Ünite 8 : Hristiyanlık I

HRİSTİYANLIK-1

8.ÜNİTE

*Kur’an Hristiyanlığı ifade etmek için “nasâra” kelimesini kullanır.

*Hz.İsa’nın doğum yeri olan Kudüs yakınındaki “nâsıra” kasabasına istinaden kullanılan isimdir.

*Hz.İsa nâsıralı diye anılmış, Hz.ısa’nın yolundan gidenlere nâsıralılar denilmiştir.
Hristiyanlar için kullanılan diğer isimler: şâkirtler,Kardeşler, Azizler, ınananlar, Seçilmişler, Çağırılmışlar, Kilise, Fakirler, Dostlar, Celileliler..
Terim anlamı: Hz.İsa ve İncil’e tabi tüm hristiyanların dinine denir.

*”Hristiyan” kelimesinin ne zaman kullanıldığına dair kesin bilgi yok.

*Hristiyan kelimesi ilk defa Antakya’da yaklaşık 60 yıllarında kullanıldığı düşünülür.

*Hristiyan isminin Hz.İsa zamanında kullanılmadığı kesindir.
Tarihsel gelişimi: Hristiyanlık, İsa Mesih anlayışı üzerine temellenen inanca sahiptir.ısa hem Tanrı’nın oğlu hem de insanlığın kurtarıcısıdır.
ıncillere göre Hz.İsa’nın doğumu: Hz.ısa’nın doğumuna 4 incilden sadece MATTA ve LUKA’da yer verir; ancak her 2 ıncilde de farklı anlatılır.

*Matta ıncili’ne göre Tanrı’nın oğlunun soy ağacı ile başlar.Hz.İsa’nın Kral Arhelas zamanında doğduğu düşünülür.Kral Arhelas’a yeni doğan çocukları katletme fiili verilmiştir.

*Luka İncil’ine göre; Hz.Yahya ve Hz.ısa’nın doğum sahnesi aynı üslupla anlatılır ve dikkat çekicidir.

*Batı Hristiyanlığında 25 Aralık, Doğu Hristiyanlığında 6 Ocak Hz.ısa’nın doğum günüdür.
Çocukluğu ve Gençliği: Çocukluğu Galile eyaletinin Nâsıra kasabasında geçmiştir.

*Luka’ya göre 12 yaşında annesi ve anneannesinin kocası Yusuf’la birlikte Persah bayramı için Kudüs’e gitmiştir.
Göreve Başlaması: 30 yaşından sonra başlamıştır.Hz.Yahya teyzeoğludur. Yahya, Tanrı’ya inanları vaftiz ediyordu,Vaftizci Yahya diye bilinir.Hz.Yahya tarafından vaftiz edildi.

*Tebliğini ilk Galile’de yaptı.Etrafında havariler oluştu ve havariler Hz.ısa’ya yardımcı oldular.

*Havariler: kelime anlamı; beyaz giyinenler,insan ruhlarını din ve ilimle arıtanlar manasındadır. Hz.ısa’nın yardımcılarıdır.Hz.ısa tebliğ faaliyetinin başında 12 kişi seçip Havari ismini vermiş ve havarilerin ismi; MATTA, MARKOS, LUKA ve RESULLERıN ışLERı ‘nde geçer.
Simon Petrus,Andreas,Yakup( Zebedi’nin oğlu) Yuhanna, Filipus,Bartolomeus,Thomas,Matta,Yakup (Alfeos’un oğlu) Taddeus,Gayur Simun, Yahuda ıskariyot’tur.

Mucizeleri: Tebliğ yaparken en sık başvurduğu konudur.40’a yakın mucizesi vardır.

*İlk mucizesi Kana’da yapılan evlenme merasiminde ev sahibinin bardağındaki şarabı tükenince suyu şarap yapması…
Diğer mucizeleri; 5 ekmek ve 2 balığı 5000 kadın, erkek ve çocuk arasında paylaştırıp doymalarını sağlaması,şeytan ve cinlere hükmedip insanların içinden onları çıkarması,hastaları iyileştirmesi, kızları diriltmesi,rüzgar ve göle emredip göldeki fırtınayı durdurmasıdır.

Son Ayları:Son aylarına “PASSıON” denir. Çünkü bu aylar onun insanlık için çektiği acıların toplandığı aylardır.

*M.S 30 yılında Yahudi yüksek mahkemesi Sanhedrin tarafından Tanrı’ya küfretmekle suçlanıp ölüm cezasına çarptırılmıştır.

*Hz. İsa öldükten 3 gün Tanrı onu tekrar diriltmiş ve 40 günde bir çok kişiye görünmüştür.

Kur’an’a göre Hz.İsa; 15 surede 93 ayette ismi ya da sıfatı geçer.

*Onun da diğer peygamberler gibi Peygamber olduğu Tanrılık vasfı ile itham etmenin küfür olduğu, İsrailoğullarına gönderildiği,kavmine namaz ve zekatı emrettiği vurgulanır. Ölüp tekrar dirileceği; ancak kıyamet sonrası dirileceği anlatılır.

*Kuran insanların günahlarına kefaret olmadı için İsa'nın çarmıha gerilmesini kabul etmez.

*Hz.İsa’nın Allah’tan kelime oluşu, peygemberliği ve mucizeleri, Hz.Peygamberi müjdelemesi anlatılır.

*Kur’an teslisi reddedip Tevhidi kabul eder.

*Uluhiyetin bedenleşmesi, ısa’nın kurtuluş fidyesi olarak çarmıha gerilmesini reddeder.
Hz.ısa’nın Kur’an’daki mucizeleri; Ruhu’l-Kudüs ile desteklemesi 2) beşikte konuşması 3) Çamurdan kuşa benzer bişey yapıp diriltmesi 4) Ölüleri diriltmesi 59 körleri iyileştirmesi

6) İnsanların yeyip sakladıklarını bilmesi 7)Semadan sofraya inmesi
Hristiyanlığın Yayılışı: M.S 30 yılı Hz.ısa Mesih olduğunu iddia edip ortaya çıkmıştır.Dünya dinlerinde yayılışı en maceralı ve uzun olan dindir. 3 yıllık tebliğ döneminde sade kendisini anlatmış,ölünce havariler öğrendiklerini yaymaya çalışmıştır.Sonra Pavlus çıktı.

PAVLUS ÖNCESİ DÖNEM: Yeni Ahid’in Resullerin ışleri kitabı ve Pavlus’un mektupları Pavlus öncesi dönemi yansıtır.

*Yeni hareket merkezi Kudüs’tür.

*Havari ismi sıralanırken en başta Simun Petrus, Pavlus öncesi dönemde yayılmada etkin isimdir.Onun konuşmasını dinleyen 3000 kişi Hz.ısa’ya inanıp vaftiz olmuştur.

*Petrus, ilk Mesih toplumunun en büyük önderlerinden biridir.

*Sadece Yahudi değil, Yahudi olmayanlara da telkinde bulunmuştur.

*64 yılında ımparator Neron’un emriyle başı kesilerek ölmüştür.

PAVLUS DÖNEMİ: Hz.ısa’nın ilk talebelerinin en azılı düşmanı Tarsuslu Saul (Pavlus)’dur.

*M.S 5-15 yılları arasında doğmuş Ferisiler mezhebine bağlıdır.

*Hz.İsa uğruna şehit olan ıstefehan’ın taşlanmasına katılmıştır.

*Hz.İsa’nın görüntüsü ile karşılaşıp ona iman etmiştir.

*Pavlus’la Barnaba Antakya’da Hristiyanlığın yayılmasında başarılı oldular; nedeni;hem Doğu hem de Batı’ya yayılma burada oldu.

*Hayatıyla ilgili çok fazla bilgi yoktur.64 yılında ımparator Neron’un emriyle başı kesilerek ölmüştür.

*Hristiyanlığı kabul ettikten sonra 2 konu ( Yahudi geleneğinin ilgası ve ısa’nın Mesihliği) üzerinde durmuştur.

*Yahudi şeriatı yerine Tanrı’nın izzeti ve herkese ulaşabileceği anlayışını koymuştur. Hristiyanlığın gentile topraklarında yayılmasına vesile olan görüş budur.

PAVLUS SONRASI DÖNEM: Hristiyanlığın yayılmasında havariler, sonra Kilise Babaları üstlenmiştir.

*1. yy sonunda Hristiyanlık Kudüs şehri dışında yayıldı. Baskı arttığı için ibadetler gizli yapılıyordu, Hristiyanlığın mağara devri başladı, Ashab-ı Kehf o dönemi sembolize eder.
*ımparator Dekyus ve Valeryan döneminde zulüm yaşadı.

*3.yy sonunda en önemli olay;gregor ( Kirkor) hristiyanının çabasıyla ERMENİLER hristiyanlaştı. Hristiyanlık tarihinde toplu Hristiyan olan kavimdir.

*313 yılında İmparator Konstantin Hristiyanlara özgürlük sağlamak için ferman yayınladı.

*325’te Hristiyanlık tarihinin ilk ekümenik konsili olan ıznik Konsili toplandı.

*380 yılında ımparator 1.Teodosyus Hristiyanlığın devletçe müsaade edilen tek din olduğu şeklinde ferman çıkardı, putperestliği yasakladı.

*Hristiyanlık Doğu ‘da ortaya çıkmış; ama yayılması Batı’dan sonra olmuş;ilk Habeşistan’a Habeş hadımağası 4.yy’da getirmiştir.ıncil’de geçer.

*Hristiyanlık, Hinduizme bağlı Hindistan üzerinde etkili olamamıştır.
Hristiyanlığın yayılmasında hangi toplum hangi asırda Hristiyanlaşmıştır?4.yy Roma’ya bağlı Vizigotlar 5.yy’da Bulgarlar, Franklar, anglo-Saksonlar 8.yy’da Almanlar, Slavlar; ıskandinav ülkeleri , 9.yy Danimarkalılar 10.yy Norveç, ızlanda ve ısveç..
Kutsal Kitapları: Yahudilerin Eski Ahit, Hristiyanların Yeni Ahit,.Eski Ahit isimlendirmesi Hristiyanlara aittir, Yahudiler kabul etmez.

YENİ AHİT:27 kitaptan oluşur.2 gruba ayrılır.

1)Tarihi Kitaplar; Matta,Markos, Yuhanna ve Luka yazdığı Resullerin ışleri kitabıdır.

2)Ta’limî Kitaplar: Pavlus ve bazı havarilerine ait 21mektuptan oluşur.
Bu mektupları ; Pavlus’un 14 maddelik mektubu, diğer 7 mektup ve Vahiy’dır.( Kimlere yazıldığı ve detaylı bilgi için syfa-190-191 bakınız)

İNCİLLER: 1getirdiği haberden dolayı müjde, haber “ anlamına gelir.
*Tarihi kitap da denilen ınciller (Matta, Markos; Luka) şekil ve konu itibariyle benzer olduğu için “SİNOPTİK İNCİL” denir.

Matta İncili:Yazarı Levi diye bilinen Matta’dır.Hz.ısa’nın soyağacı ve ölümüne ilişkin bilgi verirısa’nın Peygamberlik sözlerinden alıntılara ve ısa’nın müjdesinin tüm insanlığı kapsadığına yer verir.Eski Ahite atıfta bulunupYahudi karakterini muhafaza eder.

Markos İncili:Yazar adından bahsetmez.60 yıllarda yazıldığı sanılır ve ınciller içinde ilkidir.Hz.ısa’nın hayatını anlatan en kısa ıncildir.Hz.ısa’nın doğumundan ziyade yaptıklarını kısaca anlatır.Onu Mesih diye tanıtır.

Luka İncili: Antakya’lı gayri Yahudi Luka 80’li yıllarda yazmıştır.Hem şifahi hem de yazılı kaynakları vardırşifahi kaynağı Hz.Meryem ve dindar kadınlar,yazılı kaynakları diğer ıncillerdir.

*Amacı Hz.İsa’nın hayatını doğru şekilde tanıtmaktır.
Yuhanna ıncili: 90-110 yıllarında havarilerden Yuhanna’ya nispet edilir.Hz.ısa’ya yakın 3 havariden biridir, diğerleri Petrus ve Ya’kup’tur.Yuhanna’ya sevilen öğrenci denir.

*Diğer İncillere göre farklı üsluba sahiptir.Az sayıda mucizeden söz edilir,benzetme kelimesi geçmez,Kudüs olayına çok yer verir,Tutuklanmadan önceki gece anlattığı ve duası en önemlisidir.

*Bu kitapta Yeni Eflatuncu anlayışı hakimdir.

*Dirilmiş İsa’nın Taberiye gölü kıyısında şakirtlere görünmesi yalnız bu incilde geçer.
ınciller Arasındaki Çelişkiler: Yeni Ahit’in 2 nüshası; 1) Sina Kodeksi ( nüsha) 1844’te Sina Mağarası’ndaki manastırda bulunmuştur.2) Vatikan Kodeksi 325 yılına aittir.Vatikan kütüphanesindedir.

*325’te yapılan İznik konsilinde kabul edilen ınciller Kanonik İncil de denir.
Kanonik ıncillerin Hz.ısa’nın risaletini ne derece aktardığını ölçmek için ; İsa’nın hayatı, yaptığı , söylediğiyle ilgili bir şey yazılmamıştır. Matta ve Yuhann...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın