Esirler hakkındaki hükmü

c) Esirler Hakkındaki Hükmü:

Hz. Peygamber'in (s.a.) esirler hakkında çeşitli şekillerde davrandığını biliyoruz. Bazısını öldürmüş, bazılarını serbest bırakmış, bazılarını fidye kaPp şılığında serbest bırakmış, bazılarını esir müslümanlarla mübadele etmiş, bazılarını köleleştirmiştir. Ancak bilinen odur ki, bulûğa ermiş hiçbir adamı köV leleştirmemiştir.[490]

Bedir savaşı esirlerinden Ukbe b. Ebî Muayt'ı ve Nadr b. Hâris'i öldürmüştür. Yahudi esirlerinden pek çolc kimseyi öldürmüştür. Bedir savaşı esirlerini 4000 dirhemden 400 dirheme kadar olan fidye karşılığında[491] bazılarını ise müslüman cemaate yazı yazmalarını öğretmeleri mukabilinde serbest bırakmıştır. Yine Bedir günü şair Ebu Azze'yi karşılıksız salıvermiştir. Bedir esirleri hakkında: "Mut'im b. Adiy sağ olsa da gelip şu kokuşmuşlar hakkında benimle konuşsaydı, onun hatırına hepsini serbest bırakırdım.'lbuyur-muştur.[492]

Müşriklerden bir adam karşılığında iki müslümanı kurtarmıştır.[493]

Dağıtılan esirlerden olan ve Seleme b. Ekva'a düşen bir kadını ondan gönüllü olarak geri alıp iade etmiş ve karşılığında birçok müslümanı kurtar-mıştir[494]

Sümâme b. ÜsaTi karşılıksız bağışlamış[495] ve Mekke fethi gününde Ku-reyş'ten büyük bir topluluğu serbest bırakmıştır ki, bunlara talîk (ç. tuleka) tâbir olunurdu.[496]

Bu hükümlerden hiçbiri mensuh (kaldırılmış) değildir. Devlet başkam, umumî menfaatin gereği ne ise onu yapmakta serbesttir. Gerek ehl-i kitaptan, gerek diğerlerinden olsun köleleştirmeye gidebilir. Meselâ Evtâs ve Muştalıkoğullan esirleri ehl-i kitap değillerdi, putperest Arap idiler. Yine sahabenin, Hanifeoğulları esirlerinden köleleştirdikleri olmuştu. Onlar da kitabî değillerdi, tbn Abbas şöyle der; "Allah Rasûlü (s.a.) devlet başkanını, esirler hakkında fidye, salıverme, öldürme, köleleştirme arasında muhayyer kılmıştır. Dilediğini yapar." Bu konuda doğru olan budur, ondan başka görüş de yoktur.[497]

[490] Bk. Hz. Peygamber'in Esirler Konusundaki Uygulamaları, 3/143-147.

[491] Ebu Davud, 2691. İbn Abbas'dan. Senedinde mestur bir râvi vardır. Ayrıca bk. Bedir Savaşı, 3/231.

[492] Buharı, 64/11, 57/16, Mut'im b. Adiy b. Nevfel b. Abdimenaf Ebu Cübeyr: Kureyş ulu-larındandı. Hâşimoğulları ile Muttaliboğulları'nı boykot eden ve Kureyşçe yazılan sahife-yi (anlaşmayı) bozan kimse. Onunla birlikte Hişâm b. Amr b. el-Hâris, Züheyr b. Ebu Ümeyye b. el-Muğîre el-Mahzumî, Ebu'l-Buhturî b. Hişâm, Zem'a b, el-Esved b. el-Muttalib de bu hayırlı başkaldırmaya katılmışlardır. Bk. İbn Hişâm, 1/374-382.

[493] Ahmed, 4/426, 432. Râvileri sikadır.

[494] Ahmed, 4/47, 51; Müslim, 1755. Seleme b. el-Ekva'dan. Daha önce geçmişti. Ök. 1/148; 3/146, 405.

[495] Buharı, 64/70. Müslim, 1764. Daha önce geçti. Bk. 3/143, 318.

[496] Bk. Büyük Fetih, 3/452, 462.

[497] Şafiî, Sfevrî, Ahmed, İshak'm görüşleri de budur. Evzaî ve ashab-ı rey: Fidye karşılığı bağışlamak ve öylece salıvermek caiz değildir, demişlerdir.

İbn Kayyim el-Cevziyye, Za’du’l-Mead, İklim Yayınları: 5/179-180.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın