Mâce'de Ebu Hureyre'den (r.a.) merfû olarak rivayet edilen hadis şöyledir: "Her ayda üç gün sabahlan bal yalıyan kimseye belânın büyüğü isabet etmez."[403] Diğer bir eserde ise şöyledir: "Size iki şifa kâfidir: Bal ve Kur'an."[404]

Bu hadis-i şerifte beşerî tıb ile ilâhî tıb, bedenlerin tıbbı ile ruhların tıbbı, tabii ilaç ile semavî ilaç bir araya getirilmiştir.

Bu anlaşıldı ise, kendisine Allah Rasûlü'nün (s.a.) bal tavsiye ettiği kişinin durumu da anlaşılmış olur. O sahabînin karnının bozulması (ishajpjma^. sı)nın sebebi, midesini çok doldurmaktan-vücutta meydana gelen ağırlıktır^ İşte bu sebepten Rasûiullah (s.a.) ona bal şerbeti tavsiye etti ki, mide veba^ ğırsaklarda toplanmış olan fuzuli maddeleri izâle etsin.

Zira bal, bu hususta ciladır ve fuzuli maddelerin izâlesi için bire birdir. Çünkü midede yapışkan kıvamda hümörler {ahlat) vardır. Yapışkan vasfından dolayı da midede gıdanın istikrarına mani olur. Zira midede, kadife kumaşta olduğu gibi saçak vardır. Yapışkan vasfından dolayı da midede gıdanın istikrarına mani olur. Zira midede, kadife kumaşta olduğu gibi saçak vardır. Yapışkan hümörler bu saçaklara yapıştıklarında mideyi ve mideye gelen gıdaları bozarlar. Bu durumun izâlesi ise ancak mideyi bu yapışkan hümör-Ierden temizlemekle mümkündür. Bal ise ciladır ve bu hastalığa terkib olarak yapılan ilaçların en güzeli baldır. Özellikle bal sıcak su ile karıştırılarak şerbet halinde içildiğinde (midedeki bu durumu izâle eder).

Bal şerbetini tekrar tekrar içirme tavsiyesinde de ince bir tıbbî mâna vardır. O da şudur: İlacın bir miktarı (ölçüsü), hastalığın haline göre kemmiyeti vardır. Şayet azalırsa hastalığı tamamen izâle edemez, çok alınırsa kuvvetleri zayıflatır ve başka zararlar meydana getirir.

Rasûlullah (s.a.) bal şerbeti içmesini tavsiye ettiği zaman, adamın içtiği bal bu hastalığını yenecek miktarda değildi. Bu sebepten netice alamadı. Gelip Allah Rasûlü'ne (s.a.) haber verince, anlaşıldı ki, bal yeteri kadar alınmamış. Bu şekilde Allah Rasûlü'ne müracaat tekerrür ettikçe., balın miktarı (ölçüsü) hastalığı yenene kadar aynı emri tekrarladılar. Bal şerbetlerinin miktarı, hastalık maddesini izâle edene kadar tekerrür edince, Allah'ın izniyle hasta şifaya kavuştu. Çünkü ilaçların miktarlarına, keyfiyetlerine, hastalığın ve hastanın kuvvetinin miktarına dikkat edilmesi tıp kaidelerinin en önemlile-rindendir.

Hadisteki: "Allah (c.c.) doğru söyledi. Halbuki kardeşinin karnı yalan söylemiştir." cümlesinde bu ilacın faydasının kesin olduğuna bir işaret vardır. Çünkü tedavi esnasında hastalığın devam etmesi, gerçekte ilaçtaki kusurdan değildir. Çünkü midede bozuk hümörler çok fazla yemekten dolayı çoğalmıştır. Midede birçok fasid madde olduğundan dolayı Allah Rasûlü (s.a.) ilacın tekrar alınmasını tavsiye etmiştir.

Zira Rasülullah'ın (s.a.) tıtfbı (tedavideki tutumu) tabiplerinkine benzemez. Allah Rasûlü'nün (s.a.) tıbbı, yakinî, kat'î ve ilâhîdir. Vahiy yoluyla nübüvvet kandilinden ve kâmil akıl (tecrübesinden) sudur etmiştir. Tabiplerin tıbbının kaynağı ise, tahkik edilmeden söylenmiş söz ve zanlar, tecrübelerden ibarettir.

Buna rağmen hastaların çoğunun Tıbbu'n-Nebı (Peygamberi tıp)den fay-dalanamadıklan da inkâr edilemez. Çünkü Tıbbu'n-Nebî, ancak kabul ile telakki edenlere, kesin şifaya kavuşacağına itikad edenlere, iman ve iz'an ile kabul ve telakki edenlere fayda sağlar.

İşte, sadırlarda olanlara şifa olan Kur'an-ı Kerim, —şayet bu şekilde inanılmadığmda— sadırlardaki hastalıklara şifa olmuyor. Bilâkis münafıkların pisliklerine pislik, hastalıklarına hastalık katıyor. Nerede kaldı ki bedenlerin tıbbına fayda getirsin.

Tıbbu'n-Nebî, ancak temiz bedenlere bir şifadır. Zira Kur'an-ı Kerim ancak temiz ruhlara ve diri kalblere şifa verir. İnsanların Tıbbu'n-Nebî'den yüz çevirmeleri, kesin faydalı şifa olan Kur'an ile şifa bulmaktan kaçınmaları gibidir. Burada şifaya kavuşamamanın sebebi ilacın kusuru değildir, bilâkis tabiatın habis (pis) olması, tedaviye alman mahallin bozuk olması, tedaviyi kabul etmemesidir. Muvaffak kılan Allah'tır.

İnsanlar, bal hakkındaki şu âyet-i celileyi anlamakta ihtilâf etmişlerdir: "Arıların karınlarından, renkleri çeşit çeşit şuruplar çıkar ki onda insanlar için şifa vardır."[405] "Onda" mânasına gelen "fîhV* kelimesindeki zamir bal şurubuna mı, yoksa Kur'an'a mı aittir? Doğru olanı; bal şerbetine gitmesidir. Bu görüş aynı zamanda İbn Mes'ûd, İbn Abbas, Hasan, Katâde ve diğerlerinden rivayet edilmektedir. Çünkü konu baldır. Bu sebepten de kasıt baldır. Âyette Kur'an'dan bahis açılmamıştır. Bu mâna; "Allah doğru söyledi" sahih hadisinde de sarih bir şekilde belirlenmiştir. En doğrusunu Allah bilir. [406]

[399] Buharı, 76/4; Müslim, 2217.

[400] Macun: Yoğurularak ve karıştırılarak meydana getirilen mürekkep ilaçlara denir. Bk, Te-hanevî, Keşşaf, 2/1071.

[401] Gözlerinden alınan kültürde difteri basili görülen bir Amerikalı doktorun gözlerine her gün bal sürerek onları mikropsuz hale getirdiği söylenmektedir. Bk. Müjgan Üçer, "İbn Sina'nın el-Kanun'unda Bal ve Kına İle Yapılan İlaçlar Üzerine" Uluslararası İbn Sina Sempozyumu. (Ankara, 1984.) sh. 328.

[402] İslâm tıbbmda bal ve bal karışımıyla, içilmek üzere hazırlanan şuruplar, sıvı olarak içerden ve dışardan kullanılan preparatlar, haplar, macunlar, merhem ve lapalar halinde bir çok ilaç terki...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın